Lại gặp thêm bạn

Nguyễn Tài Ngọc

http://www.saigonocean.com/trangNguyenTaiNgoc/trangNTN.htm

Tuần vừa rồi tôi có dịp gặp lại vài người bạn và cô giáo cũ thời Trung học. Hai cô bạn gái lớp 11 ở SàiGòn sang đây du lịch. Cô giáo cũ của tôi thì định cư ở miền Nam California.

Trường tôi học ngày xưa là Trung học Đô Thị Hùng Vương, tọa lạc tại số 124 Hùng Vương.

Tôi biết trường của tôi trước 1975 rất nổi tiếng vì mỗi lần gặp người khác hỏi: "Ngày xưa anh học trường gì?", và khi nghe tôi trả lời "Hùng Vương", thì ai nấy cũng ngẩn tò te, tưởng là sẽ nghe những tên quen thuộc như Pétrus Ký, Chu Văn An, Võ Trường Toản, Lasan Taberd..., nhưng khi nghe "Hùng Vương" thì ai cũng hỏi đi hỏi lại bao nhiêu lần trường này nằm ở đâu, có gần Ngã Ba Chú Ía hay Bến Xe đò Lục Tỉnh hay không? Vì thế tôi xin nêu rõ địa điểm những địa danh khác mà trường của tôi nằm gần bên để quý vị có thể hình dung ra nó nằm ở đâu: Trường Hùng Vương ở quận 5, gần trường Chu Văn An, đối diện xeo xéo bên kia đường là Đại học Y khoa, bây giờ đổi là đại học Y Dược,

và sát bên bệnh viện Hồng Bàng, bây giờ đổi tên là Bệnh Viện Phạm Ngọc Thạch.

Đại học Y Dược

Bắc Việt sau khi chiếm miền Nam, vào SàiGòn đổi tên nhiều đường phố, cơ sở. Bệnh viện Hồng Bàng sinh ra dưới ngôi sao xấu nên cũng bị đổi tên sang Phạm Ngọc Thạch, Bộ Trưởng Bộ Y Tế trong chính quyền Cộng Sản trước 1975. Chắc họ nghĩ thời Hồng Bàng làm gì có bác sĩ (chỉ có thầy quới nhân chữa trúng gió bằng cách bốc thuốc cho ba cọng cỏ và bốn cây rau dzền), nên họ đổi tên nhà thương Hồng Bàng theo tên một người bác sĩ cho phải phép.

Tôi còn nhớ khi mới quen nhau, vợ tôi tưởng tôi ngày xưa ở Bến Tre vì nàng không biết ở SàiGòn có trường Hùng Vương. Sau khi biết tôi học trường Hùng Vương, tinh thần nàng sa sút tột độ vì những tưởng bạn trai Trần Minh khố chuối của mình học ở Chu Văn An hay Pétrus Ký, ai ngờ chàng học trường Hùng Vương ở Bến Tre! Chỉ sau khi tôi thuyết phục nàng tôi là thợ viết, có kiến thức uyên bác về ca dao Việt Nam, chẳng hạn như :

Chồng người bể Sở sông Ngô

Chồng em ngồi bếp rang ngô, cháy quần.

hay:

Chồng người đi ngược về xuôi

Chồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèo.

thì nàng mới nghĩ thôi tạm được, lấy tôi về tôi đọc ca dao cho nàng nghe, học trường Hùng Vương cũng chẳng sao!

Tôi học lớp toàn con trai từ năm lớp 6 đến năm lớp 9, ban chiều. Thưở ấy ở trường tôi con gái học buổi sáng, con trai học buổi chiều. Năm lớp 10 phải chọn ban, ban B học ban chiều, ban A học buổi sáng, biết rằng chọn ban A sẽ được học buổi sáng với con gái nên không cần suy nghĩ, tôi chọn ban A. Lớp 10 và 11 tôi học chung cả trai lẫn gái. Ở lớp 11, lớp cuối cùng tôi đang học dở dang rồi chạy tỵ nạn, bọn con trai chúng tôi chỉ có khoảng 17 đứa, so với chừng 40 cô con gái.

