Email độc giả về bài

"Tiếng Việt ở hải ngoại"

Nguyễn Tài Ngọc

http://saigonocean.com/trangNguyenTaiNgoc/trangNTN.htm

 

 

 

 

        Sau bài viết "Tiếng Việt ở hải ngoại", tôi nhận email của một nữ độc giả ở Việt Nam. Không cần đọc thêm đến một câu thứ hai, quư vị sẽ biết ngay là email này không chửi toáng tôi lên, v́ nếu thế th́ tôi đă thủ tiêu email lập tức, làm ǵ người khác biết là có người dám "phê b́nh xây dựng" bài văn của tôi.

 

        Nhờ phổ biến công cộng ư tưởng của ḿnh mà kiếp sau tôi có thể trở thành bác sĩ Tâm Lư Học phân tích cá tính nhân loại, không cần tốt nghiệp Đại Học Vườn Chuối: vài bài viết của tôi làm một vài người quá khích đêm ngủ chắc vợ không cho sơ múi nên sáng dậy điên tiết, đầu óc không b́nh thường viết email cho tôi không quan tâm lư lẽ phải trái nhưng với chỉ một luận điệu duy nhất:

 

                cá không ăn muối cá ươn,

        tôi mà căi lại? : trăm đường tôi hư.

 

        Email của chị này th́ trái lại, điềm tĩnh, từ tốn, lịch sự, tŕnh bày rơ ràng quan điểm của chị về cuộc-bàn-căi-không-bao-giờ-dứt về tiếng Việt, ai đúng - ai sai, ai giỏi - ai dở, ai number one - ai number ten, ai được thưởng một tuần trăng mật ở địa đạo Củ Chi - ai cần đem ra chợ Thái B́nh lên máy chém.

 

        Từ lúc c̣n bé, mỗi lần thấy đánh nhau hay căi nhau chúng ta ai cũng hăm hở xông vào dự kiến v́ căi nhau rất là vui thích và phấn khởi -đặc biệt là có đổ máu-, v́ người bị thương tích không phải là ḿnh mà là hai người căi nhau (Nh́n lại quá khứ, chúng ta nên tự xấu hổ xin vào nghỉ mát ngắn hạn ở nhà thương điên Biên Ḥa v́ cá tính ṭ ṃ hăng tiết vịt chỉ muốn cười ruồi trên sự đau khổ của kẻ khác).

 

        Chị này email cho tôi, chắc chắn là cũng muốn tôi viết vài ḍng trả lời. V́ thế, tôi xin dùng diễn đàn Saigonocean.com  để phản biện. Email của chị chữ nghiêng, mầu xanh dương.

  

------------------------------------------

K/g anh Tài Ngọc,

 

Tôi là một độc giả thường xuyên theo rơi các bài viết của anh, nhất là các bài viết về cuộc sống ở Mỹ, các bài về danh lam thắng cảnh, lịch sử, địa lư ...Nhân hôm nay đọc bài anh viết về tiếng Việt, tôi có vài ư kiến nhỏ như sau:

 

 * Ngôn ngữ là thứ luôn thay đổi và phát triển theo thời gian. Một từ trước đây dùng theo môt số nghĩa nào đó, theo thời gian và nơi xử dụng, nó có thể có thêm nghĩa khác khi nhiều người dùng nó và cùng hiểu theo các nghĩa mới đó. 

 

 * Tại Việt Nam, nơi có hơn 90 triệu người dùng tiếng Việt th́ tiếng Việt ở đó phải được coi là chính thống (cách nói, cách viết, kể cả tiếng,  lóng v.v.). Không thể coi tiếng Việt của vài trăm ngàn người Việt đang sống ở Pháp hoặc hơn một triệu người đang sống ở Mỹ làm chuẩn mực cho tiếng Việt nói chung được, nhất là ngôn ngữ của những người hải ngoại (Ấn, Trung, Việt v. v.) không phải luôn được dùng mọi nơi, mọi lúc..

