Chó

Nguyễn Tài Ngọc

http://www.saigonocean.com/trangNguyenTaiNgoc/trangNTN.htm

 

Khi c̣n trẻ, sở thích, quan điểm và lập trường sống của chúng ta thay đổi, tuần này đi ciné với em Năm bán chè, tuần tới đi sở thú với em Thắm gánh nước; thế nhưng một khi tuổi già đă chồng chất th́ kinh nghiệm sống trong đời giúp cho ḿnh có một phán xét thẳng thừng bất di dịch, chọn trắng hay đen trong tất cả mọi vấn đề. Chúng ta không c̣n hâm hẩm nhưng nóng lạnh hẳn ḥi, có một lập trường vững chắc, người khác khó có thể thay đổi ư kiến của ḿnh. Chẳng hạn bây giờ đi ra đường th́ vợ tôi nghĩ không thể nào xách bóp Made in Vietnam mà phải là Chanel hay Louis Vuitton, c̣n tôi th́ nghĩ vợ là trên hết, giáo chủ Mohamed cũng không thể nào so sánh được:

                         vợ là chúa tể trong nhà

chồng vâng lời vợ, cả nhà yên vui.

                        (đừng ḥng giả điếc, giả đui.

chọc nàng nổi giận, chỉ hui nhị t́).

 

Khi nói về chó, quan điểm của vợ chồng tôi gần giống nhau. Cả hai không ai muốn nuôi chó v́ cực nhọc. Chó gặm cắn đồ đạc, tiểu tiện bẩn thảm nếu nuôi trong nhà. Ngày xưa khi mới lấy vợ tôi có nuôi một con chó Akita, thế nhưng sau khi lấy nhau vợ tôi ra tối hậu lệnh: một trong hai phải bỏ nhà ra đi, một là chó, hai là nàng. Tôi  suy nghĩ mất ăn mất ngủ trong 40 ngày 40 đêm và rồi quyết định con chó phải rời nhà. Tôi khóc sướt mướt, nói chia tay với nó:

 

tao, mày quen biết đă lâu,

giờ ḿnh chia cách, thấu rầu trời xanh.

xin mày thông cảm thằng anh,

vợ tao ra lệnh, phải đành nghe theo.

 

Vợ tôi ngày xưa c̣n bé ở Việt Nam bị chó cắn phải đi nhà thương chích ngừa nên ư định không nuôi chó của nàng rất quyết liệt, đứa con nào cũng biết nên tôi rất ngạc nhiên hai tháng trước đây cô con gái thứ ba của tôi mang một con chó con về nhà. Vợ tôi đi làm về, thấy chó trong nhà th́  kinh hăi như ngày lấy nhau tôi chỉ mua cho nàng chiếc nhẫn cưới trị giá $100 dollars. Cô con gái bèn giải thích là con chó đi lạc vào chỗ sở làm, không ai nhận nên nó mang về nhà nuôi tạm. Khi chủ con chó đăng bảng t́m, nó sẽ trả con chó lại cho chủ. Trong thời gian tạm thời con chó ở nhà th́ con gái tôi sẽ nhốt vào pḥng nó ở trên lầu. Pḥng nó có toilette kế bên nên con chó có chỗ tiểu tiện, không làm bẩn nhà.

 

Vợ tôi miễn cưỡng đồng ư. Một ngày, hai ngày, một tuần, rồi hai tuần trôi qua  chẳng thấy ai dán giấy t́m chó. Dù rằng con gái tôi hứa sẽ lo, tôi là người phải tắm rửa cho con chó mỗi vài ngày, và lau rửa thảm mệt nghỉ khi nó đái trong nhà trong thời gian huấn luyện.  Tôi nói van nói lậy với con chó, nói như nước đổ lá khoai là nếu cần đi restroom th́ xin nó làm ơn ra sau vườn nơi trời hôm nay xanh xanh gió đưa cành mơn man tà áo, nơi cảnh trí hữu t́nh, băi cỏ mênh mông. Nó muốn xả bầu tâm sự ở chỗ kín đáo hay công cộng th́ tùy hỷ, thế  mà thỉnh thoảng nó quên cứ đái ở trên lầu làm tôi phải nhanh chóng thu dọn chiến truờng kẻo vợ tôi khám phá th́ bảo đảm nó không có chỗ dung thân.

