Bé Cái Lầm

Lại Thị Mơ

 

 

 

Khi dân Bắc Kỳ bảo bé cái lầm, tức là cái lầm của bạn không có ǵ ghê gớm, cái lầm kiểu trông gà hóa cuốc. Chứ không phải cái lầm mà nhạc sĩ Lam Phương đă phải rên rỉ: tôi đă lầm đưa em qua đây, nghe năo nề ảo năo.

 

Lầm đường lạc lối đưa cả dân tộc đến chỗ lầm than, lại không phải là bé cái lầm. Chẳng hiểu tại sao người ta bảo bé cái lầm đồng nghĩa với tưởng bở. Đáng lẽ phải nói là tưởng chắc mới đúng, v́ chắc th́ bền, c̣n bở th́ dĩ nhiên là dễ bể, không chắc.

 

Cũng như các anh chàng trồng cây si, ráng kiên nhẫn, khi thấy người ḿnh yêu c̣n bé bỏng, chưa tỏ t́nh được:

- Thương em chín đợi mười chờ (năm)

- Tới năm mười một, em phát lờ anh (đi)

 

Vừa toi công dă tràng, mà c̣n bị hứ “đũa mốc đ̣i cḥi mâm son”. Anh đă bị bé cái lầm, tưởng ráng làm ṭ ṿ, o bế cô em nhện bé bỏng. Nào ngờ nhện bỏ nhện đi. Ṭ ṿ ngồi khóc tỉ tê. Nhện ơi! nhện hỡi nhện đi đường nào?

 

C̣n cái vụ thương thầm nhớ trộm, bị tẽn ṭ, bé cái lầm vô cùng “nghiêm trọng” trong văn chương VN, ai cũng biết đó là chuyện Trương Chi Mị Nương.

 

Trương Chi nhà nghèo, kiếm ăn và sinh sống ở ven sông. Chàng có biệt tài thổi sáo, đêm đêm tiếng sáo của chàng vẳng tới lầu son của công chúa Mị Nương. Tiếng sáo du dương, réo rắt trầm bổng của anh chàng đánh cá, đă làm công chúa tương tư mơ mộng. Cô tưởng tượng ra h́nh ảnh một chàng trai tuấn tú, đẹp như tiếng sáo tuyệt vời, đêm đêm đưa cô vào chốn thiên thai. Cô thầm yêu trộm nhớ nên sầu cảm tương tư, thương nhớ đêm ngày. Công chúa sống trong lầu son gác tía, chẳng hề tiếp xúc với bên ngoài. Tiếng sáo réo rắt đă làm trí tưởng tượng đưa cô đến mơ mộng. Một chàng trai tuấn kiệt với tiếng sáo thiên thai. Cô chẳng hề biết Trương Chi có khuôn mặt gớm ghiếc, cuộc sống bần hàn, chỉ biết gởi ḷng vào tiếng sáo.

 

Người ta thường nói “trâu đi t́m cột”, ư nói con gái không bao giờ dám thú nhận ḷng ḿnh, mà phải đợi con trai nói trước! Bởi vậy mới có bản nhạc “nụ tầm xuân”.Sao anh không  hỏi những ngày c̣n không. Ngày xưa con gái đi lấy chồng v́ gia phong lễ giáo,cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy, chứ không yêu, trong bài thơ “hai sắc hoa ti- gôn” của TTKh là lời than thở năo ḷng của người con gái không lấy được người ḿnh yêu:

- Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời

- Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi

- Và từng Thu chết từng Thu chết

- Vẫn giấu trong tim bóng một người

 

Cô Mị Nương không thể giấu trong tim được. Nhưng  cô sợ mang tiếng “cột đi t́m trâu”. Cô trở nên âu sầu ủ rũ, cuối cùng vua cha cũng biết,vua đành phải mang Trương Chi đến cho cô gặp người trong mộng.

