CHÚT T̀NH ĐỂ LẠI

 

Điệp Mỹ Linh

           

          Không nhớ bắt đầu từ tuổi nào và tại sao khi nào tâm trí nàng hơi thảnh thơi một tư th́ một ḍng nhạc lại âm thầm reo lên trong hồn nàng. Ḍng nhạc không âm thanh này buồn hay vui tùy theo hoàn cảnh và trạng thái t́nh cảm của nàng. Cũng có khi trạng thái t́nh cảm của nàng thay đổi tùy theo tiết tấu của ḍng nhạc. V́ nàng không nhớ lời ca, cho nên, đôi khi ngẩu hứng, Mỹ-Phượng thường “ư hử” theo âm điệu của ḍng nhạc ẩn kín trong nàng chứ ít khi nàng hát thành lời.

          Vậy mà một sáng nọ, từ khung cửa nhỏ của chiếc phản lực 747, trong khi Mỹ-Phượng lơ đễnh nh́n ra xa để hồn nàng lần ḍ t́m lại vết tích của một cuộc t́nh đầy nước mắt, th́ nàng lại hát thành lời - mà không cần biết ḿnh hát đúng lời ca hay không - theo ḍng nhạc câm văng vẳng trong ḷng nàng: “... T́nh ngỡ đă quên đi, nhưng t́nh bỗng lại về. Người ngỡ đă đi xa, nhưng người vẫn quanh đây. Ôi! Trái tim phiền muộn đă vui lại một giờ, như bờ xa nước cạn đă ch́m vào cơn mưa. Khi cơn đau chưa dài th́ t́nh như chút nắng. Khi cơn đau lên đầy th́ t́nh đă mênh mông. Một người về đỉnh cao, một người về vựt sâu, để cuộc t́nh ch́m mau như cánh chim cuối đèo...” (1) Vừa thầm th́ hát đến đây Mỹ-Phượng chợt cảm thấy tâm hồn nàng chùng thấp đến độ lồng ngực của nàng nhói đau. Và nàng như muốn khóc - như ngày xưa, mỗi khi bị hành xử quá tệ bạc, phủ phàng, nàng thường ngân nga đoạn này; v́ lời ca diễn đạt được phần nào hoàn cảnh và nỗi niềm của nàng, rồi nàng lặng lẽ lau nhanh những giọt nước mắt mặn đắng ưu phiền. Mỗi khi nhớ lại khoảng thời gian buồn tủi nhất của đời ḿnh, Mỹ-Phượng tự hỏi tại sao ngày đó nàng lại dại khờ, chỉ sống, và có thể chết, v́ người ḿnh yêu mà nàng lại không chịu sống, và có thể chết, v́ người yêu ḿnh!

Mỹ-Phượng vừa tiếp tục ngân nga, tới lui cũng một đoạn đó, vừa suy nghĩ về câu tự hỏi của nàng, và vẫn không t́m được câu trả lời. Bất ngờ tiếng nhân viên phi hành thông báo trên máy khuyếch đại âm thanh cắt đứt ḍng tư tưởng của nàng. V́ không muốn phải nhớ lại một thời đầy khổ lụy của ḿnh, Mỹ-Phượng vội nhấn nút cho lưng ghế trở về vị trí thẳng đứng rồi nghiêng người nh́n ra khung cửa sổ.

Biển mênh mông. Thỉnh thoảng biển chuyển ḿnh và muôn ngàn gợn sóng nhẹ lóng lánh dưới ánh mặt trời. Trong không gian lồng lộng giữa bầu trời trong vắt và mặt biển xanh thẫm, Mỹ-Phượng chỉ thấy một màu vàng nhạt, trong suốt, của ánh nắng mai. Và xa, xa lắm là những hải đảo màu xanh lá cây. Giữa màu xanh lá cây của mỗi hải đảo và màu xanh thẫm của biển khơi là những viền trắng mong manh. Khi phi cơ đến gần, Mỹ-Phượng thấy những viền trắng ấy di động một cách chầm chậm, dịu dàng. Lúc phi cơ ở vào cao độ vừa phải, Mỹ-Phượng nhận ra những viền trắng đó là những lượn sóng bạc đầu đang tung tăng bên những bờ cát mịn màng. Ḷng nàng cũng rộn ràng vui như những lượn sóng đang lao xao phía dưới xa.

Nh́n cảnh vật dưới xa, tự dưng một đoạn nhạc mà thân phụ của nàng đă tập cho nàng hát, từ khi Ông vừa bắt đầu dạy nàng học kư-âm-pháp, chợt reo lên trong ḷng nàng. Mỹ-Phượng thầm th́ hát theo ḍng nhạc câm mà cũng không cần biết đúng lời ca hay không: Loin des fracas, sous ton gai firmament, Je viens de vivre si tendres moments. À l'ivresse de ton ciel bleu, Je viens de vivre un suprême adieu ...” (2)

 

*

                                     

         Từ khoảng lang cang hẹp nơi căn pḥng 925 của khách sạn Pacific Beach nh́n ra băi biển Waikiki, Mỹ-Phượng bỗng bồi hồi nhớ lại một thời tuổi nhỏ và bờ biển xưa. Bờ biển xưa của nàng không có những thiếu nữ gợi t́nh bằng hai mảnh vải che hờ cùng với những thanh niên vạm vỡ đua nhau surf trên triền sóng. Bờ biển xưa của nàng không tràn ngập màu sắc rực rỡ của áo tắm, của khăn choàng và của da thịt người. Bờ biển xưa của nàng không có ngọn núi lửa Diamond Head, đang ngủ yên nơi cuối ghền. Bờ biển xưa của nàng không có những con đường chằn chịt, len lơi giữa những khách sạn đồ sộ và cao vút. Bờ biển xưa của nàngi không nằm cạnh một quân cảng đă đi vào thế giới sử bằng trận tấn công bất ngờ, đầy kinh hoàng và khốc liệt của Đô-đốc Isoroku Yamamoto. Bờ biển xưa của nàng mang nhiều tỳ vết đau thương của chiến tranh; nhưng bờ biển xưa của nàng không triền miên ấp ủ ḍng nước đă pha loăng bằng những giọt dầu rỉ ra từ chiến hạm USS Arizona. Người đời đặt tên những giọt dầu đó là nước mắt đen. (Black tears)