 

Buổi sáng Zoey ngồi cửa sổ trên lầu tắm nắng, nh́n xuống đường hàng giờ không chán:

 

Dần dần th́ nó biết khôn ra sau vườn khi đi tiểu. Con chó khỉ gió này thông minh ghê gớm ở điểm là mỗi lần muốn đại tiện, nó chỉ t́m tôi để đi theo nó ra sau vườn. Thật là đúng với câu chọn mặt gửi vàng. Vợ và các con tôi được thoát nạn không phải hốt phân chó, chỉ có tôi là lănh đủ diễm phúc ngh́n vàng, nghĩa bóng chứ chẳng phải nghĩa đen.

 

Con gái tôi đặt tên nó là Zoey (Zô-I). Nó là toy dog, không cắn gặm bậy bạ đồ đạc trong nhà, không sổ lông, ít sủa, gặp ai cũng thân thiện nhảy múa mừng rỡ. Mỗi lần người nhà đi làm về là nó chạy ra vẫy đuôi quấn quít rồi nhẩy chồm vào mừng nên dần dần vợ tôi thấy thương và chấp nhận cho nó ở trong nhà vĩnh viễn. Vợ tôi thích đi bộ nên bây giờ mỗi buổi chiều sau khi ăn tối nàng dẫn nó đi dạo ngoài đường. Mỗi khi thấy nàng cầm dây trong tay, nó biết là sắp được ra khỏi nhà đi bộ nên vẫy đuôi mừng rỡ, ngồi yên để buộc dây vào cổ.

 

Ai có ghét chó đến đâu, nh́n váo ánh mắt khi nó cần ḿnh th́ không thể nào không thương nó được. Mỗi buổi tối khi nấu cơm, nó vào nhà bếp ngồi yên lặng nh́n vợ tôi cả chục phút v́ biết rằng sẽ được cho ăn. Vợ tôi bây giờ thương nó c̣n hơn thương tôi v́ tôi bắt gặp quả tang có một lần nàng chiên cá ḷng tong cho tôi ăn trong khi nướng steak cho nó. Tôi bực ḿnh hỏi tại sao th́ nàng nói tôi ăn cao lương mỹ vị đă bao nhiêu năm nay, nó chỉ mới được ăn vài tuần thôi th́ làm sao tôi có thể nhỏ mọn phân b́?

 

Zoey trong nhà bếp xin ăn

 

Con chó Zoey càng ngày càng chiếm t́nh cảm của vợ tôi, mà người bị thiệt hại nhất, lỗ lă nhất là tôi. Nàng có bao giờ làm thơ, thế mà hôm nọ tôi thấy nàng tập tành làm hai câu thơ:

                       

t́nh cô thương chó mênh mông,

                thương hơn kép nhí, hơn chồng, for sure.

 

Bây giờ mỗi lần khi đi làm về nhà, câu hỏi đầu tiên của nàng không phải là “Anh đâu rồi?”, mà là “Zoey đâu rồi?”, và khi nó chạy ra nhẩy chồm vào nàng để mừng th́ tôi hoàn toàn không hiện hữu. Sự kiện này làm tự ái tôi bị tổn thương trầm trọng, nhưng chẳng lẽ ḿnh lại đi ganh tị với… chó? Tôi là người ảnh hưởng nặng nề của Nho giáo, nền tảng đạo đức như thế nào th́ tôi tuân theo răm rắp. Ở đây cũng không là trường hợp ngoại lệ v́ Khổng Tử đă dậy: “Nếu vợ thương chó hơn thương ḿnh th́ nên cắn răng ráng chịu, không than văn.”

