Xem chương tŕnh nhạc

"T́nh Ca Đăng Khánh: SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai?"

 

 

Nguyễn Tài Ngọc

http://www.saigonocean.com/trangNguyenTaiNgoc/vanNTN.htm

 

Hôm Chủ Nhật 20-1-2013, vợ chồng anh Lê Hân và vợ chồng tôi đi xem show nhạc thính pḥng “T́nh Ca Đăng Khánh: SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai?” ở SaiGon Performing Arts Center,  16149 Brookhurst Street Fountain Valley, CA 92708. Đây là một show nhạc chỉ hát những sáng tác của soạn nhạc gia (composer) Đăng Khánh, và lư do anh chọn tên show hôm nay là v́: "Tôi chọn “Saigon Buồn Cho Riêng Ai?” làm chủ đề cho CD mới nhất và cũng cho chương tŕnh nhạc thính pḥng T́nh ca Đăng Khánh, thứ nhất là tác phẩm mới nhất, thứ hai là Saigon luôn luôn ở trong trái tim tôi, thứ ba là những trăn trở và ước vọng của tôi với thành phố thân yêu này" (theo Người Việt Online).

(Anh Đăng Khánh có trang web ở: http://dangkhanhmusics.com/ , hoặc có thể nghe nhạc  Đăng Khánh  ở Saigonocean.com. http://www.saigonocean.com/nghenhacDangKhanh/DK-2.htm)

Hơn một tháng trước đây, anh Đăng Khánh (tên thật là Nguyễn Nhật Thăng) email mời anh Lê Hân và tôi đi dự show nhạc thính pḥng. Anh Lê Hân là thi sĩ, biết nhiều người trong giới nghệ thuật nên được mời đi đây đi đó là phải, c̣n tôi là vô danh tiểu tốt, chưa bao giờ hy sinh lớn lao cho tổ quốc, chưa bao giờ phấn đấu để đạt được danh hiệu "anh hùng lực lượng vũ trang" trong quá tŕnh chống Mỹ cứu nước (mấy chục năm rồi nhưng ḿnh vẫn cứ chống Mỹ v́ Mỹ chẳng thèm đếm xỉa ǵ đến ḿnh), chưa bao giờ có nhiệm vụ cụ thể cố gắng vượt chỉ tiêu phát triển mạnh nhân văn và văn hóa quốc gia, chưa bao giờ chủ động tham mưu, phối hợp thực hiện tốt, đẩy mạnh công tác tuyên truyền (chẳng biết cho ai, dân ngu cu đen? nhưng ḿnh vẫn tuyên truyền), tạo sự đồng thuận trong đời sống xă hội nhân bản,  tôi chỉ may mắn biết anh Lê Hân thế mà cũng được anh Đăng Khánh mời nên đây thật là một hân hạnh to tát cho tôi.

Qua nhiều bài viết, tôi đă thú tội với nhân dân và đất nước là tôi ít nghe nhạc nên không biết ai là ai trong lănh vực âm nhạc  nên ṭ ṃ tôi vào Google t́m "nhạc Đăng Khánh". Click con chuột xong tôi mới ngă ngửa ra v́ hơn mười trang đầu liệt kê những link liên hệ về "Đăng Khánh". Tên Đăng Khánh thường đề cập với những nhân vật tên tuổi như Du Tử Lê, Từ Công Phụng,  Kiều Chinh, Mai Thảo...,  và nhạc Đăng Khánh th́ hầu như chỉ có các ca sĩ thượng thặng tŕnh bày: Ư Lan, Vũ Khanh, Elvis Phương, Tuấn Ngọc, Khánh Hà....

CD Đăng Khánh

Tôi có email qua lại vài lần với anh Đăng Khánh, và điểm đầu tiên tôi nhận xét ngay là anh rất khiêm nhường. Tôi không biết anh bao nhiêu tuổi, chỉ biết anh vào khoảng thế hệ anh Lê Hân, có nghĩa tôi ở vai em, thế mà trong email anh cứ gọi tôi là "anh", dù rằng tôi năn nỉ anh hết cả nước bọt, van anh như nước đổ lá khoai  hăy gọi tôi là em. Một điều tôi không ngờ là khi vào website của anh (http://dangkhanhmusics.com/about/), đọc tiểu sử mới khám phá ra anh là nha sĩ ở Việt Nam, Mỹ,  và là một composer (soạn nhạc gia) ở Hoa Kỳ. Ấy thế mà khi email cho tôi, anh hoàn toàn không đề cập đến. Một người không cần là bác sĩ Tâm Lư Học ở nhà thương điên Biên Ḥa, chỉ cần quan sát người ḿnh không quen biết xưng hô và hành động  như thế nào là ḿnh có thể đoán biết cá tính người đó ra sao. Anh Đăng Khánh nhún nhường, không như ông M.C. ngạo mạn Bắc Kỳ lúc nào cũng xưng tôi và gọi tất cả mọi người là em, là cháu, dù rằng người đó có thể lớn tuổi hơn ḿnh, và cũng  không như anh chàng bác sĩ ở California nhẩy vào lănh vực âm nhạc  nghĩ rằng bác sĩ, nha sĩ, ḷi sĩ... tham gia vào lănh vực âm nhạc khoe khoang  kèm chức M.D. sau tên của ḿnh trong một chương tŕnh âm nhạc th́ không có ǵ là  chướng, khoe với tôi (tôi không quen biết) là khi viết email cho tôi, anh ta không kèm chữ M.D. sau tên của anh ấy v́ anh ta xem tôi là bạn (có nghĩa là viết email vô bổ cho mọi người khác th́ lúc nào anh ta cũng kèm theo chức M.D.).

