Xem ciné phim

"The Legend of Tarzan"

Nguyễn Tài Ngọc

http://saigonocean.com/trangNguyenTaiNgoc/trangNTN.htm

 

 

 

        Thứ ba vừa rồi tôi đi xem ciné. Đă lâu lắm rồi tôi không vào rạp hát. Lần cuối cùng tôi đi xem ciné có lẽ là khi vua Bảo Đại lấy vợ rồi phong luôn cho vợ là Nam Phương Hoàng Hậu, làm nhân gian x́ xào v́ vợ vua khi c̣n sống chỉ mang được tước Hoàng Phi, vua ngủm củ tỏi th́ mới được mang chức Hoàng Hậu, hay có lẽ là lúc vợ của vua Trần Nhân Tôn vào nhà thương Từ Dũ sinh Huyền Trân Công Chúa.

        Ngày xưa c̣n bé ở SàiG̣n tôi mê ciné như điếu đổ. Không có tiền đi xem những rạp hát sang trọng nhưng tháng nào tôi cũng xoay sở kiếm vài đồng vào rạp Đại Đồng trên đường Cao Thắng. Chỉ có những người nghèo nhất thế giới mới vào rạp Đại Đồng hay Thăng Long v́ giá vé rất rẻ, mà lại xem được đến hai phim! Tôi nghĩ rạp Đại Đồng c̣n nghèo hơn Thăng Long v́ thỉnh thoảng có những đứa ngày xưa học Tiểu Học ngủ quên khi Thầy Cô dạy  Công Dân Giáo Dục nên tiểu bậy ngay trong rạp. Những đứa như thế cần thiến của quư để nó khỏi sinh đẻ con cháu tàn phá xă hội, nhưng chẳng lẽ mỗi lần đi ciné tôi lại mang con dao dấu vào túi quần, rồi tai nạn xẩy ra, thay v́ thiến nó mà của ḿnh đứt ĺa thân thể?

Rạp Đại Đồng (chụp tháng 9-2016)

 

Rạp Thăng Long (chụp năm 2008)

 

        Tôi ghiền ciné đến nỗi thỉnh thoảng không có tiền mua vé tôi cũng đạp xe đến rạp đứng mê mẩn ngắm xem h́nh chụp của những phim sắp chiếu, và không quên lấy tờ chương tŕnh của phim đang chiếu đem về nhà đọc.

        Bên hông rạp Đại Đồng là một phần đất trải xi-măng rộng khoảng 4 thước, để hai, ba  phông vải trắng to lớn. Ở đây, một họa sĩ dùng sơn dầu vẽ cảnh tượng từ một bức ảnh của phim sẽ chiếu và viết tựa đề của phim. Rạp ciné sau đó trưng bày phông vẽ khổng lồ trước rạp để khách xem biết rạp chiếu phim ǵ: "Yêu Em Cụ Thể", "Sao Em Bức Xúc?", hay "T́nh Ḿnh Ùn Tắc".

        Tôi nhớ đứng mê mẩn xem tài vẽ của anh họa sĩ. Cái phông vải trắng nhàm chán dưới cọ sơn tài t́nh của người họa sĩ biến thành một bức tranh sắc thái muôn mầu. Gương mặt của tài tử chính và cảnh trí vẽ thật sống động, thu hút tâm hồn khách xem làm họ nôn náo muốn mua vé ngay lập tức để bước vào thế giới của phim ảnh.

        Một người có biệt tài hội họa như anh họa sĩ ở rạp Đại Đồng có lẽ sống một cuộc đời phong phú ở Hoa Kỳ, nhưng ở trong môi trường nghèo túng trong xă hội lầm than chiến tranh lúc bấy giờ, anh họa sĩ bươn chải nhọc nhằn t́m miếng  sống. Cởi trần với cái quần xà-loỏng phai mầu, anh để lộ thân h́nh đen đuốc ốm yếu. Tóc đen bù xù không chải gọn, chân mang đôi dép lẹp xẹp, thỉnh thoảng rít lấy một làn hơi thuốc lá, anh cũng như tôi lúc bấy giờ không biết thế giới bên ngoài là ǵ, không biết đời sống thượng lưu ra sao, ngoại trừ cuộc sống chật vật ngay trước mắt.