 

 * Không có ai viết chê tiếng Việt của người hải ngoại không có nghĩ là người hải ngoại  sử dụng tiếng việt chuẩn mực mà đơn giản là người trong nước không quan tâm phê phán v́ nhiều lư do cũng dễ hiểu.

 

 * Chính tôi; là người sống ở trong nước cũng khó chịu với cách dùng nhiều từ mới. Nhưng ngôn ngữ mà, nhiều người dùng th́ ḿnh cũng phải theo như là một quy luật. Có một số từ ḿnh không thích, nhưng cũng có nhiều từ ḿnh cũng dần thấy hay.

 

   Anh cứ tưởng tượng là cảm xúc của anh khi anh phê b́nh tiếng Việt trong nước thế nào th́ người trong nước cũng có cảm xúc như vậy khi đọc điều anh viết, nhưng họ không phê phán v́ họ cho rằng đó là thứ tiếng việt cũ, phát triển chậm v.v.

 

   Tôi không có năng khiếu viết nên mạo muội có vài ư kiến như vậy. Mong đọc được nhiều bài viết mới của anh

    

     Thân ái chào

 

      S. Nguyễn

 

(Anh Ngoc à, anh cứ gạt cộng sản sang một bên đi th́ mọi chuyện thấy dễ chấp nhận hơn. Ngôn ngữ trong chế độ nào th́ tất nhiên nó bị ảnh hưởng của chế độ đó. Xă hội VN hiện nay vô văn hóa th́ tất nhiên tiếng việt hiện nay cũng kém phần văn hóa. Thời thế thay đổi th́ ngôn ngữ cũng thay đổi là điều thường t́nh mà)

-------------------------------------------------------

Thành thật cảm ơn chị đă bỏ th́ giờ viết email đóng góp ư kiến. Tôi xin phép góp ư cùng chị:

 

 * Ngôn ngữ là thứ luôn thay đổi và phát triển theo thời gian. Một từ trước đây dùng theo môt số nghĩa nào đó, theo thời gian và nơi xử dụng, nó có thể có thêm nghĩa khác khi nhiều người dùng nó và cùng hiểu theo các nghĩa mới đó. 

 

        Tôi đồng ư với chị 100% là ngôn ngữ thay đổi theo thời gian và nơi sử dụng. Thế nhưng nói thế không có nghĩa là tất cả thay đổi đều đúng: có những thay đổi sai lầm chỉ dùng trong văn nói không thể nào dùng trong văn viết.

 

        Thí dụ ở Hoa Kỳ rất nhiều người da đen hay người ít học thay v́ nói "it isn't right" th́ họ nói: "it ain't right". Hai người có thể nói chuyện với nhau: "it ain't right" ngoài đời, nhưng nếu trong học đường hay nơi sở làm phải viết tường tŕnh mà viết văn như thế th́ bảo đảm sẽ bị đánh rớt hay bị sa thải. Thành ra ngôn ngữ khi đàm thoại có thể nói sai, nhưng khi viết th́ phải viết đúng.

 

        Cùng một từ mà theo thời gian thêm nghĩa khác th́ rất là hiếm, tôi không nghĩ ra được chữ nào. Cùng một từ mà hai nơi sử dụng khác nhau, hai miền hiểu khác nhau th́ có, tuy rằng rất ít (thí dụ như "chế độ", "có khả năng"...)

 

 * Tại Việt Nam, nơi có hơn 90 triệu người dùng tiếng Việt th́ tiếng Việt ở đó phải được coi là chính thống (cách nói, cách viết, kể cả tiếng,  lóng v.v.). Không thể coi tiếng Việt của vài trăm ngàn người Việt đang sống ở Pháp hoặc hơn một triệu người đang sống ở Mỹ làm chuẩn mực cho tiếng Việt nói chung được, nhất là ngôn ngữ của những người hải ngoại (Ấn, Trung, Việt v. v.) không phải luôn được dùng mọi nơi, mọi lúc..