 

Chó có thể hiểu biết, tuân lệnh, và bày tỏ cảm t́nh với con người, v́ thế khi một anh bạn gửi cho tôi một lô h́nh ảnh về ngày Đại hội Bia hơi Hà Nội, tổ chức vào ngày 4-12-2011 với rất nhiều gian hàng và khách hàng ăn thịt chó, cảm tưởng đầu tiên của tôi là kinh khiếp. Nh́n những đầu chó bị cắt và khách hàng, đàn ông có, đàn bà có,  nhậu thịt chó với bia hơi trong tay,  tôi không khỏi rợn người. Đàn ông thuộc vào loại người thô lỗ, ăn thịt chó th́ tôi c̣n hiểu tại sao chứ đàn bà, một biểu tượng của sự thùy mị, nhă nhặn, dịu dàng, hiền hậu, mà ngồi ăn thịt chó uống bia th́ không khác ǵ đàn ông thô lỗ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tại sao người ta có thể giết và ăn thịt chó?

 

Miền Nam trước 1975 cũng có hàng quán bán thịt chó. Nhưng tôi nghĩ rất ít v́ suốt 17 năm sinh sống ở Việt Nam, chính mắt tôi chưa bao giờ thấy một tiệm nào bán “thịt cầy”, từ ngữ tôi thường nghe. Trái lại, thịt chó ở miền Bắc là một món thịnh hành, với quán ăn bán thịt chó khắp nơi. Ca dao Việt Nam cũng nói đến món ăn thịt chó quái đản này:

 

con gà cục tác lá chanh,

con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.

con chó khóc đứng khóc ngồi,

bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng.

 

Thay v́ lên án những người ăn thịt chó một cách hồ đồ, tôi muốn bàn căi và thảo luận nghiêm chỉnh đề tài này với Ủy Ban Quân Sự Bốn Bên: Có,  hay không nên ăn thịt chó?

 

Gian hàng bán thịt chó ở Hà Nội (ảnh Internet)

 

Rất nhiều lư do tại sao ta không nên ăn thịt chó: chó là một loài vật thông minh, chó là vật nuôi, là bạn của người. Brigitte Bardot, một người yêu loài vật, lúc nào cũng cho chó là bạn của loài người, tích cực chống đối các quốc gia ăn thịt chó, nhất là Nam Hàn. Khi được hỏi nếu bà ta yêu thú vật th́ tại sao có thể chấp nhận  ăn thịt ḅ được nhưng thịt chó th́ không, Bardot trả lời: “Ḅ nuôi để ăn thịt, chó th́ không. Tôi đồng ư là nhiều người ăn thịt ḅ, nhưng một quốc gia có văn hóa không cho phép dân nước họ ăn thịt chó”.

 

Những người đồng ư ăn thịt chó chỉ trích Brigitte Bardot dùng biện luận đó theo lối chủ quan. Theo họ, Bardot dùng đoán xét cá nhân khi chọn chó, không phải ḅ, là bạn. Nếu những quốc gia khác, như Ấn Độ, chọn ḅ là vật tôn thờ, hay Nam Hàn, nơi giết một triệu con chó hàng năm, 10% số thịt bán ra là thịt chó, chó nuôi chỉ với mục đích giết làm thịt, th́ làm sao chỉ trích họ được?

 

Nếu nói chó là vật thông minh không nên ăn thịt th́ trong những con vật thông minh nhất thế giới (khỉ, voi, cá heo, bạch tuộc, chó, heo, mèo), tại sao ḿnh không ăn thịt heo? Người Mỹ không ăn thịt ngựa nhưng người Pháp, một mặt chống đối ăn thịt chó, một mặt thỉnh thoảng ăn thịt ngựa th́ sao? 

 

Đói th́ đầu gối phải ḅ, cái ǵ cũng ăn được. Nhiều người, nhất là những người ở xứ nghèo như Việt Nam, cho rằng khi nghèo không có ǵ ăn th́ thịt thú vật nào ăn cũng được cả.