        Thời ấy tôi mê xem ciné v́ tôi bước vào một thế giới ảo tưởng không bao giờ tôi có dịp đặt chân đến, cho dù thế giới ấy đă xẩy ra trong quá khứ, hiện tại, hay tương lai. H́nh ảnh và người  trong phim đều xa lạ, hút hồn mỗi khi tôi ngồi xem trong rạp: chiếc nón có một hàng lông chim dựng đứng và áo giáp bằng thiếc kêu rổn rảng của binh lính La-Mă; cái mũ rộng vành và dây thắt lưng đầy đạn với khẩu súng lục ngang hông của những anh cao-bồi ngồi chững chạc trên lưng ngựa; bộ quân phục nghiêm chỉnh, thẳng tắp như do các nhà thiết kế vẽ kiểu của quân đội Đức Quốc Xă; các cao thủ vơ lâm phi thân, bắn phi tiêu trong chớp mắt của phim kiếm hiệp Trung Hoa; nhà lầu xe hơi nườm nượp khắp nơi trong phố xá Âu Mỹ sạch sẽ; người da trắng cao lớn tóc vàng  nói một thứ tiếng thật lạ với nhiều âm "sh, sh" rất êm tai tôi không hiểu, phải đọc phụ đề Việt Ngữ.

 

Rạp Casino SaiGon (chụp năm 1995)

 

        41 năm tha hương, cái xa lạ trong phim ảnh một ngày nào không c̣n là một thế giới nằm trong mộng tưởng với tôi nữa v́ tôi sống ngay trên đất Mỹ. Nhà tôi chỉ cách 35 phút lái xe đến Hollywood, kinh đô ánh sáng thế giới.

 

        Cái mơ tưởng ngày xưa sống ở trong xă hội người da trắng mà tôi mường tượng là một hành tinh xa lạ  không bao giờ có dịp đặt chân đến nay đă trở thành  sự thật. Cái kỳ lạ ngày xưa tôi thấy trong phim ảnh bây giờ trở nên thông thường. Cái trầm trồ ngày xưa  bây giờ thấy rất thường t́nh. Cái khâm phục ngày xưa bây giờ trở thành nhàm chán.

        Ngày xưa c̣n bé xem phim không biết  họ làm cách nào, không hiểu tài tử đóng phim ra sao nên tôi trầm trồ kinh ngạc. Thế nhưng bây giờ biết kỹ thuật của ciné, mục kích tận mắt cảnh đóng phim các tài tử phải lập đi lập lại mẫu đối thoại nhiều lần cho hoàn hảo, rất nhiều địa danh đóng phim tôi đă đến du lịch, và biết rằng hầu hết phim bây giờ dùng CGI (computer-generated imagery) tạo ra cảnh trí, tôi bây giờ không c̣n hứng thú mấy đi xem ciné.

        Các tài tử trên màn ảnh khổng lồ của rạp ciné tạo cảm giác họ to lớn hơn người b́nh thường rất nhiều, thế nhưng v́ chiều cao bây giờ của tôi là trung b́nh của đàn ông Mỹ nên khi thấy nam tài tử nổi tiếng Tom Cruise với chiều cao 1m70 thấp hơn tôi một tấc, những tài tử ciné không c̣n phủ lên một màn huyền bí larger than life, gây ấn tượng cho tôi nữa.

        Hết hứng đày đọa thân xác ḿnh lái xe đi xem ciné, bây giờ tôi chỉ xem phim ở nhà. TV ở nhà khá to, âm thanh ầm ầm không sợ làm phiền ḷng hàng xóm đang cần sự yên lặng nghỉ ngơi nên một năm tôi bước chân vào rạp hát một hay hai lần là nhiều lắm.

        Cách đây ba tháng, phim "The Legend of Tarzan" ra mắt tŕnh chiếu. Lúc c̣n bé tôi mê Tarzan, Batman, cao-bồi... nên bây giờ có phim Tarzan mới, tôi ṭ ṃ muốn xem nó có khơi lại kỷ niệm xưa kia của thời thơ ấu như khơi lại mối t́nh Lan và Điệp của tôi và cô Phượng kế bên nhà khi tôi vừa được mười bốn trăng tṛn.