 

        Tôi không đồng ư với chị qua hai điểm:

 

        Thứ nhất, về ngôn ngữ, đa số không hẳn là đúng. Quy luật, nguyên tắc về văn phạm duy tŕ từ xưa đến nay ở chính gốc mới là đúng. Tiếng Anh là thí dụ điển h́nh:

 

        Người Mỹ nói tiếng Anh, dân số Mỹ là 319 triệu người. Người Anh cũng nói tiếng Anh, dân số Anh chỉ là 53 triệu người. Mặc dù số dân Mỹ đông gấp sáu lần người Anh, không một ai nói người Mỹ nói tiếng Mỹ, mà nói là người Mỹ nói tiếng Anh. Văn phạm chính gốc là tiếng Anh của người Anh, không phải tiếng Anh của người Mỹ.

 

        Sau một thời gian lâu dài 300 năm và v́ ảnh hưởng của thổ âm, tiếng Mỹ có nhiều tiếng khác tiếng Anh, nhưng sự khác biệt này hầu hết trong ngữ vựng, chứ không phải trong văn phạm hay trong kết cấu câu văn. Vài thí dụ ngắn về tiếng khác nhau (Mỹ/Anh):  apartment/flat , elevator/lift, restroom/WC, parking lot /car park , appetizer/ starter, boy /boy&lad, girl/girl&lass, cop/bobby, soccer/football; và chữ cùng viết giống nhau nhưng chỉ thêm bớt một tí: (Mỹ/Anh) color/colour, theater/theatre, legalize/legalise.

 

        Tiếng Việt dùng sau 1975 th́ có chữ sai quy tắc văn phạm mà tôi đă giải thích trong những bài trước (học tập tốt là sai, đúng văn phạm là học tập giỏi), sai nghĩa (chất lượng), sai cấu tạo Nôm/Hán (siêu sao, đinh tặc).

 

        Thứ hai, tôi không nghĩ là cả 90 triệu người Việt ở trong nước đồng ư là tiếng Việt  dùng sau 1975 là đúng. Tôi đoan chắc là có rất nhiều người thấy sai nhưng họ không làm ǵ được v́ một thiểu số giữ chức lănh đạo trong Bộ Giáo Dục có toàn quyền quyết định chương tŕnh, cách thức, nội dung dạy học ngôn ngữ Việt cho cả quốc gia.

 

        V́ chị lư luận 90 triệu người dùng tiếng Việt nằm trong phần đa số nên tiếng Việt trong nước mới là "chính thống", tôi vào trang web báo Nhân Dân (Tiếng Nói của Đảng, Nhà nước, và Nhân Dân Việt Nam) đọc thử hai thí dụ tin tức và chép lại sau đây để chị tự thẩm định tiếng Việt trong nước có "chính thống" hay không:

 

        1. Bản tin này có hai đoạn (mực đỏ). Đoạn thứ hai (1b) tôi đọc ba lần mới hiểu ư người viết. Tôi chép lại sau đây (tôi đánh số 1a và 1b: 1a là đoạn mở đầu, 1b là đoạn thứ hai): 

 

1a. NDĐT - Ngày 7-3, tại Trung tâm Bồi dưỡng thanh thiếu niên thị xă Sầm Sơn (Thanh Hóa), đồng chí Trịnh Văn Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hóa chủ tŕ buổi đối thoại với đông đảo người dân bị ảnh hưởng bởi dự án “Không gian du lịch ven biển phía đông đường Hồ Xuân Hương”.

1b. Sau khi nghe lănh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa thông báo t́nh h́nh đầu tư các dự án trên địa bàn thị xă Sầm Sơn, trong đó có dự án “Không gian du lịch ven biển phía đông đường Hồ Xuân Hương, thị xă Sầm Sơn”; phổ biến nội dung quyết định số 705/2016/QĐ-UBND ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ ngư dân xă Quảng Cư, các phường: Trung Sơn, Trường Sơn, Bắc Sơn bị ảnh hưởng bởi dự án trên; các hộ, ngư dân đă thẳng thắn phát biểu ư kiến, nguyện vọng của ḿnh.

