Tiền

 

 

 

Associated Press ngày 12 Tháng 12 loan tin Mark Madoff, 46 tuổi,  con trai cả của Bernard Madoff treo cổ tự tử ở apartment của anh ta ở Manhattan, đứa con trai hai tuổi vẫn c̣n nằm ngủ ở pḥng kế bên. Sự ra đi bất th́nh ĺnh của Mark Madoff làm cho các nhân viên điều tra tư bỡ ngỡ trong việc t́m lại cả tỷ đô-la mà bố ông ta đă ăn trộm của các người đầu tư,   gây khó khăn cho nhà chức trách trong việc truy tố người nhà của ông Bernard đă tham gia vào việc lường gạt khách hàng.

 

Bernard Madoff, 73 tuổi, cố vấn đầu tư kinh doanh, chuyên gia buôn bán cổ phần, cựu Chủ Tịch Thị Trường Chứng Khoán NASDAQ, cựu Giám Đốc Công Ty Tư Bernard L. Madoff Investment Securities LLC mà ông ta đă sáng lập từ năm 1960, vào ngày 29 Tháng 6 năm 2009 bị ṭa kết án 150 năm tù ở v́ tội biển thủ tiền  khách hàng gửi đầu tư ở công ty của ông ta.  Sự lường gạt này kéo dài bao nhiêu năm không ai hay biết cho đến khi cơn khủng hoảng kinh tế gần  cuối năm 2008 làm các người đầu tư chột dạ đ̣i rút tiền th́ mới khám phá ra tiền ḿnh không có trong ngân hàng. Mưu đồ lường gạt của Bernard Madoff tương tự như của Charles Ponzi mà người ta gọi là “mưu đồ Ponzi”, Ponzi scheme. Ponzi, một người kinh doanh Ư-Đại-Lợi sống ở Boston vào năm 1920 sáng lập ra một công ty đầu tư, quảng cáo sẽ mang lăi xuất cao cho khách hàng. Ông ta bán chứng khoán của công ty ông ta, cái ít nhất trị giá $10, với cam kết là trong 90 ngày nếu khách hàng đem trả lại chứng khoán, ông ta sẽ trả lời 50%. 90 ngày sau khi khách hàng trả lại chứng khoán, ông ta xuất tiền túi trả đúng vốn lẫn lời: $10 + $5 = $15. Tiếng đồn đầu tư vào công ty Ponzi ăn lăi xuất cao rất dễ dàng nên thiên hạ đổ xô vào đầu tư, từ 18 người đầu tiên đầu tư vào tháng 1  cho đến tháng 8 năm 1920, hơn 30,000 người mua chứng khoán của công ty ông ta, trị giá 15 triệu đô-la. Ông Ponzi có thật sự đầu tư tiền khách hàng vào thị trường chứng khoán không? Không. Ông ta chỉ lấy tiền vốn của người sau trả tiền lời cho người trước: Người thứ nhất đầu tư 100 đô-la, mỗi năm tiền lời được $10, thấy tiền lời quá cao, ham nên cứ để tiền vốn $100 đó không rút ra v́ nó sinh lợi quá dễ dàng. Ông Ponzi thụt két $100 thay v́ đầu . Để trả tiền lời cho người thứ nhất hàng năm, ông ta dùng  tiền vốn của người thứ nh́, và cứ như thế  tiếp tục tái diễn dây chuyền cho đến người thứ ba, thứ tư... Đến khi đùng một lúc một số lớn khách hàng v́ kinh tế khủng hoảng đ̣i tiền cả vốn lẫn lời th́ cái Ponzi scheme sụp đổ v́ không đủ tiền: ông ta đă lấy  từ trương mục sau để trả cho trương mục trước. Người ta ước lượng số tiền ông Bernard Madoff gạt thân chủ lên đến 20 tỷ đô-la, một số tiền lường gạt vô tiền khoáng hậu trong lịch sử đầu tư chứng khoán của Hoa Kỳ. 