Chỉ nhận xét qua vài email anh Đăng Khánh viết cho tôi, dù rằng  anh là một người tài cao học rộng rất thành công trên đường đời, là nha sĩ ở Việt Nam, Mỹ,  là composer ở Hoa Kỳ, sáng lập ra Mozart Institute of Music, đài phát thanh đầu tiên ở Houston, Voice of Vietnam Radio, nhưng anh hoàn toàn không cho tôi biết, chứng tỏ anh là một người hết sức khiêm nhường. Tôi có thể chứng minh sự quan sát của tôi không sai v́ chính nhà thơ Du Tử Lê phê b́nh Đăng Khánh là "người nhạc sĩ tài hoa nhưng cực kỳ nhũn nhặn.'

Đăng Khánh & Phương Hoa

Anh Lê Hân ở San Jose, chiều Thứ Bẩy cùng vợ là chị Châu lái xe đến nhà tôi để hôm sau chúng tôi cùng nhau đi xem show. Anh Hân là người ba năm trước đây rủ tôi ra làm website Saigonocean.com cho vui. Anh là người có công khó thiết lập và duy tŕ toàn bộ trang web.  Trong anh có hai đức tính tôi rất khâm phục là khiêm nhường và phục vụ xă hội. Ngoài việc làm website, anh c̣n gửi giúp tài chính cho một trường tiểu học nhỏ ở Việt Nam. Những người nghe nhạc Saigonocean.com có lẽ không biết việc sưu tầm và upload nhạc lên website không những khó nhọc, người có kiến thức mới làm được, mà c̣n tốn nhiều th́ giờ, đôi lúc phải thức suốt đêm hy sinh giờ Tí canh Ba. Tôi thỉnh thoảng cũng làm việc thiên hạ nhưng ở điểm này tôi và anh Hân khác nhau hoàn toàn. Nếu phải chọn một trong hai, làm việc thiên hạ, hay giờ Tí Canh Ba, th́ tôi không ngu dại như anh Hân: tôi sẽ cho thiên hạ đi tầu suốt.

Lê Hân

Tôi biết anh Hân khoảng bốn năm, nhưng cả hai thân t́nh như quen nhau lâu lắm, từ thời vua Ngọa Triều Lê Long Đĩnh. Một việc lạ lùng là tôi gặp bao nhiêu người trên nước Mỹ, thế nhưng chỉ có anh là trùng ngày sinh nhật với tôi, và may mắn thay cho cả hai chúng tôi, ngày đó không trùng với sinh nhật của bác Hồ.

Trước khi đi xem show, chúng tôi ghé vào khu Phước Lộc Thọ ăn trưa. Gần Tết nên giữa Shopping họ dựng ông Thần Tài và ông Địa to khổng lồ. Ông Địa mập thù lù nh́n thật là ngứa mắt, anh chàng nào mập ú nụ như thế này bảo đảm mấy bà mấy cô cho số de, ấy thế nếu là ông Địa th́ bảo đảm sẽ có bà, có cô  khúm núm mang vào nhà.

Ngồi xuống bàn th́ chỉ trong vài phút thức ăn đă đem ra. Tôi nói điều này chắc chắn không sai: miền Nam California thức ăn ngon và không thiếu bất cứ một món ǵ có ở SàiG̣n. Giá cả rẻ nhất ở ngoại quốc. Đĩa ḅ khô đu đủ và bánh cuốn ở đây giá là $5, $6 dollars. Ḅ khô đu đủ ở đây nhất định ngon hơn ở Việt Nam, đĩa to khổng lồ, ăn xong khỏi c̣n nhỏ răi thèm thuồng như ở Việt Nam v́ đĩa bán quá nhỏ.  

Chúng tôi đến địa điểm sớm, 2:15 trưa. Tôi gặp chị Nhă Ca nên đến chào, hỏi anh ở đâu (chồng chị Nhă Ca, anh Trần Dạ Từ), và nói với chị ra "chụp h́nh với vợ chồng em và chị Châu (vợ anh Lê Hân) một pose". Chị nói chụp th́ chụp nhưng nhớ đừng đăng lên mạng. Tôi bảo chị ấy: "Vâng, nhất định là không đăng lên mạng. Chị tin em, em có bao giờ nói láo với chị không?".  Hmm, đây là ảnh chị Nhă Ca, người rất hiền từ và vui tính.

 

Chị Nhă Ca, chị Châu (vợ anh Lê Hân)

Cũng ở hí viện này hai tháng trước đây tôi vừa xem show nhạc Salut Les Copains. Tôi nghe tin đồn có thật là hí viện này bây giờ đă được công ty Thúy Nga thuê dài hạn. Thế là công ty Thúy Nga vẫn sống phây phây, tài chính như ông Địa, chứ không như tin đồn thất thiệt nào năm ngoái nói là v́ khán giả hâm mộ mua bản copy đạo chích không mua bản chính nên Paris By Night sắp sửa đóng cửa.

Vừa mới vào cửa th́ chỉ vài phút sau lần đầu tiên tôi gặp anh Đăng Khánh và vợ là chị Phương Hoa. Cả hai rất thân thiện, trông tràn đầy nhựa sống, thảo nào anh Đăng Khánh vẫn c̣n hứng chí viết nhạc t́nh. Tôi phục lăn những người lớn tuổi như anh Đăng Khánh, anh Lê Hân mà vẫn c̣n đủ mười thành công lực viết nhạc t́nh. Phải có một bí quyết nào đó, có thể là ăn mười viên xí mụi trước khi đi ngủ mỗi tối?