        Đoạn 1b chẳng những đọc tối nghĩa, mà c̣n là một đoạn văn luộm thuộm dài 15 cây số không một dấu chấm! Bây giờ cũng cùng đoạn 1b đó, tôi viết sửa lại bằng mực tím dưới đây:

1b. UBND tỉnh Thanh Hóa tŕnh bày các chương tŕnh xây cất ở thị xă Sầm Sơn, kể cả dự án “Không gian du lịch ven biển phía đông đường Hồ Xuân Hương, thị xă Sầm Sơn”, và nội dung của quyết định số 705/2016/QĐ-UBND về ban hành cơ chế và hỗ trợ ngư dân xă Quảng Cư.

Sau đó, ngư dân và dân chúng bị ảnh hưởng bởi dự án trên ở các phường Trung Sơn, Trường Sơn, Bắc Sơn đă thẳng thắn phát biểu ư kiến và nguyện vọng của ḿnh.

        2.  Vừa đọc xong bản tin thứ nh́ dưới đây (mực đỏ), tôi biết ngay là dịch từ tiếng Anh nên vào mạng Google t́m ra ngay bản tin bằng Anh ngữ (chép kế tiếp trong ngoặc, mực đen):

 

NDĐT - Ngày 23-1, Nhà trắng cho biết giao Bộ Quốc pḥng nước này chịu trách nhiệm đối với lưu trữ thông tin nhạy cảm của hàng triệu nhân viên liên bang thay cho Văn pḥng quản lư nhân sự (OPM) và chính phủ sẽ thiết lập một cơ quan khác để kiểm tra hồ sơ nhân sự.

(The Defense Department will take over responsibility for storing sensitive information on millions of federal employees and others from the Office of Personnel Management and the government will create a new entity to oversee background investigations, the White House  announced Friday).

        Chỉ có ba ḍng tiếng Việt dịch từ tiếng Anh mà tôi đă thấy vô số phiền toái:

- Chữ "White House", trước 1975 dịch là "Ṭa Bạch Cung", rất hay, tại sao không dùng mà lại dùng chữ "Nhà Trắng"? Nơi nên dùng chữ Hán Việt như ở đây th́ lại không dùng, nơi không nên dùng chữ Hán Việt như "hiển thị" (xem), "sự cố"... th́ lại xuất hiện nhan nhăn.

Đọc từ "Nhà Trắng" thay v́ "Ṭa Bạch Cung", nó làm tôi nhớ lại nhà bảo sanh Từ Dũ thời VNCH trước 1975 gọi là "Bệnh viện Bảo sanh Từ Dũ". Năm 1978, chính quyền Việt Nam muốn hạn chế sử dụng từ ngữ Hán Việt nên đổi tên thành "Xưởng đẻ Từ Dũ". Năm 2004, chắc có lẽ v́ quá nhiều chỉ trích, "Xưởng đẻ Từ Dũ" được đổi lại thành "Bệnh viện Từ Dũ". "Bệnh viện" là tiếng Hán Việt được dùng trở lại, đọc nghe rất văn chương. Thế th́ tại sao không dùng "Ṭa Bạch Cung" mà dùng "Nhà Trắng"?

- "White House" là danh từ riêng, phải viết hoa. Tại sao chữ "trắng" trong "Nhà trắng" viết chữ thường? 

- Nhà trắng cho biết giao Bộ Quốc pḥng nước này chịu trách nhiệm đối với lưu trữ thông tin nhạy cảm...  Có nhiều điểm trái tai trong câu này:

- Nhà trắng cho biết giao Bộ Quốc pḥng nước này... :  tôi cam đoan ai đọc cũng cảm thấy có cái ǵ nghe không xuôi tai: - v́ động từ "giao" thiếu giới từ "cho" theo sau. Viết đúng phải là Nhà trắng cho biết giao cho Bộ Quốc pḥng...

