HỒI KƯ CHUYẾN ĐI VIỆT
24-Jan – 05-Feb-2008
Thứ Năm 24-Jan-08:
11:00 PM: Chiếc máy
bay Boeing 777 của hăng EVA bỏ dần thành phố
Đi lần này tôi
đă do dự hơn bao giờ hết v́ chúng tôi hơi
mệt mỏi đi quá nhiều nơi trong hai năm. Nhà chỉ c̣n hai đứa
nhỏ, hai cô chị lớn đi học xa. Thế
nhưng sau bao lần hai đứa nhỏ ở nhà
trấn an rằng tụi nó không đứa nào muốn
đi, khuyến khích chúng tôi cứ đi mừng sinh
nhật cả hai và “Have a nice
time”, bụng dạ tôi cũng hơi an ḷng. Nói nhỏ
chứ cô thứ ba cũng đă học năm đầu
đại học, cậu con út học lớp 9, tụi nó
đă quen nấu ăn một ḿnh ở nhà. Đặc
biệt là cậu con út tôi truyền nghề dậy nấu
ăn đă tốt nghiệp khóa nấu ăn cao cấp
của tôi: biết nấu ḿ gói, cơm chiên, chiên trứng
ốp-la, ốp-lết (omelette). Làng xóm của tôi th́ thân
t́nh c̣n hơn ở Việt Nam, ai cũng biết ai, một
ngày không gặp nhau chào hỏi hello th́ hôm sau đă có
người đến gơ cửa nhà xem ḿnh có bị
chết bất đắc kỳ tử hay không. Một gia
đ́nh hàng xóm cũng đă t́nh nguyện gọi hai
đứa qua gia đ́nh họ ăn cơm chiều trong
khi chúng tôi đi vắng. Anh tôi th́ ở cách tôi chỉ có 30
phút lái xe nên có ǵ th́ cũng có người lớn giúp
đỡ. V́ vậy mà lần này vợ chồng tôi cũng
yên ḷng đi chơi.
Nguyên do chính yếu
tôi về Việt
Tiêu bao nhiêu tiền
cho máy ảnh cũng không sao nếu cái đam mê của ḿnh vẫn
c̣n đó. Tôi c̣n nhớ ngày 30 tháng Tư lênh đênh trên
biển trong chiếc xà lan đợi tầu Mỹ
đến cứu: trời mưa tầm tă, đạn pháo
kích ở trong bờ bắn ra, quần áo tôi ướt
đẫm làm người lạnh thấu xương tủy.
Lúc ấy tôi chỉ xin Thượng Đế có hai
điều: thứ nhất, cho tôi được mạng
sống b́nh yên cho dù là ở bất cứ nơi nào, và
thứ hai, nếu tôi được định cư
ở một xứ tự do, cho tôi một chiếc máy
ảnh th́ tôi sẽ thoả
nguyện cả cuộc đời. Bây giờ tôi không
ở trong con tầu lạnh kinh hồn nhưng ở bên
trong chiếc máy bay ấm cúng. Lời ước nguyện
khi xưa giờ cũng đă tựu h́nh, không những có một máy ảnh mà tôi có
đến hai chiếc máy chụp h́nh. Cái đam mê chụp
h́nh đă nóng cháy trở lại. Nóng như là lần
đầu tiên đi hẹn ḥ với vợ mà nàng cho ḿnh
nắm tay. Nóng như là tối mùa Đông ngủ nằm ôm
hơi ấm vợ. Nóng như bát ḿ gói thơm phức tôi
nấu ăn lót dạ khi vợ giận không nấu cơm
cho ḿnh. Tôi đă sẵn sàng. Tôi đă chuẩn bị ghi
nhận lại h́nh ảnh của SàiG̣n qua ống kính
của một đứa con Việt
Đứng
đợi trong hàng dài như con rắn cuốn ṿng từ
quầy check-in đến ra tận ngoài đường, tôi
để ư không thấy đến một người da
trắng. Một cậu bé thật nhỏ người, có
lẽ chưa đến vai của tôi, không nhận ra tôi là
người Việt Nam cất tiếng hỏi bằng
tiếng Anh:
– This line is for EVA flight 15 to Vietnam?
– Yes. Tôi trả lời. The lady
inside told me to wait outside in this lane.
– You go to Vietnam?
– Yes.
– What for?
– I go to a wedding.
– You married someone in Vietnam?
Anh ta hỏi tôi câu này
v́ thấy tôi đứng xếp hàng một ḿnh. Vợ và em
gái tôi đứng bên trong nhà ga v́ trời bên ngoài gió thổi
lạnh buốt da.