Thưở ấy tôi rất nhát gái nên ít sinh hoạt - không phải ít, mà là hầu như không bao giờ sinh hoạt- với các cô trong lớp. Tôi không đi chơi chung nhóm với trong lớp khi có dịp. Chẳng cô nào đến nhà tôi, có lẽ vì ai cũng nghĩ tôi là Thằng Gù ở Nhà Thờ Đức Bà, và tôi cũng không đến nhà cô nào, vì sợ mấy cô cất tiếng oanh vàng thì tôi chỉ có nhồi máu cơ tim mà chết vì thương thầm nhớ trộm. Rồi đùng một cái chạy loạn 30-4-1975, tôi vào trung học Hoa Kỳ, và rồi làm lụng, sinh sống trong xã hội của người Mỹ, cách rời tất cả những gì là Việt Nam. Năm ngoái về Việt Nam dự đám cưới là lần đầu tiên tôi gặp lại các cô bạn trong lớp 11 sau 37 năm xa cách. 37 năm sau, chỉ trừ vài người, còn thì tôi hoàn toàn không nhớ những cô bạn ngày xưa học chung với tôi. Tệ hơn nữa, tôi cũng không nhớ Thầy Cô nào đã dậy mình.

Mỗi lần các bạn tổ chức gặp nhau ăn uống ở SàiGòn, tôi cố tập trung tư tưởng, vận 12 thành công lực ngắm khuôn mặt của từng người để ráng nhớ xem ngày xưa đi học họ ngồi ở bàn nào, thế nhưng bộ óc già nua của tôi cứ phát thanh bài nhạc "Thôi hết rồi người đã xa tôi", và vì xa nhau trong một thời gian quá dài, tôi không hồi phục được kỷ niệm với những cô bạn học trong lớp.

Cái khổ nỗi là ai cũng còn nhớ tôi, nhắc lại cho tôi biết ngày xưa tôi là người... cà-chớn như thế này, tệ hại như thế kia, ít nói chuyện với bạn bè. Tôi phải thanh minh thanh nga bao nhiêu lần là tôi ít nói chuyện với con gái vì tôi nghĩ rằng tất cả các cô thuộc loại người "em là quyền quý cao sang". Ngay cả một cô giáo, còn nhớ rõ tôi ngồi ở hàng ghế nào, nói ngày xưa cô rầu tôi quá vì tối ngày tôi cúp cua xuống văn phòng, viện bao nhiêu lý lẽ là đi làm báo.

Tôi có giải thích với tất cả các bạn của tôi là tôi thật tình không biết tại sao tôi không còn nhớ một kỷ niệm gì, Thầy Cô hay bạn học vào lớp 11, năm cuối cùng tôi rời Việt Nam. Óc của tôi như một đoạn phim, và không biết tại sao đoạn phim vào năm lớp 11 thì lại bị hoàn toàn xóa khỏi trí nhớ tôi không một dấu vết. Tôi không còn nhớ ai là ai.

Thỉnh thoảng tin tức ở đây tôi đọc có vài tin liên hệ đến việc mất trí nhớ này: thông thường, sau khi bị đập đầu, bị tai nạn xe cộ..., người ta mất trí nhớ. Ở Anh quốc vào năm ngoái, bà Kay Delaney sau khi bị ngã đập đầu ở sở, không còn nhớ những sự việc xẩy ra hơn hai mươi năm nay mà chỉ nhớ những chuyện xẩy ra trước đó. Cô Taylor Smart, 16 tuổi, sau khi bị đập đầu, không nhớ đến bất cứ việc gì từ nhỏ đến lớn, kể cả không biết mẹ mình là ai. Tám năm trước, bà Leanne Rowe, người Úc, bị đụng xe. Sau khi ra khỏi bệnh viện, bà bỗng dưng nói tiếng Úc với giọng Pháp! (Chuyện này không tệ bằng một bà người Anh sau khi bị nhức đầu bỗng dưng nói tiếng Anh với giọng Trung Hoa! Bà ta bây giờ chỉ muốn điên lên vì ghét cái giọng Trung Hoa nói tiếng Anh của mình).