- Từ  "nước này" không cần thiết. Ṭa Bạch Cung giao cho Bộ Quốc Pḥng th́ ô-tô-ma-tích là của nước Mỹ chứ chẳng lẽ Bộ Quốc Pḥng của nước nào khác?

- Chữ "đối với" thừa, không cần thiết.

- "thông tin nhạy cảm" : tôi hết ư kiến khi người nào dịch chữ Việt "nhạy cảm" từ tiếng Anh "sensitive information". "Sensitive" có ba nghĩa:

        - nhạy cảm.  Thí dụ: She is very sensitive (Cô ta rất nhạy cảm).

        - dễ dàng thay đổi. Thí dụ: That color is sensitive to light (Mầu đó dễ thay đổi với ánh sáng)

        - mật, như trong bí mật. Thí dụ: Sensitive documents (Tài liệu mật).    

"Sensitive information" ở đây có nghĩa là hồ sơ cá nhân mật của nhân viên, không phải là "thông tin nhạy cảm"!

        Bây giờ tôi xin chép lại bản tin báo Nhân Dân dịch (mực đỏ):

        NDĐT - Ngày 23-1, Nhà trắng cho biết giao Bộ Quốc pḥng nước này chịu trách nhiệm đối với lưu trữ thông tin nhạy cảm của hàng triệu nhân viên liên bang thay cho Văn pḥng quản lư nhân sự (OPM) và chính phủ sẽ thiết lập một cơ quan khác để kiểm tra hồ sơ nhân sự.

        và theo ư tôi nên dịch như thế này (mực tím):

        Ṭa Bạch Cung hôm Thứ Sáu loan báo Bộ Quốc Pḥng sẽ thay thế Văn Pḥng Quản Lư Nhân sự (OPM) giữ nhiệm vụ lưu trữ hồ sơ cá nhân mật của hàng triệu nhân viên Liên Bang, và chính phủ sẽ thiết lập một cơ quan mới để kiểm soát hồ sơ nhân sự.

        và bản tiếng Anh nguyên thủy (mực đen):

        The Defense Department will take over responsibility for storing sensitive information on millions of federal employees and others from the Office of Personnel Management and the government will create a new entity to oversee background investigations, the White House  announced Friday.

 

 * Không có ai viết chê tiếng Việt của người hải ngoại không có nghĩ là người hải ngoại  sử dụng tiếng việt chuẩn mực mà đơn giản là người trong nước không quan tâm phê phán v́ nhiều lư do cũng dễ hiểu.

 

        -Tưởng tượng chị là luật sư đang bênh vực cho thân chủ của chị bị buộc tội đầu độc vợ, bỏ 20 viên xí mụi vào bát canh chua cá lóc với ư đồ ghê gớm cho vợ đi Tô-Bia để ḿnh châu về hiệp Phố với bồ nhí: "Thưa quan Ṭa, thân chủ tôi là người vô tội với nhiều lư do dễ hiểu".

 

        Nói xong câu này, thay v́ tiếp tục mở dấu hai chấm, xuống hàng, liệt kê những lư do tại sao trên cả chục hàng khác th́ chị....chấm hết, không nói thêm một lời nào. Thẩm phán ngồi thừ người, đinh ninh là luật sư bị cáo sẽ giải thích lư do, nhưng chờ măi từ sáng đến tối mới cảnh tỉnh là chị sẽ không nói thêm lời nào giải thích nên trố mắt, lắc đầu, ra án cho thân chủ chị lên ghế điện đi thăm miền chín suối.  

 

        Chị đưa ra một lập luận không bằng chứng với lời giải thích vu vơ người trong nước không quan tâm phê phán v́ nhiều lư do cũng dễ hiểu.

 

        Trái lại, tôi có thể biết lư do tại sao người trong nước không phê phán cách dùng tiếng Việt của người hải ngoại: v́ người hải ngoại dùng tiếng Việt đúng, không thể nào phê b́nh được.