 

Tôi không đồng ư nêu lư do ḿnh nghèo để biện bạch ăn thịt chó cũng được. Ngày xưa ở Việt Nam gia đ́nh tôi nghèo, dù đói đến đâu, tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc ăn thịt chó. Tôi có thể ăn cơm rang nước mắm, không thịt, 365 ngày một năm, nhất định không bao giờ đụng đến thịt chó.

 

Nếu nói Brigitte Bardot mâu thuẫn phản đối con người ăn thú vật, ăn thịt chó, nhưng dân Pháp ăn thịt ngựa không sao th́ tôi xin nêu ra là Brigitte Bardot Foundation cũng chống nước Pháp ăn thịt ngựa. (số lượng thịt ngựa -viande chevaline- bán ở Pháp rất ít, ít hơn 1% tổng số thịt bán và nếu so với Trung Hoa, quốc gia ăn thịt ngựa nhiều nhất thế giới, Pháp ít hơn Trung Hoa đến 30 lần). Thật ra, Brigitte Bardot Foundation đang tích cực vận động thay đổi hiến pháp xếp loại ngựa không phải vào loại animal de rente (thú vật dùng để gây lợi tức) mà vào loại animal de compagnie (súc vật nuôi trong nhà). Nếu Quốc Hội chấp thuận, bán thịt ngựa cũng như thịt chó, thịt mèo ở Pháp sẽ trở thành vi phạm luật pháp.

 

Nghiên cứu lịch sử, một người sẽ hiểu tại sao người Pháp ăn thịt ngựa: ở trận chiến Eylau với quân Nga vào tháng 2 năm 1807, để chống nạn đói, Napoléon ra lệnh đầu bếp nấu thịt ngựa đă bị giết cho quân đội Pháp ăn. Tuy nhiên, v́ tôi ở Mỹ đă lâu, tôi cũng nhận thấy người Pháp (người Việt Nam bị ảnh hưởng) ăn những món quái đản như thịt ngựa, hay là escargot.  Ngày xưa khi sang Mỹ học Trung học, giờ Pháp Văn cô giáo Tây bắt ốc ở sau vườn nhà nấu mang vào trường cho cả lớp thử, mấy cô cậu Mỹ há hốc kinh hoàng như ăn quái thai.  Gần 40 năm ở Mỹ, chính tôi cũng thấy ốc là một con vật kinh khiếp dơ bẩn, hàng tuần tôi ra vườn bắt cả chục con vất thùng rác v́ nó ăn lá cây. Bỏ những con escargot này vào thùng rác mà tóc tai tôi c̣n dựng đứng v́ nó tiết ra chất nhờn, thế mà không hiểu sao người Pháp và người Việt Nam ăn!

 

Tôi đồng ư heo là giống vật thông minh. Nhưng sự thông minh của heo cũng như những con vật có trí khôn khác, giới hạn trong đồng loại của chúng. Heo không tuân lệnh và giúp đỡ loài người. Heo không đủ khả năng thông minh để làm bạn của người, nuôi trong nhà nó sẽ phá vỡ đồ đạc v́ nó không biết phân biệt sự tàn phá. Nhiều năm trước đây vài gia đ́nh ở nước Mỹ nuôi giống lợn xề Việt Nam làm gia súc v́ nghĩ nó thông minh. Nhưng khi trưởng thành nó quá to lớn và khó huấn luyện nên chẳng c̣n mấy nhà nuôi heo thay chó.

 

Những người nói ăn thịt chó không có ǵ sai lầm đưa thêm lư do là ngày xưa người Aztecs của Mễ-Tây-Cơ hay các bộ lạc xưa của Mỹ ăn thịt chó, không khác ǵ bây giờ người Á Đông ăn thịt chó. Tôi không đồng ư. Nếu dùng biện luận như thế, thời Thượng Cổ người ăn thịt người th́ tại sao bây giờ ta không ăn thịt người? Đời xưa con người không văn minh tân tiến phát triển gia súc nên mức lượng động vật biến hóa thành thức ăn giới hạn, v́ thế có thể họ t́m được ǵ th́ ăn đó. Hơn nữa, thuở xa xưa phong tục và văn hóa con người đơn giản. Qua thời gian chúng ta thu thập cái hay, cái tốt, cái phải, cái trái. Chúng nó biến nhân loại có đầu óc suy nghĩ để phân biệt cái đúng, cái sai. Ăn thịt một con vật gia súc đầu óc có tŕnh độ liên lạc được với loài người th́ quá dă man.

