Văn chương trào phúng truyền khẩu

Nếu ai hỏi tôi nêu tên một người có công nhiều nhất trong việc ảnh hưởng các thế hệ học sinh học hỏi về nền văn học Việt Nam, tôi phải nói người ấy là Cụ Dương Quảng Hàm. Bao nhiêu sách vở cụ viết về thi phẩm của các nhà thơ đều được Bộ Giáo Dục, các trường học dùng trong chương trình dậy học. Trong trường hợp riêng tôi, tôi phải thú tội là tuy tôi rất thích thơ văn từ thuở nhỏ, thế nhưng nếu không phải là thơ trào phúng thì hay cách mấy cũng không hấp dẫn tôi một tí nào. Nhiều người khen truyện Kiều là một tuyệt tác phẩm văn chương, trong khi ngày xưa đi học tôi lại ghét vô cùng. Cả một bài thơ mấy trăm câu mà tôi chỉ nhớ có hai câu :

Đầu lòng hai ả Tố Nga,

Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.

Ngược lại, nếu là thơ trào phúng như thơ Trần Tế Xương:

Cha mẹ thói đời ăn ở bạc!

Có chồng hờ hững cũng như không.

hay Cao Bá Quát:

Ba hồi trống dục đù cha kiếp,

Một nhát gươm đưa bỏ mẹ đời.

hoặc tục mà thanh như thơ Hồ Xuân Hương:

Trai ôm gối hạc khom khom cật,

Gái uốn lưng cong ngã ngã lòng.

thì không cần học lời thơ cũng tự khắc chạy vào đầu tôi không bao giờ quên.

Gia cảnh nghèo khó của Trần Tế Xương, nỗi bất hạnh về đường tình yêu phải làm lẽ hai lần, không lần nào hôn nhân được lâu dài của Hồ Xuân Hương, nỗi phẫn uất về tình trạng chính trị xã hội của Cao Bá Quát đã là những động cơ thúc đẩy cho cả ba người cầm bút châm biếm thói đời và chế nhạo chính mình. Thế nhưng cái động cơ cùng cực thúc đẩy cho người ta sáng tác không phải chỉ giới hạn cho những đại thi sĩ mà còn cho cả khắp tầng lớp mọi người qua văn chương truyền khẩu, văn chương bình dân.

Tôi lúc nào cũng mê sự trào phúng trong tục ngữ ca dao của giới bình dân vì chọc cười thiên hạ không phải là một chuyện dễ làm, đặc biệt là phải gói ghẹm nó trong thể dạng ca dao tục ngữ. Nhiều câu rất đơn giản tầm thường nhưng đọc xong mình bật cười nắc nẻ như câu sau đây:

Bần cùng sinh đạo tặc.

Nhưng không đi ăn cướp thì lấy c_c gì ăn?

Cười là liều thuốc bổ, làm cho ta quên đi sự đau khổ của đời sống nên tôi thu nhặt những câu ca dao tục ngữ truyền khẩu dí dỏm chép lại sau đây để bạn đọc có những giây phút thoải mái.

Xin cúi đầu ngả nón chào khâm phục những tác giả vô danh có đầu óc rất tiếu lâm này.

--------------------------------------------------------------------------

Ai bảo chăn trâu là khổ? Tôi chăn nàng còn khổ hơn chăn trâu.

Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Chặt cây nhớ coi cảnh sát.

Bình tĩnh, tự tin, không cay cú.
Âm thầm, chịu đựng, trả thù sau.

Bực mình sinh sự - Bụng bự sinh con.

Cứ chơi cho hết đời trai trẻ,
Rồi âm thầm lặng lẽ đạp xích lô.

Đừng tự tin mình nghèo mà vẫn giỏi. Hãy tự hỏi tại sao mình giỏi mà vẫn nghèo.

Hận đời đen bạc
Hận kẻ bạc tình
Hận cả gia đình
Hận luôn hàng xóm.

Không mày đố thầy dạy ai.

Không tham lam không phải quan huyện.
Không nhiều chuyện không phải….Việt Nam.

Lạy Thượng Đế bao giờ con hết khổ?
Tổ cha mày! Khổ mãi nghe con!

Luôn cố gắng khiêm tốn, và hãy.... tự hào về điều đó.

Miếng ngon giữa đàng, ai đàng hoàng là dại.

Một người phụ nữ toàn diện: sáng diện, trưa diện, chiều diện, tối diện.

Ngu không phải là tội. Cái tội là không biết mình ngu.

Người cho vay là người dại.
Người trả lại là người ngu.

Người giầu đi xe hơi, uống bia ôm. Người nghèo đi xe ôm, uống bia hơi.

Nhân nhượng là tự sát, độc ác là huy hoàng.

Nhớ quá khứ buồn rơi nước mắt.
Nhìn tương lai lạnh toát mồ hôi.

Nói tiếng Anh như gió, gặp từ khó ta bắn sang tiếng Việt.

Sức khoẻ là vô giá. Hột xoàn mới có giá.

Tiền là giấy ==> Đốt là cháy
Người yêu là rác ==> Đầy là đổ.
Tình là bụi ==> Thổi là bay.
Đời là phù du ==> Ngu là phù mỏ.

Tiền là giấy. Thấy là lấy

Tình yêu là bất tử, chỉ có người yêu là thay đổi.

Trẻ con bắt đầu hư khi chúng bắt đầu hiểu người lớn

Vạn sự khởi đầu nan. Gian nan bắt đầu nản.