Đăng Khánh & Phuơng Hoa

Lê Hân , Đăng Khánh

Lê Hân & chị Châu, Đăng Khánh

Vào ghế ngồi độ một giờ đồng hồ th́ chương tŕnh bắt đầu. Chị Phương Hoa, Kiều Chinh, Du Tử Lê, và Đăng Khánh lần lượt lên phát biểu vài lời giới thiệu và thổ lộ.

15 phút truớc khi show bắt đầu

 

Trần Dạ Từ & Nhă Ca, Kiều Chinh

 

Đăng Khánh & Du Tử Lê

Ngoại trừ Nguyên Khang nói chuyện phát âm tiếng Nam 100%, bốn ca sĩ kia  đều là Bắc Kỳ: Bích Vân sinh trưởng trong Nam nhưng gia đ́nh là người Bắc, Trần Thu Hà sinh năm 1977 ở Hà Nội, Thu Phương sinh năm 1972 ở Hải Pḥng, và Tuấn Ngọc sinh cùng thời với Lạc Long Quân ở Ải Nam Quan. Người hướng dẫn chương tŕnh là nhạc sĩ Trần Như Vĩnh-Lạc.

B́nh phẩm một chương tŕnh nhạc th́ lẽ tất nhiên người viết phải có một chút ít kiến thức ǵ về nhạc. Tôi phải thú thật là tôi hoàn toàn không có uy tín để phê b́nh v́ tôi không biết ǵ về âm nhạc. Nếu có nghe, thỉnh thoảng tôi lại thích một vài bài vợ tôi cho là Sến. Tôi đă quen không dám căi vă với nàng, dù rằng trong thâm tâm tôi nghĩ rằng nhạc Sến cũng có bài hay như nhạc nàng thích, cũng như cái ví $20 dollars nó cũng có giá trị ngang ngửa bên tám lạng bên nửa cân với cái ví $2500 dollars của Louis Vuitton. Nếu tôi nêu ra điểm này th́ chắc chắn vợ tôi sẽ cho tôi ăn guốc vào đầu, do đó tôi không dám phân tích ca từ hay âm giai của nhạc Đăng Khánh, e rằng sẽ nhận chưởng lực Càn Khôn Nhất Chỉ của độc giả là tôi múa ŕu qua mắt thợ.

Không phân tích nhưng ai cũng có quan điểm, dù rằng chẳng biết đúng hay sai, nên tôi không ngần ngại  viết vài ḍng nhận xét nhạc Đăng Khánh qua cái nghe  mộc mạc của một người có kiến thức tía em hừng đông đi cày bừa về âm nhạc.

Bích Vân

Nhạc Đăng Khánh phần lớn là nhạc t́nh. Đối với tôi, viết thơ t́nh đă khó, người có khả năng viết cả lời lẫn nhạc như Nhật Trường, Lam Phương, Từ Công Phụng,  Nhật Ngân, Đăng Khánh… th́ tôi phải tôn là sư phụ, v́ chính tôi cũng làm thơ  nhưng không bao giờ làm được thơ t́nh. Nếu có làm th́ thơ t́nh của tôi  trở nên lệch lạc, nặng chịch, chỉ là văn có vần chứ chẳng phải là thơ. Tôi đưa ra thí dụ một vài câu thơ dỏm của tôi để cho thấy ít ra tôi cũng có một chút ít thẩm quyền b́nh lưận về thơ:

hai niềm vui nhất của người đàn ông:

một vui ngày lấy vợ thương,

hai vui ngày vợ tử thương ĺa đời.

 

và đêm tân hôn:

đêm nay anh thả thuyền buồm,

vào pḥng, dâng sóng, em chuồn nơi đâu?

Giống như bao thi sĩ, nhạc sĩ khác, người con gái lúc nào cũng trong tâm huyết người con trai, là động cơ thúc đẩy, là đối tượng rung cảm Đăng Khánh sáng tác ra  những vần nhạc thánh thót, nhẹ nhàng. Tôi chỉ đưa ra một thí dụ điển h́nh:

một ngày không có em, nhớ xôn xao bàng hoàng,

một đời xa vắng em, réo âm vang muộn màng.

một ngày em không tới, một ngày em không nói, nụ cười rong rêu măi nát tan.

(Ta muốn cùng em say)

 

 

Những người nổi tiếng chắc phải có nhiều kiên nhẫn v́ ai cũng muốn chụp chung một pose nên tôi phải giải thích bức ảnh này để cho mọi người thấy chúng tôi cũng chỉ là dân chụp ảnh… ké. Vợ tôi thấy chị Kiều Chinh, muốn chụp chung nên nói với tôi. Tôi thấy ngại, không quen biết mà đến chụp th́ kỳ quá. May thay chị Nhă Ca đến ghế chúng tôi nói chuyện. Tôi biết chị Nhă Ca thân với chị Kiều Chinh nên nói với chị là “Vợ em muốn chụp ảnh chung với chị Kiều Chinh, em không quen biết, hỏi th́ thấy kỳ quá, nhờ chị…” tôi chưa nói hết th́ chị đă dắt tay vợ tôi, kéo đi đến ghế chị Kiều Chinh. Tôi có hỏi xin phép chị Kiều Chinh, và khám phá là chị rất hiền từ và nhũn nhặn, vui vẻ để tôi chụp một tấm h́nh. Tôi chụp xong th́ anh Đăng Khánh bảo tôi ngồi xuống chụp luôn một tấm. Nhờ thế mà tôi cũng được chụp chung với những nhân vật nổi tiếng:

 

Trần Dạ Từ, Nhă Ca, Đăng Khánh, Kiều Chinh

 

 

 

 

Cô đứng thứ nh́ từ bên trái là Ḥa B́nh, người tổ chức show

 

Nhạc Đăng Khánh không phải là nhạc Sến. Có nhiều lư do để tôi đưa ra kết luận này (tôi đă viết bài  "Nhạc Sến là ǵ?" post trên Saigonocean.com). Lư do chính yếu là v́ nhạc sĩ sáng tác là người Bắc, và bốn ca sĩ gốc gác đều là Bắc Kỳ dzốn. Không như nhạc Sến hát lên là đă thấy Sến, chẳng hạn như bài Đời tôi cô đơn  con nít 14 tuổi yêu sớm thất t́nh anh nào cũng hát được v́ nó dễ hát: "Đời tôi cô đơn nên yêu ai cũng cô đơn, Đời tôi cô đơn nên yêu ai cũng không thành..." ,  nhạc Đăng Khánh  khó hát v́ không những nốt nhạc  lên xuống khắp nơi không tiên đoán được như ổ  gà trên đường cao tốc mới xây ở Việt Nam, âm giai của nó cũng cầu kỳ thay đổi thất thường, đôi lúc không khác ǵ như nhạc opera. Tác giả có một kiến thức bao quát về âm nhạc, là một composer chứ không phải chỉ là một song writer nên đây là lư do tại sao nhạc Đăng Khánh cầu kỳ, tŕnh độ cao cấp làm người phàm tục như tôi nghe phải ngỡ ngàng, có… sự cố (xin lỗi độc giả, lâu lâu tôi phải thọc vào một vài chữ như thế này th́ tối ngủ tôi mới hả dạ).  Ngồi nghe suốt 20 bài nhạc, tôi nghĩ chỉ có hai bài là âm điệu dễ nhớ, tôi có thể lập lại, Niềm nhớ thương, Ta muốn cùng em say.  Phần c̣n lại, chẳng hạn như nghe cô Trần Thu Hà hát bài Biển Sầu Mênh Mông mà tôi cứ tưởng tượng ḿnh đang ngồi nghe The Phantom of the Opera: điệu nhạc từ từ  - nhanh nhẹn, khoan thai - dồn dập, chậm chạp - đốc thúc, nhỏ nhẹ - ầm ầm. V́ sự khó khăn hát nốt nhạc cho được chuẩn, tôi không tin là ca sĩ nào cũng hát được nhạc của Đăng Khánh.

Năm ca sĩ hôm nay do đó đều là những ca sĩ thiện nghệ, có giọng hát và kỹ thuật xuất chúng. Không thể nào phủ nhận được tài năng của những ca sĩ Hà-Nội đào tạo, Thu Phương và Trần Thu Hà, và cả của cô Bích Vân, tốt nghiệp Quốc Gia Âm Nhạc SàiG̣n và nhạc viện ở Hoa Kỳ: giọng hát hớp hồn, sắc bén, mạnh bạo, vũ băo, dập dồn, quyến luyến theo tiếng nhạc, cộng với diễn xuất sống động làm khán giả say mê nín thở theo dơi cho đến lúc cuối cùng của nốt nhạc th́ mới thở ra một cái phào như chính ḿnh đang hát.

Bích Vân

Nguyên Khang giọng ấm cúng, truyền cảm, rất hay.

Tuấn Ngọc th́ tôi có viết mười trang cũng không hết, nên cố gắng vắn tắt: Theo tôi được biết, show nhạc này đă đặt cọc Tuấn Ngọc từ mấy tháng trước, hát vào ngày Chủ Nhật 20-1-2013 ở Fountain Valley, California. Tuấn Ngọc sau này nhận lời hát thêm cho show Từ Công Phụng ở Việt Nam một ngày trước đó, vào ngày Thứ Bẩy 19-1-2013. V́ Việt Nam đi trước California 15 tiếng, Tuấn Ngọc đánh cuộc là hát xong Thứ Bẩy 19-1-2013 ở Việt Nam, leo lên máy bay bay về Mỹ th́ vừa kịp giờ hát cho show Sàig̣n Buồn Cho Riêng Ai. Tôi nghĩ đây là một trong những lư do show đ́nh trễ, không bắt đầu đúng giờ, trễ một tiếng, 3:30 PM thay v́ 2:30 PM để chờ Tuấn Ngọc đi xe đến từ phi trường LAX.

Khi ba ca sĩ tŕnh diễn xong, mỗi người hát hai bài, đến phiên Tuấn Ngọc vừa về đến nơi nên ra chào khán giả. Chính anh ta nói mới từ LAX đến, chỉ kịp về nhà đánh răng rồi đến đây liền lập tức. Khi Tuấn Ngọc hát bài K. Khúc Của Lê, đến nửa chừng anh ta ú ớ vài âm trong miệng rồi ngừng hát, đứng giữa khán đài nh́n xuống đất trong khi ban nhạc tiếp tục chơi hết bài. Tôi đi xem nhiều show nhạc, đây là lần đầu tiên thấy ca sĩ ngừng hát, đứng chịu trận yên lặng cho đến khi ban nhạc kết thúc bài hát.  Khi ban nhạc chấm dứt, anh ta xin lỗi đưa ra lư do v́ hát ở Việt Nam mới về, đi thẳng đến đây không có th́ giờ tập dượt với ban nhạc nên không hát tiếp được.  Thử tưởng tượng khán giả trả $35, $50, $75, hay $100 để nghe một ca sĩ ngừng giữa bài nhạc, không hát!