– No, I’m married. I am attending a wedding. How about you? Are you
traveling alone? Why do you go to Vietnam?
– Oh, I go see my wife in Saigon.
– Your wife? Tôi trố mắt kinh ngạc v́ anh ta ngoài cái
tướng thấp người, trông thật trẻ con,
gương mặt non choẹt, không quá hai mươi. Tôi
đổi qua nói tiếng Việt v́ bây giờ biết anh
ta là người Việt Nam:
– Nh́n thấy trẻ quá mà lấy vợ rồi sao? Em
tên ǵ?
– Ủa, anh là người Việt
– Tôi tên là Ngọc. 36? Tôi cứ tưởng em không
hơn hai mươi. Em sang Mỹ lâu chưa, về
Việt Nam mấy lần rồi?
– Dạ, em qua Mỹ 15 năm. Về Việt
– Wow, về Việt Nam nhiều như vậy hả?
Nhưng cuối cùng rồi cũng cưới
được vợ, xem như là mấy chuyến đi
Việt Nam cũng hữu ích.
Cậu ta
cười:
– Dạ, em có quen một thằng bạn. Nó có một
bà cô. Bà cô nó giới thiệu một cô cháu gái cho em rồi
tụi em thấy hạp nên sáu tháng trước em về SàiG̣n
làm đám cưới. Xa nhau sáu tháng sao thấy lâu ǵ đâu nên em về chuyến
này thăm vợ em đó anh.
– Vợ mới lấy th́ phải đi thăm
chứ. Để lâu nó cũ đi th́ sao. Tôi mở
miệng cười.
Tấn là một trong
bao nhiêu đàn ông con trai Việt Kiều ở Mỹ về
Việt Nam lấy vợ. Nước Mỹ này có bao nhiêu nan giải không t́m
được câu giải đáp: Làm thế nào rút quân
khỏi
Trạm chuyển
tiếp của EVA là
Đi hăng hàng không của
người Đài Loan, tôi đă hy vọng thức ăn
khấm khá hơn các hăng máy bay ngoại quốc khác v́ không
có thức ăn nào trên thế giới phong phú và hảo
vị bằng thức ăn Tầu, thế nhưng món
ăn tối họ đem ra tôi chỉ nếm một miếng
mà không thể nào ăn hết. Có thể là tôi nhức
đầu đi máy bay nên không thấy ngon, nhưng tôi
quả quyết lư do là v́
đầu bếp nấu cho máy bay EVA không mặc áo
thun sát nách, không mặc quần xà-loỏn, thỉnh thoảng
không vói tay x́ mũi như mấy chú Ba Tầu trong Chợ
Lớn nên thức ăn nuốt không vào. Đă vậy,
mấy tiếng sau họ lại c̣n cho ăn điểm
tâm bằng …ḿ ly. Thật là ngộ nghĩnh khi thấy cả
trăm hành khách mỗi người một ly ḿ ly trong tay. Nếu
biết trước sẽ được ăn một món
điểm tâm rẻ tiền như thế, tôi đă
bảo vợ tôi nấu cho tôi nguyên một nồi phở
rồi mang lên theo máy bay để ăn sáng.
Chiếc máy bay đáp
xuống Taipei sau hơn 14 tiếng bay. Không biết sau 1975
th́ người Việt Nam họ gọi Taipei ra làm sao,
nhưng tôi nhớ trước 1975 ḿnh gọi Taiwan là
Đài Loan, c̣n Taipei là Đài Bắc. Phiên âm từ Taiwan ra
Đài Loan nghe c̣n được, chứ Taipei mà lại
diễn âm ra Đài Bắc th́ tôi không hiểu tại sao.