Mỹ-Phượng không hiểu những giọt nước mắt đen đó có khiến ai ngậm ngùi hay không, nhưng nh́n h́nh dáng chiếc USS Arizona bất động trong ḍng nước, nàng xúc động đến lặng người! Nếu từ đệ nhị thế chiến cho đến nay, thời gian và sóng nước đă tạo nên rỉ sét trên thân chiến hạm Arizona th́ bây giờ sự xúc động và niềm thương cảm cũng đang gậm nhấm tâm hồn nàng đến ră rời! Quanh nàng, trong ngôi nhà tưởng niệm màu trắng, được bắt ngang thân chiến hạm Arizona, Mỹ-Phượng thấy sự xúc động cũng hiện trên nét mặt của những du khách cùng đi với nàng trên chiếc tàu nhỏ từ bờ ra đây. Không hiểu có phải ngôn ngữ của loài người sẽ làm vẩn đục những chốn trang nghiêm như nơi này hay không mà Mỹ-Phượng không nghe ai nói với ai một lời. Mọi người quanh nàng cố bước những bước hết sức dè dặt mỗi khi phải thay đổi vị trí để được nh́n đủ mọi góc cạnh của chiến hạm Arizona! Mỹ-Phượng có cảm tưởng như quanh nàng mọi vật đều lắng đọng và thời gian như ngưng lại. Mỹ-Phượng tự hỏi, có phải âm thanh sẽ làm kinh động sự linh thiêng u uất trong ḷng chiến hạm, mà chính phủ Hoa-Kỳ muốn giữ nguyên h́nh hài và trạng thái y như trước khi chiến hạm bị tấn công, hay không?

         Trong khi thăm viếng chiến hạm Arizona không thể nào Mỹ-Phượng không nghĩ đến chiếc soái-đỉnh 01, thuộc Giang-Đoàn 26 Xung-Phong, bị ch́m cạnh đồn thứ 9, trong ḍng kinh Trèm-Trẹm. Chiến hạm Arizona bị đối phương đánh lén từ trên không trung; chiến đỉnh 01bị đánh lén từ dưới ḷng sông! Giữa chiến hạm Arizona và soái đỉnh 01, kể từ sự chế tạo, sự hủy diệt, cho đến h́nh thể, thời điểm, địa điểm, cũng như phương cách và môi trường được xử dụng đều hoàn toàn khác nhau; nhưng, sự đau thương và niềm tiếc nhớ của mỗi nhân viên trên hai chiếc tàu đó để lại cho người thân, Mỹ-Phượng nghĩ, chắc chắn không khác ǵ nhau. Mỹ-Phượng lại thở dài, đến bên khung cửa nh́n ra xa.

Mỹ-Phượng thấy, xa xa, tiềm thủy đỉnh phế thải Bowfin Submarine cặp nơi chiếc cầu gỗ để du khách vào xem. Tiềm thủy đỉnh Bowfin được hạ thủy đúng một năm sau khi Pearl Harbor bị tấn công, ngày 07 tháng 12 năm 1942. Chiến công oanh liệt của tiềm thủy đỉnh Bowfin là đánh đắm 44 chiến hạm của Nhật; v́ vậy, tiềm thủy đỉnh Bowfin được tặng danh hiệu là Pearl Harbor Avenger.

         Không xa chiếc cầu gỗ dẫn xuống tiềm thủy đỉnh Pearl Harbor Avenger là Waterfront Memorial; nơi đó có những trụ xi-măng nhỏ, đặt theo h́nh tṛn. Trên mỗi trụ xi-măng được gắn một bản đồng, khắc h́nh, tên, tiểu sử và những hoạt động của 52 tiềm thủy đỉnh của Hoa-Kỳ bị đánh ch́m trong trận thế chiến thứ II.

         Những tài liệu và chứng tích lịch sử quanh đây khiến Mỹ-Phượng nghĩ ngợi rất nhiều nhưng không gây được ấn tượng mạnh mẽ trong ḷng nàng như khi nàng nh́n lại chiến hạm Arizona.

         Chiếc USS Arizona chỉ ch́m khỏi mặt nước ở một độ sâu vừa phải nên mắt thường vẫn có thể thấy rơ từng ngơ ngách của một sân tàu nguyên vẹn. Mỹ-Phượng c̣n thấy rơ từng phiến rong rêu nhỏ xíu bám vào mấy sợi cáp dọc theo thành tàu đang đong đưa nhè nhẹ theo sự chuyển vận của ḍng nước. Muốn thấy bên trong chiến hạm, Mỹ-Phượng đến khoảng giữa của ngôi nhà tưởng niệm, nh́n xuống. Nh́n khoảng không gian đen ng̣m ngập nước, bỗng dưng nàng rùng ḿnh, quay nh́n về phía sau ngôi nhà tưởng niệm, nơi có ghi đầy đủ danh vị của 1,177 sĩ quan, hạ sĩ quan và đoàn viên đă chết theo tàu! Trong sự im lặng gần như tuyệt đối này Mỹ-Phượng nghe được tiếng thở dài của chính nàng và tiếng lách tách của biển vỗ về quanh ngôi nhà tưởng niệm.