Bốn nước ăn thịt chó trên thế giới: Trung Hoa, Nam Hàn, Phi Luật Tân, Việt Nam đều là dân Á Đông, trong khi không có một quốc gia da trắng nào ăn thịt chó. Tôi đoán có thể lư do là v́ Kinh Thánh: Tôn giáo có nhiều người theo nhất thế giới là Thiên Chúa Giáo, khoảng 2.1 tỷ tín đồ. Phần đông dân da trắng là người Thiên Chúa Giáo. Chỉ nam hướng dẫn đời sống của họ là Kinh Thánh. Vào năm 1440-1440 trước Jesus giáng sinh, Môi-se viết sách Lê-vi-kư (Leviticus), ghi lại chỉ thị của Chúa cho dân Do Thái về cách thức cư xử, ăn uống,  và sinh sống hằng ngày. Lư do là v́ trong ṿng 400 năm trước đó, dân Do Thái bị Ai-Cập đô hộ nên đời sống đă bị ô nhiễm tội lỗi theo dân Ai Cập. Chúa quan tâm đường lối sống của họ đă bị Ai-Cập ảnh hưởng sai lầm nên vạch bảo cặn kẽ cách thức sống để họ trở lại con đường ngay thẳng. Có 27 chương trong sách Lê-Vi-Kư, và trong chương thứ 11, khi đề cập đến vấn đề ăn uống, Đức Chúa Trời chỉ dẫn rất rơ ràng cho dân Do Thái thú vật nào được hay không được ăn. Tôi xin dịch Lê-Vi-Kư 11:1-8: *

1 Đức Chúa Trời phán cùng Môi-Se và A-Rôn: “Nói với dân Do Thái rằng trong tất cả động vật trên trái đất, đây là những con thú các ngươi  có thể ăn: Con vật nào có móng tẽ ** và thuộc loài nhai lại***.

Có những con thú chỉ có một trong hai cái: móng tẽ, hay thuộc loài nhai lại; các ngươi không được ăn. Con lạc đà tuy nhai lại, nhưng không có móng tẽ nên thuộc vào loại không sạch, không được ăn. Con chuột đồng  tuy  nhai lại, nhưng không có móng tẽ nên thuộc vào loại không sạch, không được ăn. Con thỏ, tuy  nhai lại, nhưng không có móng tẽ nên thuộc vào loại không sạch, không được ăn. Con heo, tuy có móng tẽ, nhưng không nhai lại, nên thuộc vào loại không sạch, không được ăn. Các ngươi không được ăn thịt những con thú vật này hoặc đụng đến nó khi nó đă chết, v́ chúng nó thuộc vào loại không sạch …” ****

 

( 1 The Lord said to Moses and Aaron, 2 “Say to the Israelites: ‘Of all the animals that live on land, these are the ones you may eat: 3 You may eat any animal that has a divided hoof and that chews the cud.

 4 There are some that only chew the cud or only have a divided hoof, but you must not eat them. The camel, though it chews the cud, does not have a divided hoof; it is ceremonially unclean for you. 5 The hyrax, though it chews the cud, does not have a divided hoof; it is unclean for you. 6 The rabbit, though it chews the cud, does not have a divided hoof; it is unclean for you. 7 And the pig, though it has a divided hoof, does not chew the cud; it is unclean for you. 8 You must not eat their meat or touch their carcasses; they are unclean for you…”)

Một vài thí dụ của những con vật ăn được theo lời chỉ thị của Chúa là  trâu ḅ, nai, dê, cừu, ḅ mộng, hươu cao cổ…,và những con vật không ăn được là heo, chó, chó sói, mèo, cọp, ngựa, voi, sư tử, gấu, khỉ…Nh́n bảng liệt kê này, chúng ta thấy rơ ngoại trừ con heo, những con thú loài người được hay không được ăn phản ảnh thức ăn của chúng ta hiện thời (tôi xin nêu ra là Chúa cũng không cho ăn côn trùng (Lê-Vi-Kí 11:20-23), và quạ, chim ưng, chim cú (Lê-Vi-Kí 11:13), những loại mà bây giờ phần đông chúng ta cũng không ăn).