 

Song song với lệnh nhốt tù, Thẩm Phán Denny Chin ra lệnh tịch thu tài sản của ông Bernard trị giá $170 triệu đô-la, và của vợ ông ta, trị giá 85 triệu đô-la. Các nhân viên điều tra tư cũng như nhà chức trách hiện thời đang điều tra gay gắt và thưa kiện vợ và cả ba con của  Bernard Madoff v́ tuy rằng họ khai không biết những ǵ chồng/bố ḿnh làm, những hành động họ đă làm chứng tỏ không thể nào họ không biết, hay họ đă toa rập một phần nào với ông Bernard: Người con trai nhỏ Peter, đầu tư chỉ có $14 nhưng lấy ra $16 triệu đô-la. Cả hai anh em Mark và Peter dùng tiền của công ty như con heo không đáy: hai anh em rút ra hơn 35 triệu tiêu riêng cho ḿnh. Nhà chức trách nghĩ tổng số tiền hai anh em lạm dụng là 198 triệu đô-la nên nhất quyết truy tố cho đến cùng. Đây là lư do cậu con trai cả Mark treo cổ tự tử chết v́ đă không chịu nổi áp lực.

 

Trong số $198 triệu đô-la nhà chức trách than phiền hai anh em Madoff tiêu dùng tiền của những người đầu tư, vài món hoang phí tột độ được họ liệt kê là : mua hai chiếc tầu trị giá $11.5 triệu đô-la, một buổi sáng ăn bánh bagel họ trả $441, mua vài chai rượu trị giá $521.82 ở một tiệm rượu ở New Jersey, và một buổi ăn tối ở một nhà hàng Mễ $2,879 đô-la, tất cả do thẻ tín dụng công ty trả!

 

Người ḿnh có một câu nói về tiền, tuy hài hước nhưng đúng sự thật một phần nào: “Tiền là tiên là Phật, là sức bật của ḷ xo, là thước đo ḷng người, là tiếng cười của tuổi trẻ, là sức khỏe của tuổi già, là cái đà danh vọng, là cái lọng che thân, là cán cân công lư, là chủ ư của t́nh yêu”. Có tiền là có tất cả. Thế nhưng chúng  ta nên để đồng tiền chi phối đời sống đến mức độ nào?  Đến mức độ lường gạt người khác để mang sung túc đến cho ḿnh, dù rằng họ phải tự tử như trong trường hợp lường gạt của Bernard Madoff, nhà kinh doanh Pháp Rene-Thierry Magon de la Villehuchet cắt mạch máu tay tự sát v́ ông ta đă đầu tư vào công ty của Bernard Madoff, mất hơn một tỷ đô-la của thân chủ ḿnh?

 

Cổ nhân ta có câu: “Nhân chi sơ tính bổn thiện”. Khi  mới sinh ra đời và trong lúc thuở thiếu thời, chúng ta c̣n bé chưa có nhu cầu. Kiến thức nhỏ hẹp,  môi trường sinh hoạt giới hạn làm ta chưa nghĩ đến việc kiếm ra tiền. Chỗ ở đă có sẵn, quần áo bố mẹ mua, lệ phí trường học hay sách vở cũng bố mẹ bỏ tiền, ngày hai buổi tŕnh diện ở bàn  có thức ăn, không thiếu bữa nào. Phần đông các bạn cũng như tôi: ngoài giờ học ở trường th́ khi ở nhà chúng ta chỉ nghĩ đến việc ra chơi ḷ c̣, đánh đũa, tạt lon, năm mười với bạn trong xóm. Những tṛ chơi ăn thua nút khoéng, bao thuốc lá, dây thun th́ ở ngoài đường phố ḿnh  đi nhặt mang về. Tôi nhớ những trưa hè nắng chang chang hay rủ thêm một đứa bạn trong xóm, hai đứa đi bộ khắp nẻo đường đất nước lùng tất cả hang cùng ngơ hẻm để nhặt những bao thuốc lá xếp làm tư cho gọn ghẽ, hoặc nhặt nút khoéng cẩn thận giữ trong bao để khi về nhà mang búa đập dẹp. Tôi rất thỏa chí v́ những chiến lợi phẩm này tạo ra cơ hội để tôi đánh thắng thêm từ bạn bè trong xóm. Tiền? Không đứa nào biết đến nó là ǵ v́ tiền có thể nào so sánh được với bao thuốc lá 555 hay con lạc đà Camel? Không biết ai đă đặt ra giá trị của mỗi hiệu thuốc, nhưng thuốc lá 555, con lạc đà Camel so với Capstan, Bastos, Ruby th́ như Mercedes so với xe đạp, có cả chục bao thuốc lá 555 th́ bạc tiền vô giá trị!