Trên chiếc tàu nhỏ đưa du khách rời ngôi nhà tưởng niệm, Mỹ-Phượngi nh́n lại xác của chiến hạm Arizona với cơi ḷng rưng rức như khuya 29 tháng Tư năm 1975, từ Dương-Vận-Hạm H.Q.502, nàng nh́n bến Bạch-Đằng từ từ lùi lại phía xa.

Niềm xúc động cứ vấn vương trong nàng cho đến khi chiếc tàu nhỏ cặp bến. Sau khi du khách rời chiếc tàu nhỏ được một khoảng ngắn, Mỹ-Phượng thấy nhóm du khách khác vừa từ rạp xi-nê - rạp này chỉ chiếu cho du khách xem mỗi một phim tài liệu, quay cảnh thật của trận Pearl Harbor mà thôi - sắp hàng, chuẩn bị đi ra chiếc tàu nhỏ để được đưa sang viếng thăm chiếc USS Arizona. Mỹ-Phượng nghe trên máy phóng thanh lời của cựu Tổng-Thống Bush, “Tôi không trách hận ǵ người Nhật về trận Trân-Châu-Cảng cả.”

Nghe nhắc đến trận Trân-Châu-Cảng Mỹ-Phượng lại nghĩ đến chiếc Arizona. Và từ sau khi rời Pearl Harbor, h́nh ảnh chiến hạm Arizona cứ lẩn quẩn măi trong trí nàng suốt đoạn đường nàng và các con đi t́m ngơ rẽ để lên Natonal Memorial Cemetery of the Pacific, trên ngọn đồi Punchbowl.

         Khi đến đoạn đường dốc để lên ngọn đồi Punchbowl, Mỹ-Phượng thấy, gần đỉnh đồi, một bức tường thật cao và rộng; trên đó tượng Nữ-Vương Ḥa-B́nh (Lady of Peace) được khắc nổi. Với đôi mắt chĩu nặng t́nh thương và khuông mặt phúc hậu như gương mặt của Đức Phật Quán-Thế-Âm, Nữ Vương dịu dàng dang đôi tay như muốn đón nhận tất cả khổ đau của loài người. Xe càng lên cao Mỹ-Phượng càng thấy rơ, từ bức tượng, thoát ra sự dịu dàng, nhân ái và khoang ḥa.

         Từ băi đậu xe, nh́n bức tượng, Mỹ-Phượng cảm thầy hồn nhẹ tênh, không c̣n vương chút vui, buồn, yêu, ghét, hờn, giận ǵ nữa cả. Nàng đi chầm chậm trên con đường chính, hai bên đường là hai hàng cây sao được cắt xén giống như dạng của những chiếc dù. Con đường này dẫn đến những bậc cấp thoai thoải theo chiều cao của ngọn đồi để đến gần bức tượng. Dù hiểu rằng chỉ cần đi chếch về hướng bắc của bức tượng, Mỹ-Phượng có thể thấy bao quát vùng thị tứ, nàng cũng không đi tiếp.

        Mỹ-Phượng không muốn đi tiếp không phải v́ lười hoặc mệt mà chỉ v́, không biết bắt đầu từ bao giờ, nàng không c̣n tha thiết và không muốn nhập vào ḍng đời phức tạp, đầy lừa đảo này nữa. Không muốn nhập vào ḍng đời mà nàng lại không có căn duyên để thoát tục. Những dằn co, trăn trở trong hồn nàng rất mănh liệt, đôi khi biến nàng thành đứa con bất hiếu; v́ nàng đă giám âm thầm hờn trách thân phụ của nàng. Nhưng không âm thầm hờn trách sao được khi mà Cụ thân sinh của nàng - một giáo sư Pháp văn - sớm cho nàng hấp thụ nền văn hóa Tây-Phương và gieo vào đầu nàng tinh thần tự lập, lại đồng thời đóng khung nàng vào mớ luân lư một chiều của ông Khổng, ông Mạnh, ông Trang, ông Lăo nào bên Tàu! Lớn lên, Mỹ-Phượng không biết nàng được nuôi trong bầu(3) hay là nuôi trong ống.(4) Dù nuôi trong bầu hay trong ống th́ tư tưởng của nàng, cũng như tư tưởng của bao thế hệ phụ nữ Việt-Nam, đă bị tật nguyền theo h́nh dáng cái bầu, cái ống do mớ đạo đức nghịch lư nhập cảng từ mấy ông Tàu đó tạo nên rồi! Đă tật nguyền th́ làm thế nào người phụ nữ có thể vùng vẫy để tự cứu ḿnh và cứu các con ra khỏi chốn tận cùng của khổ đau?

         Trong khi tim nàng mang đầy tỳ vết của đau thương v́ một cuộc t́nh đầy thống khổ, Mỹ-Phượng nhận được vài mối t́nh đến muộn. Mỹ-Phượng không phải là nữ tu nên ḷng nàng không thể nào không rung động trước những mối t́nh muộn màng nhưng đằm thắm đó. Nhưng sự tật nguyền v́ h́nh thể của cái bầu, cái ống khiến Mỹ-Phượng cho rằng sự rung động trong tim tnàng là tội lỗi! V́ sợ phạm tội, Mỹ-Phượng trở nên lạnh lùng để che dấu những đột biến và những dằn co dữ dội trong nàng.