Tôi nghĩ  chúng ta không thể ăn thịt chó v́  chó là vật thông minh, là bạn của con người, hiểu biết mệnh lệnh của loài người. Trí thông minh của chó giúp nhân loại bảo đảm an ninh và nâng cao đời sống như dẫn dắt người mù, bảo vệ chủ, truy tầm trộm cướp, phát hiện thuốc nổ, ma túy, ḿn, vật quốc cấm…

Hơn nữa, lối giết chó ở Việt Nam vô cùng tàn nhẫn: nhiều nơi đập đầu cho nó chết. Tâm địa con người trở  nên dă man ác độc, t́m đủ mọi phương tiện chỉ để mang lợi  -bán thịt chó-, và mang sự khoái lạc đến cho ḿnh -ăn thịt chó-, dù rằng con chó có thể hiểu ḿnh. Ăn thịt chó đối với tôi không khác ǵ ăn thịt của một người bị bệnh Down Syndrome, trí óc của họ chỉ c̣n bằng một đứa bé hai tuổi. Khi một người đă dă man, ác độc đến mức độ đó th́ bước đến sự bất lương cũng chẳng xa là mấy: ở SàiG̣n bây giờ có nạn ăn cắp chó, chó kiểng th́ quân gian giữ để đợi người nhà trả tiền chuộc hay đem bán với giá cao, chó Việt Nam th́ đem bán chợ để làm thịt. Tôi có quen với một chị này ở SàiG̣n, chó của chị ấy bị cướp mất trắng trợn khi chị dẫn nó đi dạo. Một người quen cho chị một số điện thoại liên lạc để hỏi về chó thất lạc. Khi chị gọi, diễn tả h́nh dạng chó bị mất cắp vào ngày nào, lúc mấy giờ…, người bên kia đầu dây cam đoan sẽ t́m lại chó của chị, nhưng chị phải trả tiền 100 dollars Mỹ trước rồi anh ta mới t́m và cho biết tin sau. Chị ấy phải trả tiền ứng trước mà không biết ḿnh có bị quịt, tiền mất tật mang hay không! May là con chó của chị ấy thuộc loại chó kiểng nên kẻ cắp c̣n giữ v́ biết là chủ sẽ chuộc lại. Chó Việt Nam th́ đă vào lồng trên đường đến những nhà hàng làm thịt.

Thân phận của một người dân ở Việt Nam  xưa nay v́ hoàn cảnh và chính thể quốc gia làm cho không bằng rất nhiều người dân của các quốc gia khác trên thế giới. Bây giờ ngay cả đến con chó sinh sống ở nước Việt Nam cũng không bằng con chó ở ngoại quốc. Cái chua xót là chính người dân ḿnh tạo ra nỗi bất công cho chó của ḿnh. Câu ca dao ngày xưa tôi học khi c̣n bé trước 1975  “Đói cho sạch, rách cho thơm”  hiện nay ít người thực hành v́ một thiểu số dân ḿnh v́ đói kém, v́ tư lợi bằng mọi giá, v́ khoái lạc cá nhân, không c̣n giữ nền tảng đạo đức hiền lành, nhân từ để bây giờ trở thành những người “bần cùng sinh đạo tặc” ăn cắp chó đem bán, trở thành những người có hành động ác tâm tàn nhẫn giết chó sinh lợi, ăn thịt chó chỉ v́ khoái khẩu, mà không cần biết nó có trí khôn giao tiếp, thừa  hiểu và có thể huấn luyện để tuân theo mệnh lệnh của loài người.