Tôi nghĩ trường hợp của tôi chắc cũng thế. Có lẽ có một lần tôi bị vợ cú đầu nên bây giờ quên hết khoảng trí nhớ vào năm học lớp 11 nên không còn nhớ ai là ai. Tệ hơn nữa, cái phần óc làm tôi mất trí nhớ bây giờ cũng làm cho tôi nói tiếng Anh với giọng người Việt Nam:

- Hế-lô, hao a rờ dzu đít mo-ninh? (Hello, how are you this morning?).

- Ai còm-plít-li đông rì-mem-bờ hu mai clát mết gườ thơ-tỳ ết dzưa ờ-gô (I completely don't remember who my classmates were thirty eight years ago).

Trường hợp mất trí nhớ của tôi còn đỡ hơn ông này, Lại Văn Sâm, Trưởng ban Biên Tập của Đài truyền hình Việt Nam (VTV) ở Đại Hội Liên Hoan Phim Quốc Tế tổ chức vào năm 2010 ở Hà Nội. Mang nhiệm vụ dịch sang tiếng Việt từ tiếng Anh khi tài tử Hồng Kông Ngô Ngạn Tố - Daniel Wu- phát biểu ý kiến, không biết ông Lại Văn Sâm này có bị cụng đầu hay không mà nói tiếng Anh với giọng Việt Nam quá hay giống tôi, mà lại còn dịch hoàn toàn sai bét, người Việt nào hiểu tiếng Anh sẽ khám phá ngay ông ta chẳng biết tiếng Anh một chữ nào, vậy mà làm thông dịch viên ở Đại Hội Liên Hoan Phim Quốc Tế! Thế mới biết Việt Nam ta có lắm người tài giỏi siêu phàm, ảo thuật gia đại tài che mắt người khác, thế giới chẳng bao giờ bắt kịp, như ông Lậm Văn Sai này: https://www.youtube.com/watch?v=T3Ko3DvW75Y.

Tôi dẫn hai cô bạn của tôi đi xem vài thắng cảnh ở Los Angeles:

Hollywood sign

Hollywood reservoir

Griffith Observatory

Beverly Hills

Simi Valley

Tình cờ lần này có một vài cô cũng học Hùng Vương, học dưới tôi một lớp, hẹn gặp nhau ăn uống nên vợ chồng tôi cũng xuống tham dự:

Gặp lại những bạn cũ Trung học làm tôi nhớ lại bài "Chân Tình Bạn Cũ" tôi viết 10 năm trước khi vợ tôi bắt liên lạc được với bạn cũ ở Regina Pacis lần đầu tiên trên đất Mỹ. Tôi chắc chắn cảm tưởng vui mừng của vợ tôi gặp lại bạn học sau mấy mươi năm xa cách cũng không khác gì cảm tưởng của tôi. Xin mời các bạn đọc:

-------------------------------------------------

Chân tình bạn cũ:

Cách đây đã khá lâu, một tuần báo lớn Hoa Kỳ thống kê một số người đã sống qua thập niên 1960 xem họ còn nhớ đang làm gì khi nghe tin Tổng Thống John Kennedy bị ám sát vào ngày 22 tháng 11 năm 1963 tại thành phố Dallas, Texas. 72% dân chúng trả lời là có. Người thì nhớ đang gọi điện thoại, người thì nhớ đang đánh tennis, người thì nhớ đang ngồi trong tiệm ăn, xem TiVi trực tiếp truyền hình đoàn xe Tổng Thống viếng thăm Texas với Thống Đốc John Connally, Jr.. Khi một biến cố trọng đại xẩy ra trong đời sống, phần lớn chúng ta vẫn còn nhớ lúc bấy giờ đang làm gì. Tôi còn nhớ đang trên đường lái xe đến sở thì nghe tin phi thuyền con thoi Challenger nổ tung vào ngày 28 tháng Giêng năm 1986, chỉ có 73 giây sau khi ống phản lực đẩy phi thuyền từ giàn phóng, giết chết tất cả phi hành đoàn, gồm cả cô Christa McAuliffe, nhà giáo đầu tiên được NASA tuyển chọn bay vào không gian. Tôi còn nhớ buổi sáng 11 tháng 9 năm 2001 nghỉ làm một ngày ở nhà thì người bạn đồng sự gọi điện thoại bảo tôi bật TiVi lên xem quân khủng bố AlQueda dùng máy bay thương mại đâm vào hai tòa nhà World Trade Center ở New York, giết chết hơn 2800 người.

Biến cố 30 tháng Tư 1975 cũng là một biến cố quan trọng xẩy ra gần 30 năm về trước mà không một người Việt Nam nào có thể quên. Khác hẳn với những biến cố xẩy ra nhanh chóng trong một khoảng thời gian nhất định, tình hình quân sự lúc bấy giờ thay đổi dồn dập, kéo dài liên tiếp trong mấy tháng trước khi đưa đến cảnh thủ đô Sàigòn thất thủ. Tôi nhớ trong suốt thời gian ấy, những hôm đi học là những hôm bạn bè đăm chiêu, lo lắng cho nhau, không biết sự thể sẽ biến chuyển như thế nào. Khác với những lứa tuổi của các em tiểu học đang vẫn còn ngây thơ vô tư lự, không màng và không biết đến chuyện gì quan trọng sẽ xẩy ra, và khác với những bậc cô chú hay cha mẹ đã có đủ kinh nghiệm đời để có thể chuẩn bị đương đầu đối phó với gian nan sắp đến, chúng tôi, những học sinh cuối cùng năm Trung học, vẫn còn nằm trong giai đoạn mộng mơ vừa mới lớn, đùm bọc nhau trong tình bạn thân thiện, chia sẻ với nhau những bài hát du dương, những lời thơ tình tứ, những chuyện tình lãng mạn, những ngày tháng mơ mộng, và những mối tình vụng dại. 30 tháng Tư đến thình lình như kẻ trộm, như những giọt mưa làm xáo trộn mặt nước đang phẳng lặng như tờ, như tiếng ễnh ương kêu trong đêm khuya thanh vắng phá vỡ màn đêm tĩnh mịch, như những đám mây đen ở đâu thình lình kéo đến che phủ bầu trời mới vừa xanh ngắt. Nó chẳng những đập tan cái nếp sống bình thường trong mỗi người trong chúng tôi mà lại còn phân tán tất cả thầy cô và bạn học mỗi người một ngả, người đi, kẻ ở, người sống, kẻ mất, người bên này Thái Bình Dương, kẻ bên kia Đại Tây Dương.

Những năm đầu tiên định cư ở Hoa Kỳ là những năm tình trạng tâm lý của tôi hoàn toàn trái ngược. Tuy rằng tôi may mắn rời khỏi Việt Nam cùng gia đình, mỗi lần đi học trong một mái trường xa lạ, bên cạnh những người bạn ngoại quốc mới ngỡ ngàng quen biết, nghe thầy cô giảng bài trong một ngôn ngữ không phải tiếng mẹ đẻ của mình, tôi lại chạnh lòng nhớ đến ngôi trường xưa, bạn học cũ. Bạn của tôi bây giờ ở đâu? Bạn và gia đình vẫn bình an vô sự? Bây giờ bạn làm gì sinh sống? Bạn có cũng như tôi cắp sách trở lại trường với nửa hồn thương đau không? Bạn có ngồi đâu đó suy nghĩ vẩn vơ về tôi như tôi đang suy nghĩ về bạn không? Tâm trạng bạn có ngổn ngang xáo trộn như tôi không? Có mỗi chiều lâu lâu ra biển nhìn về tuốt tận một chân trời thăm thẳm để khóc lên những giọt nước mắt đau thương nhớ vắng bạn bè?