Sau khi hí viện nghỉ giải lao 30 phút, trở lại phần thứ hai th́ Tuấn Ngọc xin lỗi khán giả, xin khán giả cho phép "tắt đèn làm lại", rồi hát lại bài nhạc đó. Sau khi anh ta hát xong, cả hí viện vỗ tay rối rít.

Tuấn Ngọc

Đây là nhận xét của tôi:

1. Tôi biết tiền thù lao trả cho ca sĩ hàng đầu mỗi show vào khoảng 5000 dollars. Quen biết hay "làm ơn làm phước", giá này có thể xuống c̣n $3,000 dollars. Nếu đă nhận tiền thù lao hát cho show nhạc Sàig̣n Buồn Cho Riêng Ai? vào ngày Chủ Nhật, mà c̣n nhận đi hát ở Việt Nam vào ngày Thứ Bẩy, không chuẩn bị tập dượt cho show Chủ Nhật th́ cho thấy cá tính của người ca sĩ:

a. Xem khán giả và những người tổ chức show SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai? không ra ǵ: Tuấn Ngọc đi thẳng từ phi trường LAX, về nhà chỉ kịp đánh răng tắm rửa rồi đi ngay đến show. Thử hỏi nếu chuyến máy bay đó bị trục trặc không rời Việt Nam được th́ có phải là show hôm đó sẽ không có Tuấn Ngọc không? Người tổ chức show ăn nói sao với khán giả? Danh dự họ sẽ bị mất mát. Khán giả mua vé nhưng không có Tuấn Ngọc, thế nhưng Tuấn Ngọc không xem những điều đó là quan trọng.

b. Xem tiền là trọng, xem quyền lợi của ḿnh là trên hết: cứ đi hát tưới hột sen thu tiền,  chẳng cần chuẩn bị, không cần thấy xấu hổ, chẳng cần đặt cái hănh diện cá nhân phải tŕnh bày điêu luyện bài nhạc, dù rằng  đó là nghề của ḿnh.

2. Tôi rất ngạc nhiên là thay v́ khán giả giận dữ cho ăn cà chua trứng thối, họ lại vỗ tay!  Nếu một người bước vào một nhà hàng, bồi dọn thức ăn dở ẹc, rồi xin lỗi v́ lư do mướn bếp không thử trước, khi khách đến th́ mới thử tài bếp, khách hàng có vỗ tay hay là chửi rủa?  Nếu một người mua một chiếc xe hơi, vừa lái xe ra khỏi tiệm xe hư máy không chạy, hăng xe ra xin lỗi nói máy xe đáng lẽ được giao một tháng trước nhưng mới nhận hôm qua nên gắn đại vào xe, chưa có dịp thử, người mua có vỗ tay hay đ̣i tiền lại? Nếu con đi học có một cái test nó biết ba tháng trước, nhưng không chịu học, đi chơi rồi đến ngày test không làm bài được, bị Thầy Cô cho điểm F, bố mẹ có vỗ tay tán thưởng con hay nổi trận linh đ́nh?  Hành động của khán giả cho phép cái ngứa tai gai mắt tiếp diễn mà không sửa sai. Nếu mọi người cứ  chấp nhận sự ngông cuồng xem thường khán giả này th́ những ca sĩ xem trời như vung vẫn tiếp tục đ̣i tiền thù lao khổng lồ, không thấy xấu hổ. Lỗi này tôi đổ lỗi cho khán giả v́ đă dung thứ một hành động sai lầm, không trừng phạt, không chỉ điểm cái sai, cái quấy.

Thật t́nh mà nói, tôi không hiểu tại sao khán giả mê chuộng tiếng hát Tuấn Ngọc: trong khi các ca sĩ khác thuộc lời, đặc biệt ba cô ca sĩ vừa hát vừa diễn xuất di chuyển khắp nơi trên khán đài, th́ chỉ có mỗi một Tuấn Ngọc đứng như trời trồng nh́n teleprompter hát, chứng tỏ rơ ràng không có một sự chuẩn bị, thế mà khán giả vỗ tay!

Người điều khiển chương tŕnh là Nhạc sĩ Trần Như Vĩnh-Lạc.

Trần Như Vĩnh-Lạc

Trần Như Vĩnh-Lạc nói năng trôi chẩy, văn từ lưu loát, am tường âm nhạc, kiến thức sâu rộng về nhạc lư. Đây là ưu điểm, thế nhưng theo tôi, ưu điểm đó không át nổi hai lỗi lầm tai hại:

- Thứ nhất, nói quá dài. Rất nhiều lúc lời giới thiệu của anh ta dài bằng hay dài hơn ca sĩ hát. Nhiệm vụ của người M.C. là nếu biết, tŕnh bày ngắn gọn những dữ kiện liên quan đến bài hát, rồi rút lui, để cho ca sĩ tŕnh bày. Tôi nói thí dụ giới thiệu bài "Tôi đưa em sang sông" của anh Nhật Ngân: Khi anh ấy 18 tuổi th́ quen một cô con gái. Cô ấy đi lấy chồng nên khi anh ta đi đ̣, nhớ lại cuộc t́nh nên mới sáng tác bản nhạc đó, vân vân và vân vân. Người M.C. giải thích cho khán giả biết để họ có thể đặt ḿnh vào tâm trạng của tác giả khi sáng tác bản nhạc. Ca sĩ là người sẽ dùng tiếng ca của ḿnh hấp hồn khán giả, tŕnh bày ư tuởng của tác giả qua giọng hát của ḿnh, đi ngược lại thời gian vào bản nhạc để rồi khi chấm dứt, khán giả là người quyết định bản nhạc ấy có hay hay không.  Mỗi lần giới thiệu là anh ta tràng giang đại hải nói bông lung, mơ hồ, bóng bẩy, phân tích bài hát mà tôi và những người chung quanh chỉ mong muốn anh ta x́-tốp để ca sĩ hát.     

- Thứ hai, giảng moral cho khán giả. Điểm này làm tôi x́-nẹc nhất. Trừ khi một người là người trong gia đ́nh, hay bạn bè thân  thuộc, tôi có "vấn đề" nếu họ giảng moral cho tôi, nhất là trong một hí viện, không phải ở nhà thờ hay chùa chiền. Khán giả bỏ tiền túi đi nghe nhạc, người M.C. thay v́ nói về âm nhạc mà lại toan tính chuyện giảng moral cho khán giả th́ họ đă lợi dụng cương vị, đi quá trách nhiệm bổn phận của ḿnh. Trước khi cô Trần Thu Hà hát hai bài nhạc sau cùng, Trần Như  Vĩnh-Lạc đi vào một cơi nào nơi tiên cảnh, nói thao thao bất tuyệt không ngừng. Tôi hỏi vài người có ai hiểu không, chẳng ai hiểu anh ta nói ǵ. Chính tôi cũng chẳng hiểu, chỉ nghe lơm bơm lính Mỹ đi đánh trận về th́ được dân chúng đón, c̣n quân đội Việt Nam ḿnh th́ khổ cực, người Việt Nam ḿnh nghèo đói, thương cho dân ḿnh, người Việt chúng ta phải đi sâu vào nghệ thuật... Anh ta nói như điên dại luông tuồng không ngừng về Việt Nam, về thế sự… rồi khóc ngon lành v́ thương cho thân phận nước Việt Nam? Những điều anh ta nói chẳng liên quan ǵ đến bài hát. Tôi bấm đồng hồ tay: anh ta nói tám phút, trong khi cô Thu Hà hát bài kế tiếp chỉ có hơn năm phút.

Bích Vân và Trần Như Vĩnh-Lạc

Không nhớ Trần Như Vĩnh-Lạc nói ǵ th́ không thể nào phân tích được, nhưng may thay, anh ta viết mục đầu tiên "Thay lời Tựa" trong tờ chương tŕnh. Nó phản ảnh lối nói chuyện tràng giang đại hải trong show trên trời dưới đất. Tôi xin chép lại câu thứ nhất trong bốn câu:

"Chúng ta ngồi đây hôm nay đều là người Việt. Chúng ta đă chào đời trong lốt người này, và ngày ngày lớn lên với thứ tiếng Việt-Nam mà mẹ hiền rót vào đôi tai bé bỏng ngày xưa. Chúng ta đă yêu, như một thông-lệ của loài người, nhưng chúng ta đă yêu như người Việt-Nam ḿnh yêu nhau, như một ngoại-lệ của vũ trụ. Giờ đây, mảnh đất thần-tiên từng xây dựng nên bao ngôi đền T́nh-Ái đấy đă dần dà khép cửa. Cơi xưa vàng rực của chúng ta giờ đây đành rụng lá rừng chiều. Chung quanh chúng ta, vẫn c̣n có những con người đang yêu nhau đấy chứ, nhưng nhịp tim họ đập giờ này, tuy vẫn dập-dồn máu chẩy, không c̣n là nhịp đập của chúng ta vẫn mang theo." ( THAY LỜI TỰA - Trần Như Vĩnh-Lạc)

Đọc câu này xong, tôi bảo đảm ai cũng nghĩ lời văn súc tích, mỹ từ lưu loát. Nhưng nó có nghĩa ǵ không, và có đúng hay không? Hăy phân tích:

"Chúng ta ngồi đây hôm nay đều là người Việt": Tôi không hiểu sao người Việt ở hải ngoại cứ mỗi khi có dịp th́ phô trương nguồn gốc của ḿnh. Hay là ta quen với văn hóa Âu Mỹ, thích thổ lộ ra bên ngoài, thích khoe khoang nên quên đi văn hóa Á Đông là nên khiêm nhường, giữ lấy cho riêng ḿnh? Nhưng chính Tổng Thống Theodore Rosevelt cũng nói: "Speak softly and carry a big stick" ("Nói năng nhỏ nhẹ và mang một cây gậy thật to"). Hơn nữa, những người nào ở Hoa Kỳ đă xin vào công dân Mỹ th́ chắc chắn đă phải tuyên thệ trung thành với nước Mỹ: “I pledge allegiance to the Flag of the United States of America, and to the Republic for which it stands, one Nation under God, indivisible, with liberty and justice for all.” (“Tôi tuyên thệ trung thành với lá cờ của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ và trung thành với quốc gia mà lá cờ tiêu biểu, một quốc gia dưới sự lănh đạo của Đức Chúa Trời, bất phân chia, với tự do và công bằng cho tất cả mọi người”).  Đổi quốc tịch sang nước Mỹ, ăn cơm ở nước Mỹ, nhà cửa ở nước Mỹ, học hành ở nước Mỹ, an ninh do quân đội Mỹ bảo vệ, thế mà không bao giờ nhấn mạnh ḿnh là người Mỹ mà cứ nhắc đi nhắc lại ḿnh là người Việt th́ có khác ǵ người VNCH ngày xưa chê những người theo miền Bắc: "Ăn cơm quốc gia, thờ ma Cộng Sản"? (Ai chê tôi mất gốc, xin đọc bài tôi viết "Mất Gốc" post ở Saigonocean.com). Ḿnh vẫn có thể bảo toàn và kiêu hănh với nguồn gốc Việt của ḿnh một cách kín đáo bằng cách nói: “Chúng ta hôm nay đến đây nghe nhạc Việt Nam” v́ chỉ có người Việt mới nghe nhạc Việt. Câu này không phô trương, không gióng chuông loạn xạ, nhưng vẫn kiêu hănh với cái gốc của ḿnh v́ tuy rằng tôi là người đă xin vào quốc tịch Mỹ, tôi đi nghe nhạc Việt Nam.

"yêu như người Việt Nam ḿnh yêu nhau": là yêu như thế nào? yêu dưới đất? yêu núp sau lu nước? yêu ở bụi chuối sau hè? Nói đến chuyện yêu nhau mà đưa thí dụ người Việt Nam  th́ chứng tỏ người viết không biết ǵ mấy về cá tính người Việt: phần lớn chỉ ghét nhau chứ không yêu. Đánh nhau, giết nhau, đ́ người khác để lấy lợi về ḿnh, hội đoàn nào, tổ chức nào cũng tan ră, cũng chửi nhau loạn xạ, chỉ có chia rẽ chứ không bao giờ thống nhất. Bảo đảm  không có chuyện yêu nhau như người Việt Nam.

"(yêu) như một ngoại lệ của vũ trụ": Thú thật tôi quá dốt, không biết rằng vũ trụ có định luật về yêu dành cho người Việt Nam? Cái ngoại lệ của vũ trụ này là ǵ? Hay chỉ là một câu nói rỗng tuếch vô nghĩa? 

“Cơi xưa vàng rực của chúng ta giờ đây đành rụng lá rừng chiều”: Tôi không biết  rằng ngày xưa thời VNCH là "cơi xưa vàng rực"? Tôi ở SàiG̣n 17 năm chỉ thấy máu chẩy của quân đội, của dân sự, chỉ thấy ḥm chôn xác người, chỉ thấy tận cùng nghèo khổ, chỉ thấy rác rến, chỉ thấy người đái bậy đầy đường, chỉ thấy nước sông cầu chữ Y, cầu Trương Minh Giảng đen ng̣m bẩn thỉu, chỉ thấy tham nhũng, chỉ thấy cầu tiêu công cộng ở xóm Bàn Cờ của tôi dành cho những nhà không có toilette mùi xú uế lúc nào cũng nồng nặc, chỉ nằm ngủ trên đường khai nước đái mỗi đêm đi gác Nhân Dân Tự Vệ, mà chưa bao giờ thấy cơi xưa vàng rực, không biết nó nằm ở chỗ nào? Hay là văn của tác giả đă bị ảnh hưởng quá sâu đậm của phe đối phương?

“Chung quanh chúng ta, vẫn c̣n có những con người đang yêu nhau đấy chứ, nhưng nhịp tim họ đập giờ này, tuy vẫn dập dồn máu chẩy, không c̣n là nhịp đập của chúng ta vẫn mang theo". Câu này có nghĩa là ǵ? T́nh yêu trai gái của những người ở lại không giống của những người bỏ nước ra đi? Như thế th́ nó khác nhau như thế nào? T́nh yêu của người trong nước không bằng của ḿnh, dở hơn của ḿnh, không thiết tha âu yếm, không đáng kể bằng của ḿnh? Tại sao ḿnh lúc nào cũng phải hơn người khác? Tại sao ḿnh không vui ḷng nhường cho người khác hơn ḿnh? T́nh yêu là một sự việc trừu tượng mà ḿnh c̣n chê người ta, thế th́ khi nói đến vật chất ḿnh sẽ ghét bỏ họ nếu ai hơn ḿnh?

 

Thu Phương

Người Việt trước 1975 không ai có thể phủ nhận sự quan sát này khi đọc văn của người miền Bắc viết về chính trị: bóng bẩy, trau chuốt, chữ dùng mỹ miều nổ to đôm đốp nhưng ư nghĩa th́... chẳng ra ǵ cả. Tôi có cảm tưởng như thế  khi đọc lời trần t́nh đầu tiên Thay Lời Tựa của Trần Như Vĩnh-Lạc.

Ai đă viết được thơ/nhạc t́nh yêu th́ dĩ nhiên cũng viết được thơ t́nh quê hương. Trong chương tŕnh này có hai bài diễn tả tâm trạng khoắc khoải của Đăng Khánh với nơi sinh đẻ từ khi rời quê hương: Biển Sầu Mênh Mông và SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai?. Tuy rằng bị gián đoạn ly hương không trở về thăm nhà, nhưng h́nh ảnh của quê hưởng cũ, của sinh hoạt cũ lúc nào cũng trong kư ức của tác giả, không bao giờ quên:

“tôi thấy em trong bóng đêm

tôi nhớ em trong đáy sâu.

băo trong ḷng, gió âm thầm.

rất hoang đường

giữa một biển sầu mênh mông.”