---------------------------------------------------------------------------

Ai mua tui bán cây si,
Si tui tốt giống cành chi chít cành.
Hễ si mà gặp đất lành,
Là si phát triển trở thành... siđa.

Bánh mì phải có patê,
Làm trai phải có máu dê trong người.

Biết chồng muốn cưới vợ hai,
Em về mua sẵn quan tài chờ anh.

Bước chân vào quán đèn mờ,
Ngồi gần con gái không sờ là ngu.
Thà rằng cắt tóc đi tu,
Ngồi gần con gái, sao… ngu không sờ?

Bước đến nhà em, bóng xế tà,
Ðứng chờ năm phút bố em ra.
Lơ thơ phía trước vài con chó,
Lác đác đằng sau chổi lông gà.

Cá không ăn muối cá ươn,
Chồng cãi lại vợ ra đường bơm xe.

Cái giường mà biết nói năng,
Thì ông hàng xóm hàm răng chẳng còn.

Cam sành lột vỏ còn chua,
Thương em còn nhỏ anh cua để dành.

Chọn xoài đừng để xoài chua,
Chọn bạn đừng để bạn cua bồ mình.

Có chồng mà bỏ theo trai,
Chết xuống âm phủ được hai cây vàng.

Chớ chê em xấu, em già,
Em đi sửa lại, đẹp ra bây giờ.

Còn thời lên ngựa bắn cung,
Hết thời xuống ngựa lấy thun bắn ruồi.

Ðàn ông tập tạ thì đô,
Ðàn bà chẳng tập vẫn đô như thường.

Đêm nằm ở dưới bóng trăng,
Thương cha nhớ mẹ không bằng nhớ em.

Đường về đêm tối canh thâu,
Nhìn anh tôi tưởng con trâu đang cười.

Gió đưa bụi chuối sau hè,
Giỡn chơi một chút, ai dè có con.

Gió đưa bắp cải về trời,
Tiền đô đưa tiễn em rời cố hương.

Gió mùa thu anh ru em ngủ,
Em ngủ rồi, anh cạy tủ anh đi.

Học hành như cá kho tiêu,
Kho nhiều thì mặn, học nhiều thì ngu.

Học mà không chơi: đánh rơi tuổi trẻ.
Chơi mà không học: bán rẻ tương lai.
Thôi thì ta chọn cả hai,
Vừa chơi vừa học, tương lai huy hoàng.

Hôm qua anh đến nhà em,
Ra về mới nhớ để quên 5000.
Anh quay trở lại vội vàng,
Em còn ngồi đó, 5000... mất tiêu.

Kén canh chọn cá lung tung,
Mai kia ở giá chiếu mùng lạnh tanh.

Khi xưa vác bút theo thầy,
Bây giờ em lại vác cày theo trâu.

Khôn ba năm dại một giờ.
Biết vậy dại sớm, khỏi chờ ba năm.

Lên chùa thấy bụt muốn tu,
Về nhà ngó vợ, muốn xù em ngay.

Lời hứa không mất tiền mua,
Tội gì không hứa khi lừa đảo ai.

Mấy đời bánh đúc có xương,
Mấy đời chơi Net không vương tơ tình.

Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời gái chảnh mà thương trai nghèo

Mẹ ơi con muốn có chồng.
Con ơi mẹ cũng một lòng như con.

Một chồng không đủ tiền tiêu,
Mười chồng góp lại, sáng chiều shopping.

Nắng mưa là chuyện của trời,
Cúp cua là chuyện của đời học sinh.
Cúp cua đừng cúp một mình,
Rủ thêm vài đứa tâm tình cho vui.

Nhờ trời mưa thuận gió hòa,

Mày không nghỉ ốm, để tao chép bài.

Ngó lên mình chẳng bằng ai,

Ngó xuống thì cũng chẳng ai hơn mình.

Người đi một nửa hồn tôi mất.
Một nửa hồn kia đứng chửi thề.

Nhận được thư em lúc nhá nhem,
Mừng mừng tủi tủi mở ra xem,
Trong thư em viết dăm ba chữ:
"Anh ơi ngày mai nó lấy em."

Thi đua ta quyết thi đua,
Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu.
Hàng đầu rồi biết đi đâu?
Đi đâu không biết hàng đầu cứ đi!

Tình chỉ đẹp khi còn dang dở,
Cưới nhau về tắt thở càng nhanh.

Tóc thề em xoã ngang vai,
Anh mà đụng tới, bạt tai bây giờ!

Trách người quân tử vô tình,
Chơi hoa xong lại... hái cành kế bên.

Trái tim em chỉ hai lần mở cửa:
Ðón anh vào, và tống cổ anh ra.

Trăm năm bia đá cũng mòn,

Bia chai cũng bể, chỉ còn bia ôm.

Trên trời có đám mây xanh,
Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng.
Nếu mà anh lấy phải nàng,
Anh thà thắt cổ cho nàng ở không.

Trên đời gì rẻ bằng xôi,
Anh đây chẳng tiếc mời em ăn cùng.
Giờ đây em đã ăn rồi,
Hai ngàn em nhớ trả giùm cho anh.

Uớc gì em hoá thành trâu,
Để anh là đỉa anh bâu lấy đùi.

Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa,

Đàn ông nằm dưới, đàn bà nằm trên.

Vợ mà không đánh thì thôi,
Chớ ông đánh vợ là đời ông tiêu!

Nguyễn Tài Ngọc