Ngày nước Việt Nam bắt kịp đà tiến của nhân loại vẫn c̣n xa vời vợi.   

 

 

Nguyễn Tài Ngọc

http://www.saigonocean.com/

March 2012

Ghi chú:

*Lưu ư là luật lệ này trong sách Cựu Ước của thời kỳ luật pháp. Khi Chúa Jesus chết cho tội lỗi loài người trong Tân Ước, thời kỳ ân điển, th́ những luật pháp này không c̣n được áp dụng. Người Do Thái không tin Chúa Jesus là người cứu rỗi, do đó họ vẫn c̣n tin vào luật pháp trong Cựu Ước, và đó là lư do cho đến nay họ vẫn không ăn thịt heo v́ trong Kinh Thánh cấm ăn thịt heo: Chúa cho heo là con vật dơ bẩn.

**Móng tẽ: Tôi không biết dịch chữ “divided hoof” sang tiếng Việt Nam là ǵ cho chính xác. Ngựa chỉ có một móng chân, như ảnh dưới đây. Khi một thú vật có nhiều móng chân, Kinh Thánh gọi là “divided hoof”:  móng chân chia ra thành nhiều móng khác nhau (2,3,4,5…móng). Tôi dịch chữ “divided hoof” này là “móng tẽ”, theo nghĩa tẽ ra, móng tẽ ra thành nhiều móng nhỏ.  Chó, lạc đà, heo… thuộc loại móng tẽ v́ chân có hơn một móng.

***loài nhai lại: Kinh Thánh viết bằng tiếng Hebrew. Khi dịch sang tiếng Anh, có nhiều chữ tối nghĩa v́ ngôn ngữ khác biệt, và v́ chữ dùng cổ điển đă lâu (sách Lê-Vi-Kí viết vào khoảng năm 1440-1400 trước Thiên Chúa Giáng Sinh). Chữ “nhai lại” ở đây có nghĩa là ăn lại thức ăn đă ăn vào. Hệ thống tiêu hóa của con thỏ không “nhai lại” theo nghĩa của con ḅ: bao tử ḅ chia làm bốn phần, rau cỏ ăn vào giữ trong một phần bao tử để vài giờ sau nó ợ lên ăn lại. Con thỏ th́ khi ăn rau, cà-rốt… rồi tiêu hóa thành phân, nó sẽ ăn lại chính phân của nó. V́ thế, thỏ cũng thuộc vào loại “nhai lại”, theo ư của Kinh Thánh trong chương Lê-Vi-Kí ở đây.     

****Tôi chỉ dịch tám đoạn đầu. Phần c̣n lại Môi-se nói về các loài vật khác như ngư sản, côn trùng. Ai muốn xem hết chi tiết, xin đọc ở đây:

http://www.biblegateway.com/passage/?search=Leviticus+11&version=NIV

http://www.vietchristian.com/cgi-bin/bibrowse2.exe?2&11&bn=btt  )

 

Móng chân ngựa (một móng) (ảnh Internet)

Móng chân lạc đà (móng tẽ, hai móng) (Ảnh Internet)

 

Móng chân heo (móng tẽ, ba móng) (Ảnh Internet)

 

Tài liệu tham khảo:

Kinh Thánh, Cựu Ước, Lê-Vi-Kí (Leviticus) 11

http://www.iexaminer.org/editorial/cnn-its-wrong-eat-dogs/

http://puppyintraining.com/are-dogs-one-of-the-10-smartest-animals/

http://www.slate.com/articles/news_and_politics/frame_game/2002/01/wok_the_dog.html

http://www.ucg.org/booklet/what-does-bible-teach-about-clean-and-unclean-meats/does-new-testament-abolish-meat-distinc-1/

http://en.wikipedia.org/wiki/Horse_meat

http://www.comereason.org/bibl_cntr/con055.asp

http://www.tektonics.org/af/cudchewers.html

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1950375,00.html