(biển sầu mênh mông)   

Năm 1954, ở làn sóng tỵ nạn Cộng Sản thứ nhất của người miền Bắc vào miền Nam, Anh Bằng đă viết bài "Nỗi Ḷng Người Đi" để thổ lộ tâm t́nh của một người rời xa Hà Nội. Năm 1975, ở làn sóng tỵ nạn Cộng Sản lần thứ hai của người miền Nam ra sinh sống ở hải ngoại, 37 năm sau, vào năm 2012, Đăng Khánh viết bài "SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai?" để thổ lộ tâm t́nh của một người rời xa SàiG̣n. Nhưng khác với "Nỗi Ḷng Người Đi" Anh Bằng ra đi  tiếc nuối người con gái bạn t́nh ở lại thành phố Hà Nội , th́ người bạn t́nh trong "SàiG̣n Buồn Cho Riêng Ai?" Đăng Khánh bỏ lại chính là SàiG̣n.

“em đi từ dạo đó, hồn tôi đau ră rời.

chân ai về phố cũ, giọt buồn rớt trên môi”.

 

Trần Thu Hà

Một người rời Hà Nội năm 1954 th́ 21 năm sau, 1975, khi VNCH thất thủ th́ có thể có cơ hội về thăm Hà Nội. Thế nhưng một người rời SàiG̣n vào năm 1975 mà chưa trở về th́ đến nay  đă là 38 năm, một thời gian thật là dài, gần bằng gấp đôi thời gian người rời xa Hà Nội. 38 năm đă có thể là một kiếp người thế nên tác giả không c̣n một hy vọng gặp lại SàiG̣n xưa cũ:

"anh đi đi, anh vĩnh viễn đi đi,

t́nh tôi đă chết, đời tôi đă hết."

Trong câu chuyện "Người Mỹ Chung T́nh", tôi viết về một anh bạn Mỹ của tôi, Kevin, năm 1968 được gửi sang Việt Nam là lính Thủy Quân Lục Chiến, gặp và ở với một cô gái. Cô này sinh hai con cho anh ta. Một ngày Kevin được lệnh rút quân về Mỹ bất ngờ nên mất liên lạc với cô ấy cho đến tháng 2 năm 1975 mới t́m lại được. Kevin  mua vé máy bay cho cô ta và hai con rời VN nhưng cả ba kẹt lại v́ chuyến đi là ngày 30-4-1975. Cô ta ở lại, lấy chồng mới, sinh  thêm năm  đứa con nhưng dấu Kevin để anh ta cứ tiếp tục gửi tiền về giúp đỡ. Kevin muốn làm giấy tờ bảo lănh vợ và con sang Mỹ nhưng cô ta cứ tŕ hoăn không cung ứng giấy tờ nên năm 1981, anh ta bay về SàiG̣n để t́m hiểu nguyên do. Ở SàiG̣n, Kevin khám phá ra vợ của ḿnh đă có chồng mới và cô ta muốn anh ta  bảo trợ tất cả mọi người sang Mỹ. Muốn đứa con gái rời SàiG̣n sang sống với ḿnh, một đứa chết sau 1975, nên Kevin  đồng ư mua vé máy bay bảo trợ cho vợ chồng cô ấy và tất cả những đứa con sang Mỹ. Mặc dù bị lừa gạt như thế, anh ta vẫn chung thủy sống độc thân cho đến ngày  hôm nay. Giống như anh lính Mỹ bạn tôi, Đăng Khánh vẫn chung thủy với người yêu SàiG̣n, dù rằng ngày tái ngộ càng ngày càng xa tầm tay với:

"dù cuộc t́nh không tương lai,

trái tim này chỉ có một ḿnh em thôi."

Con số du khách về thăm Việt Nam trong năm 2012 từ bốn quốc gia có đông người Việt nhất ở hải ngoại là một con số khổng lồ:

Mỹ   :       443,826 người

Úc   :       289,844 người

Pháp        :       219,721 người

Canada:   113,563 người

thế mà Đăng Khánh không có tên trong số 443,826 người từ Mỹ về Việt Nam vào năm 2012, cũng như những năm trước đó, 2011, 2010, 2009, 2008....1976.

Sự chung thủy với người t́nh xưa của anh bạn Mỹ của tôi là một trường hợp khó t́m. Sự chung thủy của Đăng Khánh với quê hương 38 năm chưa về thăm nhà,  cũng như của rất nhiều người Việt hải ngoại rời SàiG̣n sau 1975, "từ mất em bao ngày tháng đọa đầy" , cũng rất hiếm thấy.

 

Tôi nghĩ cô đứng giữa là Thy Trang, người cùng với cô Ḥa B́nh tổ chức show

 

Anh đứng giữa là Hoàng Công Luận, kéo violon, Ḥa âm, Phối khí, chỉ huy ban nhạc

 

Nữ tài tử Kiều Chinh (đứng giữa)

 

Việt Hải và vợ chồng anh Lê Hân

Nguyên Khang

 

Thu Phương, Tuấn Ngọc

 

Uyển Diễm, nhạc sĩ Nguyên Bích, Đại Dương

 

Nguyễn Tài Ngọc

January 2013

http://www.saigonocean.com

 

Tài Liệu Tham Khảo:

http://www.vietnamtourism.gov.vn/index.php?cat=202037

wikipedia