 

Tạo hóa trớ trêu thay, khi xưa khi chưa gặp Mị Nương, chàng Trương chỉ biết gởi ḷng ḿnh vào tiếng sáo. Chàng chưa hề yêu ai, cho tới khi thấy được công chúa. Thật bẽ bàng, bây giờ Trương Chi chính là người thất t́nh. Mị Nương đă hoàn toàn tỉnh mộng, quên hẳn khúc tương cầu. Từ đây thơ văn có thêm nhiều bản nhạc than thở cho chàng trai bạc phận. Những lời than trách thê lương:

-  Óan trách cuộc từ ly năo nùng (Trương Chi- Văn Cao).

- Thôi đành từ đây gịng sông này vắng ta (Hận Trương Chi -  Hùng Lân).

Từ lâu ai cũng đổ tội cho các sư trẻ tâm chưa thanh tịnh, họ chế giễu :

- Ba cô đội gạo lên chùa

- Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư

- Sư về sư ốm tương tư

-  Ốm lăn ốm lóc cho sư trọc đầu.

 

Bé cái lầm, chính cái cô yếm thắm đó, thấy sư đẹp trai mà đi tu uổng quá. Cô về ốm lăn ốm lóc, rồi tự tưởng tượng sư yêu ḿnh. Sư có biết ǵ đâu.

 

Sư đă trọc đầu trước khi cô lên chùa!

 

Văn thơ nhạc họa là chất xúc tác mạnh nhất cho trí tưởng tượng. Đó là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống con người. V́ thế khi ngắm nh́n những tia sáng đom đóm lập loè trong đêm tối, bạn có thể tưởng tượng lăng mạn về bất kỳ cái ǵ nên thơ. Nhưng đừng t́m cách bắt những con đom đóm giữ cho riêng ḿnh. V́ chúng sẽ hiện rơ h́nh ảnh trần trụi: chỉ là những con sâu xấu xí.

 

Ánh sáng phát ra từ đom đóm là thơ văn, con sâu là h́nh ảnh thật của con người bằng da bằng thịt. Sự thật sẽ giết chết tất cả ước mơ, sẽ làm cuộc sống bạn khô cằn.

 

Thi sĩ Xuân Diệu là một minh chứng. Sau năm 75, một người ở Sàigon rất ngưỡng mộ thơ văn của thi sĩ, đă mời ông vào chơi và tiếp đăi rất lịch sự. Than ôi, Xuân Diệu ăn uống ngồm ngoàm, hồ hộc như chết đói lâu ngày. Ăn đến quên nói chuyện với gia chủ. Ăn xong lên ván ngủ kḥ và ngáy như Trư bát Giới! (Văn nghệ sĩ miền Bắc như tôi biết - Xuân Vũ).

 

Con người thật của Xuân Diệu là một trường hợp bé cái lầm như công chúa Mị Nương,  phần thua thiệt mang đến cho bạn: mất đi một người ngưỡng mộ, tức là mất món ăn tinh thần.Yêu thơ th́ cứ thưởng thức thơ, đừng t́m hiểu cuộc sống đời thường của nhà thơ, để rồi thất vọng.

 

Ngày xưa trong xóm tôi có ông Tư sinh nhai bằng chạy xe xích lô máy. Ông đi chở hàng cho các bà bán rau ở chợ Cầu Muối. Mỗi sáng sớm tiếng xe nổ đinh tai nhiếc óc hàng xóm. Đến trưa hết chạy xe là tới giờ ông kéo đàn violon. Tiếng đàn của ông nghe năo nuột thê lương, mà mẹ tôi thường nói “như kèn thổi đám ma”.

 

Quả thật tôi không hề biết, ông lại c̣n có tài làm thơ. Ông chính là thi sĩ Tơ Vương, người mà con bạn của tôi mê mẩn. Nó nắn nót chép thơ của thi sĩ ái mộ vào một cuốn sổ màu tím.Dùng bút mực tím, v́ nó bảo trong các mầu: tím là mầu của thơ văn, c̣n các màu khác là màu của đời thường. Tôi nghe nó nói th́ cũng ừ hử, v́ tôi cũng chẳng biết đời thơ và đời thường khác nhau chỗ nào.