 

Lớn lên một tí, khi vào trung học, bắt đầu thấy thích mặc quần áo đẹp, thích chiếc đôi giầy Bata trắng nhưng chỉ có đủ tiền mua một đôi dỏm bắt chước của Việt Nam hiệu Bala, tôi mới nhận thức được giá trị của đồng tiền. Khi gia đ́nh lâm vào t́nh cảnh túng quẫn, không có tiền để  ăn sáng, nhịn đói đi học hay tối hôm trước rang cơm ăn cho no bụng, tôi lại càng thấy sức mạnh của đồng tiền. Không có khả năng tạo ra tiền v́ c̣n quá nhỏ, tôi chỉ bó tay chịu trận cho hoàn cảnh, nghĩ rằng cuộc sống cho ḿnh đến đâu th́ hay đến đấy. Nếu đời sống đơn giản như thế th́ có ǵ để nói. Đằng này, tôi đam mê ciné. Ciné là một thế giới ảo tưởng làm tôi quên đi xă hội thực tại. Xem ciné trong  90 phút đồng hồ tôi được lạc vào một thiên đường huyền bí quá khác lạ với đời sống nhàm chán hằng ngày. V́ thế dành dụm được một đồng nào là tôi lặn lội đi xem ciné ở  Đại Đồng, một rạp ciné nghèo nàn trên đường Cao Thắng. Một hôm, rạp chiếu phim cao bồi tôi mê thích mà không đủ tiền xem. Thay v́ nếu không có tiền th́ ở nhà, tôi làm một chuyện không thể tưởng tượng, trái với luân thường đạo lư, trái với những căn bảo đạo đức bố tôi dậy cho tôi. Quyền thế mang đến sự tham nhũng, biết rằng cô bạn trong xóm kế bên nhà thích tôi nên tôi bắt cô ấy cho tôi số tiền tôi c̣n thiếu, mười đồng, nếu không th́ tôi nghỉ chơi cô ấy ra.  Cô ấy sợ nên cho tôi mười đồng thật. Chỉ có mười đồng mà tôi đánh mất danh tiếng của tôi. Chỉ có mười đồng mà tôi đánh mất liêm sỉ của tôi. Chỉ có mười đồng mà tôi đánh mất  danh dự của bố tôi. Chỉ có mười đồng mà tôi hy sinh tất cả  để đạt đến mục tiêu tôi mong muốn. 

 

Trong đời sống, bao nhiêu người giống như tôi xem rẻ liêm sỉ của ḿnh, đạt đến ư muốn của ḿnh mà không cần biết ḿnh làm tổn hại người khác đến chừng nào, đến bao lâu, hoặc đôi lúc làm người khác thiệt tḥi đến tính mạng. Khi c̣n ở Việt Nam, cả bố tôi và bố vợ tôi cho người khác mướn nhà  nhưng cả hai gia đ́nh  ở mướn này đều giật nhà lấy làm của riêng họ. Biến cố 30-04-1975 và chuyện vượt biên của những người Boat People vào khoảng 1978, 1979, 1980 cho thấy là nhiều người dùng đủ mọi cách để lường gạt tiền của người khác. Không biết bao nhiêu là chuyện những người muốn ra đi nhưng bị lừa mất vàng, mất của. Tiền mất, tật mang, lắm người c̣n bị ở tù.

 

Vào ngày 25 tháng 6 năm nay, Ṭa Thẩm Phán Orange County tuyên phạt một người đàn bà Việt Nam 55 tuổi sáu năm bốn tháng tù về tội âm mưu với chồng và em ḿnh biển thủ  $889,000 đô-la từ hăng xe hơi Kia Motors ở Irvine. Hai vợ chồng bị Ṭa ra lệnh bồi thuờng cho công ty Kia $624,930 đô-la. Riêng bà ta phải trả thêm $83,138 đô-la tiền thiếu thuế cho chính phủ. Em trai bà ta, cũng là người Việt Nam, 50 tuổi, bị ṭa tuyên án hai năm bốn tháng tù ở.

 

Vào đầu tuần tháng 6, cảnh sát FBI chờ đón sẵn ở phi trường Los Angeles, áp tải một người đàn ông Việt Nam 62 tuổi  sau khi ông ta vừa mới đáp xuống chuyến máy bay từ Việt Nam trở lại Hoa Kỳ. Trong vai tṛ nhân viên Sở An Sinh Xă Hội của thành phố Glendale, ông ta đă dùng số an sinh xă hội của 150 người nghèo đến xin trợ cấp, khai gian để chính phủ gửi tiền trợ cấp đến trương mục của ông ta. Tổng số tiền ông ta gian lận nhà nước lên đến hơn hai triệu đô-la trong mười năm trời. H́nh phạt tối đa ông ta có thể sẽ bị kết án là 220 năm tù ở.      