Thái độ của Mỹ-Phượng khiến một trong những mối t́nh đến muộn cảm thấy bị tổn thương nên hỏi thẳng nàng: “Cho đến bây giờ mà em cũng vẫn c̣n hy vọng rằng người ta sẽ quay lại để thương yêu em như trước sao?”  Nàng trả lời không đắn đo: “Quay lại để làm ǵ nữa, anh? Em nghĩ, trong mọi ngơ ngách của cuộc đời, người đàn ông có thể ra đi rồi trở lại. Nhưng trong trái tim của người phụ nữ, khi người đàn ông bước ra th́ lối về sẽ bị khép kín.” Người ấy lại hỏi, “Như vậy có nghĩa rằng em sẽ không tha thứ cho người ta, có phải không?” Mỹ-Phượng thoáng lúng túng, muốn che giấu những điều không hay của gia đ́nh. Nhưng cuối cùng nàng vẫn thấy nói thật dễ hơn nói dối nên nàng đáp, nửa đùa nửa thật: “Em đi tu không được nên em không có trái tim Bồ-Tát. Vả lại, đây không phải là lần thứ tư, thứ năm ǵ đâu anh ạ.” Người ấy đi thẳng vào chủ đích:

      Nếu vậy th́ em c̣n lư do nào nữa để chần chừ mà không về với anh? Anh hứa sẽ lo lắng và bảo bọc các con của em.” Vừa khi Mỹ-Phượng cảm thấy hơi xiêu ḷng trước sự thương mến và sự kiên nhẫn đợi chờ của người ấy th́ mấy bức tượng vô h́nh của ông Khổng, ông Mạnh, ông Trang, ông Lăo từ đâu ùa ra, chạy lanh quanh như t́m kiếm, lục lọi, cố t́m cho ra cái-ư-tưởng-chưa-được-thốt-thành-lời của nàng, để mách lại thân phụ của nàng; mà nàng th́ sợ ông Cụ hơn bất cứ sợ một nhân vật uy quyền nào trên hành tinh này! Lư do Mỹ-Phượng sợ ông Cụ đến như vậy không những v́ nàng đă ṭng phụ đến hơn hai mươi năm mà c̣n v́ ông Cụ là thầy của nàng.

         V́ sống trong hoàn cảnh không lối thoát như vậy cho nên trái tim và lư trí của Mỹ-Phượng cứ bị điên đảo quay cuồng trong sự tù quẫn như một linh hồn sa đọa cứ măi hoài ngụp lặn trong kiếp luân hồi. Hậu quả là nhiều lần nàng muốn chối bỏ cuộc sống đầy oái ăm của nàng! Nhưng khi nh́n các con c̣n thơ dại, Mỹ-Phượng không đành. Rồi một lần, bao nhiêu đau thương, tủi nhục, sầu hận trong ḷng nàng bỗng sôi sục v́ sự khiêu khích đầy ác tâm. Ôm các con vào ḷng, với ư tưởng điên rồ, Mỹ-Phượng hỏi: “Cuộc đời của măng đă triền miên ch́m trong sầu năo và đọa đày, măng chịu không nổi nữa. Măng muốn chết. Các con có chịu chết với măng không?” Mấy đứa con lớn im lặng, khóc. Đứa út ôm cổ nàng: “Con chết với măng, mà con sợ họ bỏ con vô ḥm, con ngộp thở!”Ï Câu nói ngây thơ của đứa con út khiến Mỹ-Phượng khóc ̣a. Từ đó, nàng hiểu, dù cuộc đời và người đời có phũ phàng, tệ bạc và cố t́nh vùi dập nàng đến đâu đi nữa th́, v́ các con, nàng vẫn phải sống và phải vươn lên.

         Ư nghĩ này giúp Mỹ-Phượng vượt qua không biết bao nhiêu oan khiêng của người và nghiệt ngă của đời; ư nghĩ này khiến nàng thán phục phụ nữ Tây Phương, v́ họ can đảm, dám chấp nhận mọi thử thách và mọi hoàn cảnh để không phải sống trong khổ lụy và tủi hờn; Mỹ-Phượng cũng cúi đầu khâm phục sức chịu đựng bền bỉ cũng như ḷng hy sinh vô bờ của bao nhiêu thế hệ phụ nữ có cùng ngôn ngữ với nàng; nhưng ư nghĩ này không thể đưa nàng ḥa nhập trở lại vào ḍng đời; và ư nghĩ này cũng không thể giúp nàng nh́n đời một cách lạc quan.

         Ư niệm về cuộc đời và người đời của Mỹ-Phượng là như vậy th́ nàng c̣n muốn lên gần pho tượng Nữ-Vương Ḥa-B́nh để nh́n xuống ḍng đời xuôi ngược dưới phố thị mà chi. Mỹ-Phượng dừng lại, t́m bóng mát, ngồi xuống, nh́n ngắm bức tượng trong khi các con của nàng đi t́m thăm mộ của phi-hành-gia-không-gian, Lt. Col. Ellison Onezuka, tử nạn cùng với phi-hành-đoàn ngày 28-01-1986, trên phi thuyền Challenger, chuyến STS-51L; và thăm mộ của Ernest Taylor, đặc-phái-viên-chiến-trường thời đệ nhị thế chiến.

Khi các con đi xa Mỹ-Phượng mới nhận biết rằng quanh nàng yên lặng quá! Trong sự yên lặng an b́nh và thoát tục này nàng nh́n quanh sườn đồi được phủ kín bằng những dăy mộ bia im ĺm sát mặt cỏ. Mỹ-Phượng cảm thấy đời sống thật mong manh. Mỹ-Phượng cảm nhận được rằng sự sống đáng quư biết dường nào - dù sống trong hạnh phúc, giàu sang hoặc nghèo nàn, khổ hận, tật nguyền. Nghĩ đến những bất hạnh của con người, nàng chợt nhớ đến cuộc đời đáng thương của nhà văn Claire Tomalin. Mỗi khi nghĩ đến nhà văn này, Mỹ-Phượng thầm phục ḷng can đảm, chí phấn đấu và sự hy sinh của Bà sau một cuộc t́nh nhầm lẫn.