 

        Nói có sách, mách có chứng, tôi đố chị hay người trong nước đọc những trang web của người hải ngoại rồi viết giải thích nơi nào dùng chữ Việt sai (ngoại trừ những trang web viết với mục đích chính là bán quảng cáo lấy tiền  như tôi đă đề cập trong bài viết trước là những trang web trong hay ngoài nước loại này phần đông là đều do "thợ viết" viết, đọc tiếng Việt ngứa tai, không thèm đề cập).

 

        Nếu đọc những trang web hải ngoại quá bao quát, th́ tôi xin đưa ra hai thí dụ chi tiết hơn của hai người viết văn thơ ở hải ngoại để chị mổ xẻ phân tích với con dao phay rồi liệt kê cho tôi biết dùng tiếng Việt sai ở nơi nào:

 

        1. Nhà văn Luân Hoán (Chị Google "Luân Hoán" sẽ thấy tác phẩm của ông rất nhiều): Luân Hoán là một nhà văn/thơ kỳ cựu với tác phẩm đầu tiên xuất bản ở Việt Nam năm 1964. Năm 1985, ông định cư ở Montreal, Canada và vẫn viết không ngừng cho đến bây giờ. Ông là một ng̣i bút đáng kể trong nền Văn học Việt Nam. Chị có thể vào trang web của ông để tham khảo thêm thơ văn ông viết: http://luanhoan.net/

 

        2. Người thứ nh́ là tôi, Nguyễn Tài Ngọc, trang web http://saigonocean.com . Tôi rời SàiG̣n tháng 4 năm 1975 khi c̣n học lớp 11, chưa học hết Trung học. Từ ngày sang Mỹ, tôi sống trong khu người Mỹ. Tôi chẳng bao giờ sinh hoạt với cộng đồng  người Việt Nam ngoại trừ có một thời gian tôi đi nhà thờ Tin Lành. Tôi ít bao giờ nghe nhạc Việt Nam hay đọc tin tức báo chí Việt Nam, cả hải ngoại lẫn trong nước.

 

        Lư do tôi viết dài ḍng văn tự như thế để cho thấy là vốn liếng Việt ngữ của tôi tương đối non nớt, chỉ là 17 năm sống ở SàiG̣n. Nó chấm dứt từ ngày tôi sang Hoa Kỳ định cư.

     

        Tôi đưa ra hai thí dụ tương phản, một người - ông Luân Hoán - là nhà văn điêu luyện đóng góp một phần không ít cho văn học Việt Nam, một người - là tôi - tay viết tài tử chỉ viết khi hận-đời-đen-bạc-hận-kẻ-bạc-t́nh để cho việc chị t́m ṭi người hải ngoại viết tiếng Việt sai có thể dễ dàng hơn.

  

 * Chính tôi là người sống ở trong nước cũng khó chịu với cách dùng nhiều từ mới. Nhưng ngôn ngữ mà, nhiều người dùng th́ ḿnh cũng phải theo như là một quy luật.

 

        Tôi không đồng ư với câu nhiều người dùng th́ ḿnh cũng phải theo như là một quy luật , và tôi có thể chứng minh dễ dàng. Bất cứ việc ǵ trong đời nếu có sự tự do lựa chọn th́ ḿnh suy nghĩ phải/trái, hơn/thua, đúng/sai, lợi/bất lợi trước khi quyết định, không để số đông chi phối.

       

        Nói thí dụ người ta ai cũng chạy xe gắn máy Honda nhưng có thể chị thích xe Vespa; ai cũng theo phong trào đi ăn McDonald's nhưng chị không thèm ăn v́ ngán tận cổ; phụ nữ đua đ̣i quần áo, ví tay đồ hiệu nhưng chị không quan tâm... Ngôn ngữ cũng thế: rất nhiều người nói năng chửi thề nhưng tuy là có nhiều người dùng, tôi chắc chắn là chị không bắt chước họ, chị không tuân theo như là một quy luật.