        Rạp ciné khá gần nhà tôi, lái xe không đầy mười phút. Giá vé vào cửa là 13 dollars nhưng đại hạ giá Thứ Ba chỉ c̣n $6.25 dollars. Đúng là ở chế độ tư bản doanh thương cạnh tranh mang lợi  cho người tiêu thụ: ngày xưa Simi Valley chỉ có một chuỗi rạp hát 16 rạp ở phía Đông thành phố (gần nhà tôi), nên tha hồ thao túng thị trường, giá vé lúc nào cũng là $13 dollars. Cách đây một năm một chuỗi rạp hát khác 12 rạp mở cạnh tranh ở phía Tây thành phố, chẳng những đặc biệt Thứ Ba bán hạ giá $6 dollars mà ghế ngồi rộng gấp rưỡi, chỗ để chân mênh mông, khoảng cách giữa hai hàng ghế rộng gấp hai lần b́nh thường nên thu hút khách khá đông.

 

 

        V́ thế, chuỗi rạp hát gần nhà tôi phải hạ giá theo vào ngày Thứ Ba v́ không muốn mất khách cho rạp ciné mới. Tôi bây giờ là tỷ phú thời gian, ngày nào đi xem ciné chẳng được nên tôi không  ngu dại ǵ đi vào những ngày khác giá vé đắt hơn gấp đôi. Đi xem ngày Thứ Ba giá vé rẻ, tiền tiết kiệm được để xông vào quỹ mua nhẫn hột xoàn 20 cà-ra tặng vợ.

        Tôi thích thành phố ít dân, ngày tôi đến mua vé th́ hàng đứng đợi mua vé chỉ có sáu người. Có lẽ đây là lư do tại sao doanh thương ở Simi Valley dần dần sập tiệm. Ngày xưa ở SàiG̣n tôi không hiểu tại sao rất nhiều người  ngu dại đi xem ciné trong ba ngày Tết: người đông như kiến, vạch người mới thấy đất. Không có chuyện sắp hàng ở Việt Nam nên cả trăm người  chen chúc, tranh lấn, đổ xô vào một lỗ hổng cửa sổ duy nhất nhỏ xíu 1 tấc x 5 tấc tranh nhau mua  vé. Chung quanh tứ phía thân thể con kiến chui qua không thể nào lọt được v́ áo chạm áo, quần chạm quần, da chạm da, thịt chạm thịt, người chạm người, ép sát vào nhau hơn cá hộp. Cả trăm miệng ơi ới hét inh ỏi muốn mua vé. Cả chục cánh tay cầm tiền tranh giành duỗi ra phía trước một cánh tay đưa lên hàng ngh́n cánh tay đưa lên quyết thọt vào cái lỗ nhỏ xíu bán vé. Cả trăm cặp nách âm thầm tỏa độc dược hôi nách  nồng nặc chết người, hữu hiệu hơn lựu đạn cay. Xem ciné là để được giải trí. Xem mà phải nhọc nhằn chiến đấu thanh toán tả hữu trên con đường hành tŕnh vào trong rạp th́ xem làm ǵ.   

        Tŕnh vé cho cô nhân viên đứng ở cửa, cô gái chỉ tôi qua phía bên phải, nơi chiếu phim Tarzan là rạp số 14. Có đến 16 rạp trong đây, 8 bên trái, 8 bên phải. Một người không có ǵ việc làm, muốn xem ciné cả ngày th́ chỉ cần mang theo ḿ gói ăn tối rồi xem phim liên tục từ rạp này sang rạp khác  từ 12 giờ trưa đến 1 giờ đêm:  chẳng một nhân viên nào soát vé một khi khách đă qua cửa chính của rạp.

         Rạp hát vắng hoe, chỉ có bẩy người. Bước vào trong rạp, thoáng nh́n hàng ghế là tôi ngạc nhiên ngay. Chuỗi rạp cạnh tranh mới mở năm ngoái ở phía Tây ghế ngồi to tướng nên chuỗi rạp ciné này ở phía Đông đă tái thiết kế lại ghế ngồi. Họ dỡ bỏ tất cả ghế ngồi nhỏ san sát cũ mà thay vào đó là ghế bành  to tổ bố, nệm êm, chân duỗi thẳng vẫn c̣n cách ghế trước một ḍng sông Bến Hải.  Khoảng cách của mỗi hàng ghế rộng  mênh mông, gấp ba lần khoảng cách hàng ghế cũ. Rạp này ngày xưa tôi đoán số ghế ngồi phải là 120, bây giờ chỉ c̣n 52 ghế.