          Từ sự ngưỡng phục của nàng đối với hoàn cảnh của nhà văn mang hai ḍng máu Pháp Anh, Claire Tomalin, từ những dăy mộ bia và từ sự im lặng thanh thoát quanh đây, Mỹ-Phượng mới hiểu được rằng, nh́n từ một khía cạnh nào đó, quả thật nàng may mắn hơn nhiều người. Trời Phật đă ban cho nàng những đứa con, dâu và rể thông minh, đỉnh ngộ và hiếu thảo. Nghĩ ngợi thêm tư nữa, Mỹ-Phượng nhận ra rằng cuộc đời đă ban cho nàng nhiều ân sủng mà v́ triền miên sống trong buồn tủi, uất hờn, nàng vô t́nh không nhận biết. Một trong những ân sủng hiếm hoi đó là Trời Phật đă cho nàng sức khỏe và chút nghị lực tiềm tàn trong trái tim sầu héo cho nên nàng đă vượt qua những uất ức, muộn phiền để nuôi dạy các con thành thân và thành nhân.

         Mỹ-Phượng vừa nghĩ đến đây, các con cửa nàng trở lại. Gia đ́nh tiếp tục cuộc hành tŕnh quanh đảo Oahu bằng đường bộ. Mẹ con cùng ngắm những triền núi thẳng đứng, đầy góc cạnh; đến những hốc núi cao để nghe gió hú từng chuỗi dài; để ngẫng nh́n những chóp núi ẩn ḿnh trong mưa phùn và mây mù phủ kín quanh năm. Gia đ́nh cũng đến những eo biển xa, ít người tới, để thấy nhiều phiến phún xuất thạch bị nước xoi ṃn, trở thành những h́nh thể quái dị. Xe chạy ngang đồn điền khóm Dole. Mùa này khóm chưa có trái nên Mỹ-Phượng chỉ thấy dọc hai bên đường một màu xam xám của những bụi khóm đầy gai. Dưới ánh nắng, lớp nhựa đường ánh lên, từ xa trông giống như ḍng sông nhỏ đang lượn quanh trong vườn khóm.

         Khung cảnh quanh đây như gợi lại trong hồn của Mỹ-Phượng h́nh ảnh những ḍng sông âm thầm len lơi trong những vườn khóm rộng thênh thang ở Kiên-Hưng. Ven những vườn khóm xinh tươi và những ḍng sông hiền ḥa đó, nếu không có âm vang kinh hoàng của thủy lôi rồi tiếng súng, máu và xác của thanh niên Việt-Nam hai miền khuấy động ḷng sông th́, những đêm trăng, cảnh sắc ở đó nên thơ, lăng mạn và quyến rũ vô cùng.

         Trong khi Mỹ-Phượng nhớ về những ḍng sông xưa th́ các con của nàng bàn luận nho nhỏ về những nơi sẽ đi thăm vào những ngày sắp đến. Các con đă quen với những giây phút im lặng rất riêng tư của Mỹ-Phượng nên không kéo nàng vào câu chuyện. Nhưng nàng nghe anh chàng”Ï rể của nàng, v́ liên hệ nghề nghiệp, muốn đi xem Astronomical domes, trên ngọn núi cao nhất ở Hawaii, núi Mauna Kea; và con gái của nàng muốn đến Ka Lae, the southernmost point in the United States. Thảo luận một lúc, anh chàng”Ï rể bảo: “Đi đâu cũng được nhưng phải ưu tiên đưa măng đi mua lan và những nơi măng thích trước.” Nghe như vậy, Mỹ-Phượng cảm thấy vui, nh́n các con, mỉm cười, tỏ ư cảm ơn rồi lại nh́n ra xa để ghi nhận những cảm xúc của nàng đối với ngoại cảnh.

          Khi đến một eo biển vắng sau những khóm thông già, Mỹ-Phượng nhớ đến băi biển Đại-Lănh và những lần cắm trại. Trong trạng thái vô thức, Mỹ-Phượng ư hử theo những bản nhạc vui mà ngày xưa, khi đêm về, quanh ánh lửa bập bùng, nàng cùng các bạn thường đồng ca theo tiếng Tây-Ban-Cầm rộn ră và tiếng trống giả do một nam sinh dùng đôi tay đập nhẹ vào phía sau thùng đàn, tạo nên.

          Tiếng trống, tiếng đàn và tiếng ca ngày xưa đó nghe có vẻ ngây ngô, mộc mạc; nhưng sao lúc nào Mỹ-Phượng cũng tràn ngập tiếc nhớ. Nhưng khi nghe tiếng trống dồn dập, tiếng đàn chuyên nghiệp và nh́n những đôi tay dịu dàng cùng những bước chân ngập ngừng một cách điêu luyện của các nghệ sĩ nơi Polynesian Culture Center th́ tại sao ḷng nàng lại không gợn lên chút lưu luyến nào? Suy nghĩ một lúc Mỹ-Phượng mới hiểu rằng, nàng đi t́m ḍng nhạc, tiếng ca và những điệu vũ hoang dă của người Hạ-Uy-Di thuần túy, mà trước mắt nàng lại là một sân khấu, từ kỹ thuật trang trí cho đến màu sắc, ánh sáng và âm thanh đều chịu ảnh hưởng nặng nề của Hollywood th́ làm thế nào nàng thích cho được! Tuy vậy Mỹ-Phượng vẫn nhận ra cách dàn dựng của mỗi tiết mục cũng như sự tŕnh diễn liên tục của diễn viên đều mang tính cách phim ảnh nên rất tân kỳ, rất rực rỡ và sống động.

         Nghĩ đến đây Mỹ-Phượng chợt nghĩ đến thân phụ. Và Mỹ-Phượng xin sám hối v́ đă hơn một lần nàng âm thầm hờn trách ông Cụ. Nếu không có sự dạy bảo của thân phụ, làm thế nào Mỹ-Phượng có thể hiểu được sự uyển chuyển tuyệt vời của một tấu khúc; làm thế nào nàng biết thưởng thức một đoạn văn hay hoặc một câu thơ ướt t́nh; và làm thế nào nàng có đủ tŕnh độ để phân định được giá trị của Chân-Thiện-Mỹ. Mỹ-Phượng hiểu, thân phụ của nàng giáo dục nàng theo h́nh thể cái bầu hoặc cái ống là chỉ với mục đích uốn nắn nàng thành một người Mẹ đức hạnh và một người vợ đảm đang, để xứng đáng với một người chồng tốt. Không thể nào thân phụ của nàng tiên đoán được rằng đời nàng lại rơi vào bế tắt v́ một cuộc t́nh không may!