Một năm, hai năm, 5 năm, 10 năm, 20 năm..., mỗi năm cứ đến ngày 30 tháng Tư, nó lại làm tôi nhớ đến hoàn cảnh làm cho mình phải xa vắng bạn bè. Mỗi lần nghĩ đến ngày ấy, hình ảnh của bao nhiêu bạn trong lớp học lại hiện ra trong trí óc tôi, hoàn toàn không phai nhạt. Tuy rằng tôi đã lặng lẽ phù hợp vào nếp sống mới, hướng dẫn gia đình mới tiến bước một quãng đời mới trên một xứ sở mới, lòng tôi vẫn không nguôi nhạt nỗi nhớ nhung về những bạn học cũ, nơi ngôi trường thân yêu cũ, ở quê hương cũ một dạo nào.

Tôi đã những tưởng bạn học cũ chỉ còn là những gì mường tượng trong trí nhớ, thế nhưng một hôm internet đã hoàn toàn thay đổi đời sống của tôi. Qua mạng lưới, tôi nối liên lạc được với một bạn trong lớp, và dần dần, từ người bạn này, cũng như từ mạng lưới, tôi bắt lại liên lạc được với hầu hết tất cả bạn học xưa. Ngày đầu tiên những bạn sống gần nhau trong cùng thành phố tổ chức một buổi họp mặt, tôi đã thật mừng rỡ khi gặp lại bạn học xưa bằng xương bằng thịt. Cái cảm giác bạn bè bắt tay nhau sau mấy mươi năm xa cách còn nồng nàn hơn ngồi gần lò sưởi ấm trong những chiều đông lạnh lẽo, còn ấm cúng hơn ly cà-phê nóng trong những buổi sáng sương xuống. Tôi ôm chầm từng bạn một mà không muốn bỏ ra, e rằng cảm giác mất bạn vào tháng Tư năm 1975 lại tái diễn. Trong lòng tôi có một nỗi mừng vô hạn của gia đình có người thân mất tích vì chiến tranh sau bao nhiêu năm không liên lạc thì bây giờ được tin người ấy vẫn còn sống và trên đường trở về nhà đoàn tụ, như một người cha đau khổ đọa đầy vì có đứa con hoang đàng bỏ nhà ra đi biền biệt bao nhiêu năm tháng, bỗng một ngày nó xuất hiện trước cửa xin lỗi về hành động đã làm và xin cha tha thứ cho nó được trở về nhà. Trí não của tôi sau khi nhìn từng bạn một, quan sát vóc dáng, cử chỉ, hành động, tiếng cười nói của mỗi bạn, bèn vội mang cái máy chiếu phim cất giấu trong tiềm thức ra, bắt đầu ngược thời gian hai mươi mấy năm về trước, chiếu cho tôi xem những kỷ niệm tôi đã giao tiếp với người bạn đó trong lúc còn đi học như thế nào. Tôi có cảm tưởng như xem một phim kiếm hiệp, một lão tiền bối lấy ra một bửu bối cấu tạo bằng nhiều mảnh, phân chia mỗi mảnh cho mỗi đệ tử, rồi mỗi người đi mỗi ngã, hẹn gặp nhau 30 năm sau. 30 năm đã qua, các đệ tử từ tứ phương họp nhau lại, mỗi người rút ra một phần mảnh đó để ráp lại cái bửu bối thành nguyên vẹn. Mỗi một người, mỗi một câu chuyện mà các bạn kể lại thời đi học như những mảnh bửu bối, như những miếng puzzles nho nhỏ được trí não tôi ráp nối trở lại thành một bức ảnh nguyên vẹn năm xưa. Cái kỷ niệm êm đềm của tuổi mới lớn ở Trung học, cái tuổi thơ mộng nhất của một đời người, dần dần ghép nối lại thành một tấm ảnh rất là rõ, một bức ảnh tôi tưởng sẽ không bao giờ tìm lại được. Không những tôi đã thành công trong việc phục hồi tấm ảnh xưa kia ấy, mà bây giờ tôi còn nhận thức được giá trị vô giá của tình cảm chân thật bạn bè hai mươi mấy năm sau mang đến cho tôi.