 

 

        Ngồi vào ghế, bật phần để chân ra, duỗi chân thẳng tắp xem phim, tôi có cảm tưởng như nằm duỗi chân ngủ trên hàng ghế máy bay hạng Thương gia của Boeing 787. Trong phút chốc, rạp chiếu phim "The Legend of Tarzan", "Huyền Thoại Tarzan", Việt Nam dịch là "Huyền Thoại Người Rừng". Tôi không thích dịch Tarzan là "Người Rừng" v́ bên Mỹ có nhiều "Người Rừng" khác nhau; Tarzan th́ chỉ có một. Do đó, dịch "Huyền Thoại Tarzan" mới chính xác hơn.

        Với phí tổn đóng phim là $180 triệu dollars, tính đến ngày 15-Sep-2016,  "The Legend of Tarzan" thu vào gần $357 triệu dollars. Số tiền bán vé thu vào ở nước Mỹ là $126.6 triệu, ở ngoại quốc là $229.3 triệu. Hầu hết tất cả phim với phí tổn vĩ đại nếu chỉ chiếu trong nước Mỹ th́ thường lỗ hay huề vốn. Phải chiếu ở ngoại quốc mới có lời.

        Khi c̣n bé tôi nhớ Tarzan đẹp giai, cởi trần trông rất lực lưỡng. Cô bạn Tarzan tóc vàng đẹp ơi là đẹp. Trong phim mới này, Tarzan (Alexander Skarsgård) và cô bồ Jane Porter (Margot Robbie) - trong chuyện phim đă thành vợ chồng- ,cũng không làm khán giả thất vọng về nhan sắc: cả hai cùng đẹp giai đẹp gái.

 

 

        Đại khái chuyện phim xẩy ra vào năm 1890. Tarzan cùng cô bồ rời bỏ rừng núi về Anh Quốc thành hôn và chung sống. Tarzan trở thành John Clayton III,  sống yên ổn cùng vợ mười năm trong túp lều lư tưởng với hai quả tim vàng. Túp lều lư tưởng này mấy mươi năm sau bán lại cho Hùng Cường và Mai Lệ Huyền. Hai vợ chồng nhận lời mời của một người Bỉ xảo quyệt, Captain Leon Rom (Christoph Waltz), về Congo với tư cách đại diện ngoại giao cho quốc gia Anh. Nhưng khi đến Congo th́ Captain Leon Rom nham hiểm muốn  bắt Tarzan nên bắt cóc Jane Porter, nhử mồi cho Tarzan phải đến giải cứu vợ ḿnh.

        Chuyện phim này chỉ xẩy ra ở Tây Phương, chứ nếu là vợ chồng Việt Nam th́ làm ǵ mà chồng đi cứu vợ để có chuyện đánh đấm xẩy ra. Chồng Việt nghe tin vợ bị bắt cóc sẽ lén liên lạc với kẻ bắt cóc, cho thêm tiền để nó dẫn vợ đi luôn để ḿnh rảnh tay lấy bồ nhí. Vợ  mất tích vĩnh viễn không bao giờ trở về nhà là thượng sách, làm ǵ có chuyện chồng phải huy động muông thú khắp nơi trong rừng đi giải cứu vợ.

        Giống như những phim bạo động hào hứng* bây giờ, kỹ thuật C.G.I (Computer-generated imagery) dùng khá nhiều trong những pha đánh đấm, bắn súng, khi cả ngh́n muông thú đến trợ giúp Tarzan. Nếu ai vào Youtube t́m "The making of The Legend of Tarzan"  th́ sẽ thấy khối đoạn video cho thấy cách thức họ đóng phim này. Xem xong sẽ thấy là nếu không có C.G.I. th́ phim rất nhàm chán. Đây là một clip video thí dụ:

https://www.youtube.com/watch?v=aCT8JaTOGOw

 

(*Ghi chú: chữ "action", nói về thể loại phim, bây giờ ở Việt Nam dịch là "hành động". Tôi không thích chữ dịch này. Tiếng Việt chữ "hành động" chỉ có một nghĩa là "(việc) làm" : Thí dụ: "Anh đó có một hành động dũng cảm"."Hành động xấu xí của người ḿnh".

Chữ "action" tiếng Anh có đến năm, sáu nghĩa. Ngoài nghĩa "(việc) làm", trong thể loại phim ciné th́ "action" nghĩa là nhiều bạo động dồn dập, hào hứng xẩy ra. V́ thế, không thể nào dịch "action" là "hành động", mà phải dịch  là "bạo động hào hứng", hay là "dồn dập kịch liệt").