 

Cho đến một ngày, tôi nghe có tiếng quát tháo ầm ĩ từ nhà ông Tư. Bà vợ của ông vừa hét vừa xé quăng ra cửa bao nhiêu là giấy vụn. Bà gầm lên như một con sư tử, c̣n ông th́ im thin thít trước cơn thịnh nộ của bà chằng.

 

Lúc đó tôi mới vỡ lẽ, ông chính là thi sĩ Tơ Vương mà con bạn tôi ái mộ. Thơ xanh thơ hồng của các bà các cô gởi về tới tấp. Họ cảm thương cho người bị t́nh phụ, anh biết em đi chẳng trở về như trong thơ ông than thở.

 

Bao nhiêu cánh nhạn sẵn sàng xin kề gối mộng cho thi nhân lẻ bóng.Thơ bốn phương gởi về tới tấp, bà vợ vốn buôn bán hàng xén ngoài chợ. B́nh thường để tiết kiệm tiền, bà dùng những lá thư hồng thư xanh đó để gói tôm khô. Có lẽ sự nghiệp thơ văn của ông đă đến lúc lụi tàn, mới xui khiến hôm đó chợ ế. Bà ṭ ṃ ngồi tẩn mẩn mang một tờ ra đọc và tức tốc dọn hàng về, hỏi tội ông chồng đă gieo tiếng xấu cho bà: bỏ nhà theo trai. Dù ông hết sức phân bua: chỉ là thơ thôi mà.

 

Cả xóm đă chứng kiến một cảnh cười ra nước mắt. Người trong xóm đă đổi tên ông Tư thành ông Tơ.

C̣n tôi th́ không dám hé môi, khi bạn tôi cứ thắc mắc về sự biến mất không kèn không trống của nhà thơ ngưỡng mộ.

Bé cái lầm cũng được nhắc nhở trong ca dao tục ngữ của cha ông chúng ta:

- Chớ thấy áo rách mà cười

-  Những giống gà ṇi, lông nó lưa thưa.

Hoặc:

- Nực cười châu chấu đá xe

- Tưởng rằng chấu ngă, ai ngờ xe nghiêng.

 

Với sự bùng phát của technology thời nay, mọi thứ hư hư thực thực người ta post lên FB, đă khiến không biết bao nhiêu người bé cái lầm, cắt dán ghép h́nh loạn xạ, tới khi gặp mặt th́ hỡi ơi. Rồi tới phong trào chuyển giới ở VN cũng là đề tài cho rất nhiều chuyện cười ra nước mắt. Chồng mới cưới, chỉ tấm h́nh của một thanh niên treo trong pḥng, hỏi cô dâu “anh của em hả?”. Câu trả lời “không, đó là em ngày xưa”, đă làm cho người chồng hụt hẫng.

 

Ngoài lănh vực thơ văn, trong đời thường cảnh trông gà hóa cuốc đầy rẫy khắp nơi. Nhất là mua bất kỳ thứ ǵ của mấy chú Ba...Tàu. Mua made in China về, bạn tưởng chắc (ăn) v́ giá quá rẻ, quá hời. Đừng tưởng bở, dù giá chỉ 1 xu, bạn cũng đă mất 1xu. Tất cả hàng hóa made in China đều cùng được sản xuất từ công ty Qui đăng, tức là quăng đi.

 

Và cái bé cái lầm cuối cùng, là khi bạn đọc bài này. Bạn tưởng nó cũng dài dài, ai dè nó cụt ngủn. Trăm nghe không bằng mắt thấy. Đọc xong mới ḿnh cũng bị bé cái lầm. Xin hăy qui đăng .

 

Bắc Kỳ th́ nói lôi thôi dông dài bé cái lầm. Lại chẳng giải thích tại sao gọi như thế.

 

Riêng Nam Kỳ đơn sơ mộc mạc, khi biết không đúng như ḿnh nghĩ. Họ chỉ kêu lên “ủa! dzậy hả”, chèng đéc ơi!

 

Lại Thị Mơ