Để bù lại hơn một phần tư thế kỷ mất liên lạc, chúng tôi thỉnh thoảng tổ chức gặp nhau, luân phiên hết tại nhà người này rồi đến nhà người khác. Mỗi lần gặp là mỗi lần tình bạn xưa cũ lại tăng trưởng, chuyện cũ thời đi học không biết ở đâu khui ra hoài vẫn không hết đề tài để nói. Có một lần, đứa con gái lớn hỏi tôi tại sao đối với bạn học cũ, tôi liên lạc và giao thiệp thân mật hơn là bạn trong sở hay bạn láng giềng? Câu hỏi bất chợt làm tôi phải khựng vài giây phút để suy nghĩ cho câu trả lời. Bạn láng giềng không gặp nhau cả ngày trong bao nhiêu năm như bạn chung trường. Bạn đồng sự tuy gặp nhau mỗi ngày, nhưng ngoài vài lời xã giao chào hỏi, mọi người ai nấy chú trọng đến công việc của mình làm. Bạn trong sở và láng giềng đều quen biết trong giai đoạn trưởng thành, khi mọi người đều có những chuyện riêng tư trong đời sống phải đối phó và lo nghĩ. Trái lại, bạn Trung học quen nhau khi còn trong lứa tuổi học trò, chưa phải lo lắng đi tìm miếng ăn nuôi thân, chưa nhận thức được ảnh hưởng nguy hại của chiến tranh sẽ trực tiếp hay gián tiếp xẩy đến cho mình, chưa phải lăn lộn trong đời sống để học hỏi những tính nết xấu xa như tham lam, bất lương, ganh tị, đòi hỏi, kiểu cách, khoe khoang...Ai nấy cũng còn sống trong một thế giới mộng mơ, hình dung ra một thế giới đẹp đẽ đầy mơ mộng đang chờ đợi mình khi khôn lớn. Đầu óc mọi người tuy không còn non nớt, nhưng cũng không là điêu luyện trong việc trá hình, nên những tình cảm giận hờn hay vui mừng đều là những tình cảm chân thật bộc lộ không tính toán.

Biến cố 30 tháng Tư bây giờ không còn làm tôi nhớ lại nhiều những kỷ niệm xưa khi còn đi học vì tôi đã bắt liên lạc được với đa số bạn học thân thuộc cũ. Hình ảnh bạn bè bằng xương bằng thịt hiện tại trong trí não tôi đang xóa dần những hình ảnh lu mờ của chúng tôi thời còn đi học. Thay vào đó, tôi nhớ rất rõ ba năm trước đây, khi chưa liên lạc được với một người bạn học cũ nào, vào một buổi chiều mùa Xuân đang ngồi đọc sách trong phòng khách thì nhà có chuông điện thoại reo. Nhắc máy nghe lên, bên kia là tiếng của một người muốn nói chuyện với tôi: người ấy là người bạn Trung học đầu tiên tôi nói chuyện sau hai mươi mấy năm xa cách.

Nguyễn Tài Ngọc

http://www.saigonocean.com/

July 2013

Tài liệu tham khảo:

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2185403/The-woman-lost-20-years-memory-believes-1990s.html

http://www.dailymail.co.uk/health/article-1389936/Taylor-Smart-loses-entire-memory-minor-bump-head.html

http://www.cnn.com/2013/06/20/world/australia-car-crash-new-french-accent