 

Ba năm trước đây, dư luận người Việt Nam ở Orange County đă xôn xao khi hai người bác sĩ Việt Nam lúc trước là bạn, thưa kiện nhau v́ một người lường gạt người kia $400,000 đô-la. Người thứ hai  đă lường gạt người thứ nhất, thế mà c̣n thưa ngược lại người thứ nhất, đ̣i bồi thường thêm $394,000 đô-la! 

Sau khi mất hai ngày nghe hai bên tŕnh bày câu chuyện của ḿnh, bồi thẩm đoàn chỉ tốn 15 phút để kết tội người bác sĩ thứ hai, bắt phải trả tiền $400,000 đô-la cộng với phí tổn luật sư và ṭa án cho người thứ nhất. Đồng tiền đă làm mờ mắt người thứ nh́, hy sinh t́nh bạn để lấy lợi cho ḿnh.

 

Ai cũng cần tiền  trong đời sống để trang trải chi phí. Tùy theo sở thích mà nhu cầu của mỗi người khác nhau. Không phải chỉ có người nghèo mới cần tiền mà người giầu cũng cần tiền, do đó việc suy nghĩ làm cách nào để tạo ra tiền không phải là một điều sai lầm. Tôi biết một cô Việt Nam làm việc cho Bill & Melinda Gates Foundation: Năm 2006, Bill Gates tuyên bố nghỉ làm ở Microsoft để dành hết th́ giờ của ḿnh cho Bill & Melinda Gates Foundation, một quỹ tài trợ hai vợ chồng lập ra vào năm 2000 để trợ giúp xă hội, người nghèo, trường học, quốc gia khác…Cộng với một số tiền kếch sù 10 tỷ nhà tỷ phú Warren Buffet tặng, ngân quỹ Bill & Melinda Gates Foundation hiện nay lên đến 33.5 tỷ đô-la. Tôi cứ nghĩ số tiền ấy  tuy khổng lồ nhưng cho măi thế nào rồi cũng cạn, nào ngờ khi gặp cô Việt Nam này tôi mới chưng hửng. Cô ấy giải  thích quỹ từ thiện của ông Gates có hai đội nhân viên khác nhau: cô ta làm cho đội cho tiền, nhưng có một đội nhân viên thứ hai chỉ lo đầu tư tiền của quỹ để sinh ra thêm tiền. Như thế có  nghĩa là số tiền 33.5 tỷ tuy lúc nào cũng được phân phối, trao tặng cho các hội đoàn trên khắp thế giới, nhưng lúc nào nó cũng sinh sôi nẩy nở v́ tiền lời đầu tư!

 

Trong 10,000 người th́ có lẽ chỉ có một người mới có ư định dùng tài sản kếch sù của ḿnh để phân phối cho người khác (vợ chồng Bill Gates tính đến nay đă cho 27 tỷ đô-la). Câu hỏi ở đây cho chúng ta là chúng ta cần bao nhiêu tiền mới đủ? Chúng ta có cần nhiều tiền như đại gia này hay không để đến chết chúng ta  hy vọng được cư ngụ vào một nơi sang trọng: http://megafun.vn/channel/1521/201010/Song-so-so-dai-gia-Viet-van-xay-mo-trieu-do-103288/ ? trong việc kiếm tiền, chúng ta có bán rẻ lương tâm của ḿnh, xâm phạm quyền lợi của nguời khác, bất chánh hay không bất chánh?

 

Kinh Thánh sách 1 Timothy, đoạn 6 câu 10 nói: “Mê thích tiền bạc là cội rễ của sự gian ác”. Biết bao người v́ ham mê tiền bạc mà hy sinh t́nh bè bạn,  vợ chồng, cha con. Năm 1989 tại  một biệt thự ở Beverly Hills, hai anh em Lyle and Erik Menendez bắn chết cả hai bố mẹ triệu phú của ḿnh,  sợ rằng v́ hai anh em quá ngỗ nghịch, bố mẹ sẽ không để lại gia tài cho hai anh em! Sự ham mê mười đồng khi tôi mười ba tuổi đă làm tôi trở nên một người ác v́ tôi đă không đếm xỉa ǵ đến cô bạn mà chỉ nghĩ đến quyền lợi của ḿnh. May mắn tôi tỉnh thức kịp thời v́ thường th́ cái gian đi theo cái ác. Xă hội sẽ là một địa ngục khôn lường nếu mọi người đều trở nên gian ác, trừ khi chính mỗi người trong chúng ta loại bỏ sự gian ác ấy bằng cách xem thường tiền bạc, không đặt nó lên trước lương tâm của ḿnh.

 

Nguyễn Tài Ngọc