 

Có một số từ ḿnh không thích, nhưng cũng có nhiều từ ḿnh cũng dần thấy hay

 

        Tôi hoàn toàn đồng ư. Lối dùng tiếng Việt sau 1975 của người miền Bắc mang vào có nhiều nơi sai, nhưng trái lại cũng có nhiều chữ không những đúng mà lại c̣n hay nữa, như chị nói. Nhiều người Việt ở hải ngoại kiến thức giới hạn, rất quá khích, nghĩ từ ngữ nào của Cộng Sản dùng đều là sai hết. Đây là một suy nghĩ thiển cận tôi không đồng ư. Cái nào sai th́ ḿnh nói sai, nhưng cái nào đúng th́ ḿnh phải công nhận là đúng.

 

        Đây là bẩy chữ thí dụ dùng sau 1975 (ngoại trừ chữ thứ nhất), độc giả viết email cho tôi than phiền mà tôi thấy không có ǵ sai:

 

- xán lạn (như trong câu tương lai xán lạn): tôi dùng chữ này trong một bài viết nên một cô viết cho tôi, nói tôi tránh dùng từ Cộng Sản như chữ "xán lạn". Cô ta đọc rất khó chịu v́ theo cô ta, viết đúng phải là "sáng lạng". Tôi trả lời là cô ta sai, chữ "xán lạn" tôi viết đúng, là tiếng Hán Việt đă dùng trước 1975 không phải chữ dùng sau này, đổ lỗi cho Cộng sản là sai. Ngày hôm sau cô ta viết email lại cho tôi, nói là tôi sai v́ cô ấy đă hỏi bạn bè, mọi người nói chữ đúng phải là "sáng lạng". Tôi nói nếu cô ta và bạn cô ta nghĩ là tôi sai, th́ tôi muốn đánh cá $1000 dollars. Nếu tôi t́m được tự điển Hán Việt trước 1975 có chữ "xán lạn" th́ cô ấy thua, phải trả tôi $1000 dollars, cô ấy dám đánh cá không? Cô ấy trả lời không phải là người cờ bạc như tôi nên không muốn đánh cá!

   

- hoành tráng:  tiếng Hán Việt có nghĩa là qui mô, to lớn. Trước 1975 chữ thường dùng thay cho "hoành tráng" là "nguy nga, tráng lệ". Chữ "hoành tráng" đúng, không có ǵ sai cả.

 

- chứng minh nhân dân: trước 1975, Việt Nam Cộng Ḥa dùng chữ "thẻ căn cước" . "Căn cước" tiếng Hán Việt có nghĩa là gót chân và cẳng chân, tên tuổi quê quán, lư lịch của mỗi người. Chữ "căn cước"  bây giờ thay bằng "chứng minh nhân dân" .  "Chứng minh nhân dân" nghe có vẻ dao to búa lớn súng ống hơn, nhưng cũng có nghĩa là một tờ giấy chứng tỏ người đó là ai. Dù rằng tôi thích chữ "thẻ căn cước" hơn là "chứng minh nhân dân", nhưng cả hai đều cùng một nghĩa, đối với tôi chữ nào dùng cũng được.

 

- có ấn tượng: chữ này rất hay. Người VNCH nào than phiền th́ cần vào nhà thương Biên Ḥa khám xem dây thần kinh có chạm trong đầu hay không.  

 

- quân hàm: tôi dùng chữ này trong bài viết "Nỗi buồn quân phục". Một anh viết cho tôi nói là không nên dùng từ "quân hàm" của Cộng Sản mà nên dùng từ trước 1975: "cấp bậc". Thật t́nh mà nói, ngày xưa tôi chưa đi lính, viết đến đoạn phải dùng chữ "cấp bậc" trong quân đội, tôi lại không nhớ ra chữ "cấp bậc", nhưng từ "quân hàm" lại xuất hiện trong trí óc của tôi. Tôi viết trả lời cho anh này là tôi thấy hai chữ nghĩa như nhau, không sai. "Quân hàm" là chữ Hán Việt, "quân" là lính tráng, "hàm" là bực quan, "quân hàm" là lon lính, cấp bậc quân đội, chữ dùng đúng không có ǵ sai.