 

*

 

         Xe chạy dọc theo Hawaii Belt road (c̣n gọi là Hwy 11) thuộc thành phố Hilo, đảo Hawaii (c̣n gọi là Big Island). Mỹ-Phượng thấy những khóm bông giấy đủ màu, được chặt thấp để mọc x̣e ra chứ không cho leo lên giàn để tạo bóng mát như bên ḿnh. Qua khỏi vùng thị tứ, nàng thấy dọc hàng rào mỗi nhà, thiết mộc lan (corn plants), lá xanh mướt, vươn cao khỏi những cụm anthuriums lá xanh, hoa màu đỏ rực và nhụy vàng. Những loại cây này và những loại cây miền nhiệt đới cùng những ngơ ngách để rẽ vào các vườn lan trên con đường nửa quê nửa tỉnh này khiến Mỹ-Phượng nhớ đến con đường Krom thuộc thành phố Hempstead, Florida; chỉ khác một điều, đường Krom và những ngơ ngách rẽ vào các trại lan ở đó đều trải dài trên mặt phẳng; c̣n đường 11 và những ngơ rẽ vào các trại lan ở đây th́ lượn qua nhiều con dốc nhỏ xinh xinh.

Dù tối hôm qua đă mua rất nhiều lan tại Orchid show, sáng nay, thấy những dăy lan xanh mướt được sắp theo loại và tuổi tại mỗi trại lan, Mỹ-Phượng cũng lăng xăng và trong ḷng rộn ràng niềm vui thích; chẳng khác ǵ những lần nàng rộn ràng, lăng xăng trong những buổi lễ ra trường của các con.

          Sau khi những gị lan hiếm quư được gói kỹ, cho vào thùng và đóng mộc, rồi đặt vào xe, nơi không bị ánh mặt trời chiếu vào, xe tiếp tục lăn bánh đến những trại lan mà Mỹ-Phượng thường đặt mua theo h́nh và giá biểu do chủ trại lan gửi đến tận nhà.

Giữa lúc Mỹ-Phượng đang h́nh dung lại khuôn viên nhà lan (green house) của nàng ở nhà và nghĩ xem chỗ nào thích hợp để đặt những gị lan mới này, nàng chợt thấy xa xa, trên sườn núi, nhiều cụm khói vươn lên. Những cụm khói này h́nh thể khác nhau nhưng cùng một màu lam nhạt; v́ vậy, khi những cụm khói cao vươn khỏi màu xanh của cây rừng, màu khói tưởng như tan loăng, ḥa nhập vào mây. Những cụm khói thấp gợi nơi hồn nàng h́nh ảnh buồn thảm của những buổi chiều sau trận chiến, ở U-Minh.

         Những buổi chiều đó, khi nghe tiếng súng giao tranh phía xa thưa dần, Mỹ-Phượng thường lẻn vào pḥng lái, đứng trên mấy thùng đạn, chồm ra, nh́n về phía c̣n lác đác tiếng súng để thấy khói vươn lên từng cụm nhỏ. Đó là những cụm khói của tang thương, chia ĺa chứ không phải là những cụm khói đầm ấm, sum vầy tỏa ra từ mái tranh của gia đ́nh sau một ngày đồng áng. Nh́n những cụm khói lam dịu dàng tỏa rộng trong ánh nắng hiu hắt của một ngày sắp tàn, Mỹ-Phượng liên tưởng đến những làn khói mong manh cuộn tṛn rồi tỏa rộng, vươn cao từ hương nơi bàn thờ. Và Mỹ-Phượng tưởng như nàng nghe được tiếng nất nghẹn ngào của những thiếu phụ bất hạnh và nàng cũng thấy được ánh mắt ngơ ngác của những đứa bé có liên hệ với những thân người nằm bất động trên băng-ca, đang được khiêng ra nơi đoàn tàu ủi băi. Những lúc đó, h́nh ảnh Mỹ-Phượng sợ nhất không phải là xác chết, vũ khí hoặc cơ giới mà là h́nh ảnh một chiếc Jeep đậu ngay trước nhà, rồi một hoặc vài sĩ quan trong quân phục thẳng tắp, bước vào nhà với nét mặt nghiêm trọng! Khi nào h́nh ảnh này lướt qua, Mỹ-Phượng cũng cúi đầu, niệm danh hiệu Phật Bà Quán-Thế-Âm.

         Vừa nhớ đến đây Mỹ-Phượng chợt cảm thấy dường như quanh nàng không khí hơi hâm hấp nóng và mang một mùi là lạ khiến nàng hơi khó thở. Mỹ-Phượng nh́n các cửa xe và thấy cửa vẫn đóng kín và máy lạnh đang hoạt động. Mỹ-Phượng ngẫng lên nh́n ra phía trước đúng lúc chiếc xe rẻ vào Hawaii Volcanoes National Park.

Mỹ-Phượng cùng các con đứng bên bờ vực của miệng núi lửa câm nín Halemaumau. Nh́n một diện tích rộng lớn bị nhận sâu xuống mặt đất và trên diện tích sần sùi đen đủi ấy chỉ c̣n những cụm khói dật dờ chứ hoàn toàn không có sự sống, Mỹ-Phượng cảm nhận được sự vô thường của vạn vật và sự nhỏ nhoi của con người. Lúc ấy nàng mới nhận ra mùi lạ làm nàng khó thở chính là chất sulfur dioxide từ ḷng đất thoát ra.