 

        Lái xe ra về, phim Tarzan mang lại cho tôi bao nhiêu kỷ niệm thuở ấu thơ. Ngày xưa xem nhiều phim ciné, tôi quên hầu hết tựa đề phim, nhưng không hiểu sao vài phim tôi vẫn c̣n nhớ vanh vách. Phim đánh vơ tôi c̣n nhớ "Mănh Long Quá Giang", "Long Tranh Hổ Đấu" với Lư Tiểu Long. Phim chiến tranh tôi c̣n nhớ "Khẩu súng thành Navarone". Phim hào hứng gay cấn tôi c̣n nhớ "T́nh thù rực nắng" với Olivia Hussey, "Trên đường phiêu lưu đến Rio" với Jean Paul Belmondo. Phim gián điệp tôi c̣n nhớ "Súng Colt là giấy thông hành". Phim cowboy tôi c̣n nhớ "Mon nom est Pécos", và phim Tarzan th́ tôi c̣n nhớ "Tarzan được con". Tôi không nhớ phim t́nh cảm nào v́ ngày xưa và cho đến bây giờ tôi không thích xem phim t́nh cảm. Ai  cho tiền tôi cũng chẳng bao giờ xem "Mùa Thu lá bay" hay "Chuyện t́nh cô Ba gánh nước". 

        Tarzan là một nhân vật huyền bí, dũng cảm, anh hùng, tài giỏi, được gái đẹp mê,  không một đứa bé nào mà không thích. Rừng núi là nơi rừng thiêng nước độc, đủ thú vật giết người như cọp, sư tử, rắn, trâu rừng, voi.. thế mà tất cả đều thần phục Tarzan, chúa tể  rừng xanh. Trong trí óc bé bỏng của tôi, Tarzan ở một nơi heo hút không một bóng người, cây cối um tùm, tôi không bao giờ được đặt chân đến, cũng như không bao giờ được diện kiến Tarzan. V́ thế, những năm trước đây, tôi ngạc nhiên khám phá người sáng tạo và viết chuyện Tarzan ngày xưa ở sát bên tôi ở, một thành phố tên là Tarzana, cách Simi Valley 20 phút lái xe.

 

 

        Tác giả của chuyện Tarzan là một người Mỹ, Edgar Rice Burroughs (1875-1950), sinh năm 1875 ở Chicago, Illinois. Ông gia nhập quân đội nhưng được giải ngũ v́ lư do sức khỏe vào năm 1897. Sau nhiều năm làm việc vất vả với lương ba cọc ba đồng bẩy năm cuối cùng làm nghề bán máy chuốt viết ch́, năm 1911 ông nghỉ làm và bắt đầu viết tiểu thuyết. Một trong những tiểu thuyết ông viết là Tarzan. Khi Tarzan được chuyển từ tiểu thuyết sang  phim ảnh th́ danh tiếng của Edgar Burroughs nổi như cồn.

        Sau Đệ Nhị Thế Chiến, tháng 2 năm 1919 ông Burroughs dọn về California và tháng sau mua một miếng đất lớn có một nông trại mà Burroughs gọi là Tarzana Ranch để kỷ niệm nhân vật Tarzan ḿnh viết. Vùng này sau đó đổi tên thành Tarzana. Tarzana bây giờ có 40,000 dân, với tỷ lệ người da trắng rất cao, 70.7% .

 

 

        Chẳng có ǵ hấp dẫn ở Tarzana nên du khách đến thăm miền Nam California chẳng cần ghé vào xem. Không có cảnh trí nổi bật. Không có phong cảnh đặc biệt. Cũng chẳng có một nhà hàng Việt Nam nào, Phở Số Một hay Chè Ba Lẹ. Tarzana như là phim ciné tôi xem khi c̣n bé, hay như là các cô cậu trong mục T́m Bạn Bốn Phương. Xem phim, hay liên lạc thư từ th́ rất có ấn tượng, nhưng khi gặp th́ sự thật phũ phàng.

 

Nguyễn Tài Ngọc

Oct 2016

http://www.saigonocean.com/

 

Tài liệu tham khảo:

http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=tarzan2016.htm

http://www.imdb.com/title/tt0918940/

https://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Rice_Burroughs