 

- chế độ: trước 1975 từ này chỉ dùng trong nghĩa một tổ chức như chế độ chính trị. Sau 1975, nhiều người, kể cả tôi, tưởng lầm là người Cộng Sản dùng sai nghĩa của chữ chế độ như trong câu: "Chế độ chụp trong máy ảnh số" (Modes in digital camera). Tôi ngẩn ṭ te không hiểu người ta nói ǵ lần đầu tiên nghe từ chế độ trong câu này, và nghĩ rằng chữ Cộng Sản dùng sai. Sau này về tra tự điển Hán Việt của Đào Duy Anh, tôi mới biết người sai mới là tôi; chữ chế độ dùng theo nghĩa bây giờ là đúng: chế độ = phép tắc định luật rơ ràng (système).

 

Anh cứ tưởng tượng là cảm xúc của anh khi anh phê b́nh tiếng Việt trong nước thế nào th́ người trong nước cũng có cảm xúc như vậy khi đọc điều anh viết, nhưng họ không phê phán v́ họ cho rằng đó là thứ tiếng việt cũ, phát triển chậm v.v.

 

        Tôi đă trả lời một phần của câu này ở phần trên. Tôi tránh không dùng cảm xúc mà chỉ dùng logic, nêu ra lập luận chi tiết mà không nói bâng quơ khi tranh căi một vấn đề. Nếu người phản biện cũng như tôi th́ cuộc tranh luận sẽ hào hứng v́ người ngoại cuộc sẽ thấy rơ quan điểm của đôi bên. Lư do chị đưa ra ở đây "tiếng việt cũ", "phát triển chậm" ,toàn là những lư luận mơ hồ.    

 

(Anh Ngọc à, anh cứ gạt cộng sản sang một bên đi th́ mọi chuyện thấy dễ chấp nhận hơn. Ngôn ngữ trong chế độ nào th́ tất nhiên nó bị ảnh hưởng của chế độ đó. Xă hội VN hiện nay vô văn hóa th́ tất nhiên tiếng việt hiện nay cũng kém phần văn hóa. Thời thế thay đổi th́ ngôn ngữ cũng thay đổi là điều thường t́nh mà)

        Tôi chỉ trích tiếng Việt dùng trong nước (hay ở hải ngoại) không phải v́ lư do chính trị hay v́ lư do chính thể Cộng Sản, mà là v́ dùng sai nguyên tắc, sai quy luật tiếng Việt. Chị ở trong nước nên biết rơ hơn tôi t́nh h́nh thế sự về t́nh trạng vô văn hóa của xă hội Việt Nam, để rồi kết luận ngôn ngữ cũng phải thay đổi theo xă hội, "tiếng việt hiện nay cũng kém phần văn hóa" .

        Chị phải có lương tâm thức tỉnh nên mới nhận xét được xă hội có sự vô văn hóa. Đă có lương tâm thức tỉnh th́ không thể nào không có lư trí phân biệt phải trái: ngôn ngữ thay đổi theo xă hội, nhưng cái nào đúng th́ ḿnh dùng, cái nào sai th́ ḿnh phải cương quyết nói là sai.

 

Nguyễn Tài Ngọc

http://saigonocean.com/

March 2016

 

Tài liệu tham khảo:

 

http://www.vanchuongviet.org/index.php?comp=tacpham&action=detail&id=16116

http://www.nhandan.com.vn/congnghe/item/28607102-nha-trang-giao-bo-quoc-phong-trach-nhiem-bao-ve-an-toan-thong-tin.html

https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_T%E1%BB%AB_D%C5%A9

https://www.washingtonpost.com/news/federal-eye/wp/2016/01/22/pentagon-to-take-over-control-of-background-investigation-information/