Xe chạy trên con đường hẹp quanh khu vực núi lửa. Gia đ́nh Mỹ-Phượng ghé thăm miệng núi lửa đă ngưng hoạt động, Kilauea Iki. V́ đă nguội hẳn nên miệng núi lửa này là nơi quyến nhiều người thích mạo hiểm để họ leo xuống, thám xét một vùng phún xuất thạch loan lỡ trong một chu vi không tṛn như h́nh thể miệng núi Halemaumau.

Qua khỏi Kilauea Iki, nh́n hai bên đường, Mỹ-Phượng hoàn toàn không thấy được sự sống giữa những khối phún xuất thạch dị h́nh. Là một người ít thích xem phim loại giả tưởng, vậy mà khung cảnh quanh đây khiến nàng nghĩ đến những phim đó và tưởng như nàng đang lạc vào một hành tinh lạ!

        Độ cao của con đường giảm dần cùng với ánh sáng mặt trời. Trời tối hẳn. Quanh khu vực này không có đèn đường. Trong đêm đen, ánh đèn đôi của những chiếc xe cùng chiều hoặc nghịch chiều với xe của gia đ́nh Mỹ-Phượng tạo nên một đường sáng ngoằn nghoèo, từ xa trông như những cḥm sao di động. Mỹ-Phượng và các con t́m đến Kilauea volcano, vùng núi lửa c̣n đang âm ỉ hoạt động.

         Sau khi t́m được chỗ đậu xe, Mỹ-Phượng mới thấy quanh nàng người và xe tấp nập. Cửa xe vừa mở Mỹ-Phượng đă ho khan và cảm thấy khó thở, đồng thời mắt sưng lên và nước mắt ràng rụa. Biết Mỹ-Phượng bị bệnh di ứng hành hạ, các con bắt nàng ngồi lại trong xe, cho xe nổ máy để mở máy lạnh. Sau khi nàng trở lại trạng thái b́nh thường, các con mở nút “on”Ï nơi điện thoại cầm tay của nàng, để cạnh nàng và dặn ḍ nàng mọi điều cần thiết rồi các con nhập vào ḍng người.

         Ḍng người đi vội vă trong đêm đen, tiếng nói chuyện th́ thầm, hơi nóng hầm hập quanh đây, một vùng rực đỏ phía xa và thỉnh thoảng ánh đèn bấm lóe lên khiến Mỹ-Phượng nghĩ đến đoàn người tản cư ngày xưa. Ngày đó, mỗi lần Tây “nả moọc-chê”, (danh từ ngày đó thường dùng) nhiều người gồng gánh tản cư, v́ nghĩ rằng thế nào Tây cũng đổ bộ. Trong những đêm tản cư như vậy, Mỹ-Phượng thường thấy xa xa một khu vực rực lửa, v́ bị trúng “moọc-chê”. Đoàn người đi mà không biết đi đâu. Cứ ban đêm đi, ban ngày sợ máy bay nên trốn dưới mấy gốc cổ thụ; vài ngày thấy yên yên th́ về. Nhiều khi đang đi, nghe tiếng máy bay, đoàn người ngồi thụp xuống, tắt hết mấy ngọn đèn lồng. Những lúc đó bà Ngoại cửa Mỹ-Phượng thường lập lại một câu mà nàng không nhớ thân phụ của nàng đă giải thích cho Ngoại bao nhiêu lần rồi: “Tại răng trời tối thùi thui như ri mà thằng Tây hắn thấy đường hắn lái tàu bay, tài rứa hè?”Ï C̣n Mỹ-Phượng, tản cư hoài cực khổ quá, nàng chịu cực không quen nên cứ cầu nhầu với ông Cụ: “Sao Ba giỏi tiếng Tây mà Ba không chịu ở lại, gặp mấy ông Tây, xin mấy ổng việc làm mà Ba tản cư chi cho cực vậy, Ba?” Thân phụ của Mỹ-Phượng cười, xoa đầu nàng: “Cha mày - ông Cụ thường dùng hai tiếng này để tỏ ḷng thương của Ông đối với các con - Tao mà mày biểu làm việc cho Tây hả? Đời nào, con!”Ï Lúc đó Mỹ-Phượng chỉ đủ khôn để hiểu rằng ông Cụ không thích Tây, chứ nàng không ư thức được những ǵ ẩn dụ trong câu nói đầy tự hào của Ông.

         Thời điểm đó, nếu phải tản cư, Mỹ-Phượng thích tản cư vào những đêm trăng; v́ dưới ánh trăng, cảnh sắc ở thôn quê nên thơ và đẹp vô cùng. Tản cư vào những đêm mưa là một khổ nạn. Tản cư vào những đêm tối trời như đêm nay, Mỹ-Phượng nhận ra được những nét bi hùng của ánh lửa từ xa, của chút ánh sáng leo lét từ mấy chiếc đèn lồng và của tiếng nói chuyện nho nhỏ, mang âm hưởng sợ sệt, lo âu, của đoàn người.

Đoàn người tản cư ngày đó trông bi hùng v́ mang nặng tính cách lịch sử. Đoàn người tối nay đi t́m xem những biến động kỳ bí của thiên nhiên nên giọng nói của họ thoát ra âm hưởng rộn ră, như họ vừa nói vừa cười.

          Mỹ-Phượng nh́n quanh. Trời tối đen. Mỹ-Phượng không thể phân biệt được đâu là núi, đâu là ṿng chân trời và đâu là vùng phún xuất thạch khô. Trong không gian đen kịt đó, Mỹ-Phượng chỉ thấy một vệt đỏ như máu, rất lớn, di động rất chậm theo chiều ngang. Vệt đỏ như máu đó, đối với nàng, v́ nh́n từ xa, không có vẻ ǵ hung tợn như tên gọi - hỏa-diệm-sơn - mà lại trông giống như một vết thương c̣n tươi. Vết thương của đất”.

         Đất phải chịu sự cọ xác đớn đau ghê gớm lắm nên đất mới nổ bùng dữ dội để thành vết thương đại đến như vậy. Cuộc đời của Mỹ-Phượng chịu biết bao nhiêu cọ xác đớn đau giữa trái tim khao khát yêu đương và mớ đạo đức nghịch lư của mấy ông Tàu; vậy mà vết thương của nàng cứ âm ỷ, thỉnh thoảng mới thoát ra bằng những giọt nước mắt hoặc bằng tiếng thở dài! Sự so sánh khôi hài này khiến Mỹ-Phượng nhận thức rất rơ rằng cái tôi của nàng quả thật chẳng là ǵ cả so với vũ trụ bao la! Cái tôi của nàng đă nhỏ bé thế kia th́ nỗi đau thương trong ḷng nàng cũng đâu có lớn lao ǵ! Vậy th́ buồn khổ làm chi; nhất là buồn khổ v́ một người đàn ông đă lừa dối ḿnh từ đầu cuộc t́nh cho đến cuối cuộc t́nh!

         Ư nghĩ này giúp Mỹ-Phượng dập tắt được ngay nỗi u sầu, buồn tủi đă xâu xé tâm hồn nàng từ suốt mấy mươi năm qua. Nhờ vậy, nàng nh́n lại “vết thương của đất” với tâm trạng của một người biết cảm nhận tất cả vẻ đẹp huyền bí của thiên nhiên. Càng xa điểm khởi hành bao nhiêu, “vệt máu tươi” nơi “vết thương của đất” càng xuống thấp bấy nhiêu. Nơi chỗ thấp nhất - các con của nàng kể lại - du khách có thể đứng gần để nh́n tận mắt lượng phún xuất thạch đỏ thẫm chảy cạnh chân ḿnh. Khi ḍng phún xuất thạch nóng này chảy ra biển, gặp nước, sẽ biến thành cát đen.

         Nhắc đến cát đen Mỹ-Phượng chợt nhớ đến giăi cát đen lóng lánh trong ánh nắng chiều, ở Punaluu Beach Park. Hôm ghé thăm băi biển đó, nàng ngạc nhiên đến sửng sờ. Nàng ngồi bệt trên cát, lùa cát trong ḷng bàn tay.

         Hôm đó nh́n những hạt cát đen tuyền chạy qua kẻ tay, tối nay nh́n “vết thương của đất” đỏ thẫm màu máu, Mỹ-Phượng cảm nhận được sư vĩ đại và kỳ bí của Đất Trời. Lúc này, trong ḷng nàng, sự xúc động về chiến hạm Arizona cũng như những ưu tư, khắc khoải về cuộc đời và những tủi buồn về một cuộc t́nh tàn phai đều đă lắng xuống; chỉ c̣n lại niềm vui thích trước những cảnh sắc hùng vĩ và thơ mộng của một quần đảo mà, từ ngày thân phụ của nàng mới tập cho nàng hát bản nhạc ngoại quốc đầu tiên, nàng đă từng mơ ước được đến một lần.

         Xe chạy chầm chậm trên con đường vắng, gần biển, để trở về khách sạn Hawaii Noniloa.Từ lang cang trước pḥng 511 của khách sạn Hawaii Naniloa nh́n ra vịnh Hilo, Mỹ-Phượng thấy từng khóm thông già đang lă lơi với gió, trên một bờ biển lởm chởm đá đen. Vài chiếc du thuyền đang yên nghỉ nơi cuối ghềnh, về phía phải của khách sạn. Nơi ngọn đồi thấp, bên trái của nàngi, vạn vạn ngôi nhà đă ch́m vào màn đêm; chỉ c̣n lại một vùng ánh sáng rực rỡ, từ xa, trông như lượng lân tinh khổng lồ vừa rơi xuống từ đỉnh trời, chảy xuôi theo triền đồi rồi dừng lại nơi bờ biển.

         Đêm chưa khuya nhưng chung quanh hoàn toàn vắng lặng. Tâm hồn Mỹ-Phượng được vỗ về bằng lời th́ thầm của sóng và tiếng vi vu của ngàn thông. Lúc đó, đoạn nhạc mà thân phụ của nàng đă tập cho nàng hát từ ngày nàng c̣n bé thơ lại reo lên âm thầm trong nàng. Mỹ-Phượng cao hứng hát nho nhỏ, mà nàng không chắc nàng nhớ đúng lời ca; và Mỹ-Phượng cũng không hiểu tại sao nàng lại bắt đầu ngay đoạn giữa: “...Goodbye Hawaii. Je pars aujourd'Ăhui pour toujours, mais mon âme ravie. Te doit tes plus beau jours. Oh terre bénie! C'est dans ton merveilleux séjour, où tout est poésie. Que J 'ai connu l'amour.”(5)

Hơn nửa thế kỷ trước, một nghệ sĩ tài hoa, Tino Rossi, đă đến đây, biết được t́nh yêu và để lại cho đời những ḍng nhạc bất tuyệt. Giờ đây, là một người b́nh thường, Mỹ-Phượng đến đây, t́m được niềm vui và ư nghĩa của sự sống; xin để lại nơi này chút t́nh yêu c̣n sót lại của một trái tim đă khép kín từ lâu!

 

Điệp Mỹ Linh

                                                         

1.- T́nh Nhớ của Trịnh-Công-Sơn.

2.- Đoạn đầu của nhạc phẩm Goodbye Hawaii của Tino Rossi.

3 và 4.- Ngạn ngữ Việt-Nam “Ở bầu th́ tṛn, ở ống th́ dài.”

5.- Đoạn giữa và cuối của nhạc phẩm Goodbye Hawaii của Tino Rossi.