Chắc có lẽ cùng một người diễn âm chữ
America thành “Á-Mễ-Lị-Cơ” trong Việt Nam Văn
Học Sử Yếu của ông Dương Quảng Hàm
diễn âm chữ Taipei thành Đài Bắc. Là xứ
nhược tiểu không dùng Anh hay Pháp Văn là sinh ngữ
chính cũng khổ. Có những chữ phiên âm quá sát như
New Zealand bây giờ họ gọi là Niu Di-Lân th́ tôi dám cá
mấy triệu đồng Việt Nam là quen với
chữ Niu Di-Lân học từ thời c̣n bé cho đến
lúc vào đại học, đến khi thật sự nh́n
chữ New Zealand th́ mấy cô cậu học sinh thế nào
cũng không biết đó là Niu Di-Lân! Đợi không
đầy hai tiếng ở
Thứ Bẩy 26-Jan-08:
10:05 AM: Bánh xe máy bay chạm
đất phi đạo SàiG̣n. Một tràng pháo tay của hành
khách nổi lên. Chắc có lẽ Tấn về SàiG̣n gặp
vợ là người vỗ tay to nhất. Chỉ trừ có
lần về đầu tiên, c̣n mấy lần khác tôi đến
SàiG̣n vào ban đêm nên không thấy ǵ hết. Bây giờ th́
tôi có thể thấy vài chiếc hangar cũ kỹ từ
thời 1975 vẫn c̣n đó. Đất đai chung quanh tiêu
điều, xa xa vỏn vẹn chỉ có vài chiếc máy bay
đậu ở các cổng bay. Bước vào bên trong, ga
hành khách mới đă tạo ấn tượng tốt
với tôi: To lớn, tân tiến, khoảng khoát, hiện
đại hơn ga cũ tôi dùng lần vừa rồi vào
tháng 4 năm 2006. Nhà ga h́nh chữ
nhật, trần nhà cao cũng khoảng 15 thước,
kiến trúc kiểu tân thời. Nhà ga này mới xây, dự
trù sẽ đưa đón từ 8 đến 10 triệu
hành khách, đă được
nhà thầu Nhật Bản khởi công xây dựng từ
tháng 8 năm 2004, hoàn thành trong hai giai đoạn với giai
đoạn đầu khánh thành chuyến bay đầu tiên
vào tháng 8 năm 2007. Giai đoạn thứ nh́ sẽ hoàn
tất vào năm 2010. Cộng với ga cũ bây giờ
chỉ dùng đưa đón khách đường bay nội
địa, khả năng đưa đón tổng số
du khách của phi trường Tân Sơn Nhất sẽ gia
tăng từ 15 đến 17 triệu người. Ấy
thế mà cũng chưa đủ cho tương lai. Theo
đà tiến triển kinh tế của Việt
Những lần
trước tôi đến SàiG̣n vào ban đêm nên nhà ga
tương đối không bận rộn. Lần này
đến vào ban sáng nên số hành khách đến từ
khắp nơi thật là đông. Từ ngày Việt Nam gia
nhập World Trade Organization, số khách đến du
lịch càng ngày càng tăng vọt. Tổng số du khách
đến Việt Nam năm 2007 là 4,171,564 người, theo
thống kê của Tổng Cục Du Lịch Việt Nam. Đây
là liệt kê của mười lăm quốc gia có số
du khách đến Việt Nam nhiều nhất trong năm
2007:
1. Trung Quốc 558,719 người
2. Hàn Quốc 475,535 người
3. Hoa Kỳ 412,301 người
4. Nhật Bản 411,557 người
5. Đài Loan 314,026 người
6. Úc 277,300 người
7. Pháp 182,501 người
8. Thái Lan 160,747 người
9. Kampuchea 150,655 người
10.
Mă Lai 145,535
người
11.
Singapore 127,040
người
12.
Anh 105,918
người
13.
Đức
95,740 người
14.
Canada 89,084
người
15.
Nga 44,554
người
Nh́n bảng liệt
kê trên với bẩy nước có số du khách đến
Việt Nam nhiều nhất, loại bỏ Trung Quốc,
Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan là những quốc
gia có vốn đầu tư thương mại nhiều
nhất ở Việt Nam, ta thấy c̣n ba nước Hoa
Kỳ, Úc, và Pháp. Tuy rằng tôi không t́m được
dữ kiện thống kê chi tiết, có lẽ ai cũng
biết đoán biết số lượng Việt Kiều
(kể cả Canada với 89,084 người) từ
những quốc gia này về quê nhà Việt Nam thật là
đáng kể. Một điểm khác đáng nêu ra ở
đây là Nga Sô, cùng với Trung Cộng 30 năm về
trước là hai nước có nhiều du khách nhất
đến Việt Nam, bây giờ chỉ đứng hàng
thứ 15 với tổng số du khách trong năm là 44,554
người. Đây cũng là
một điểm so sánh để cho người ta
thấy “cường quốc” Nga Sô c̣n nghèo hơn cả
quốc gia nhỏ bé Canada về phương diện dân
nước ḿnh đi du lịch ở Việt Nam.
Chặng đầu
tiên khách du lịch phải qua ở bất cứ quốc
gia nào là Immigration, ở Việt
Chỗ lấy hành lư
bây giờ rộng răi, không có vấn đề ǵ khi t́m hành
lư ḿnh trên băng tải hành lư. Tôi gặp lại Tấn, và
trong một sự t́nh cờ, valise cuối cùng của tôi
nằm trên valise của Tấn. Tôi lấy ra cả hai, giao
lại cái của Tấn cho Tấn, chúc Tấn đêm nay động
pḥng tốt đẹp rồi đẩy hành lư tiến
vể phía cửa đi ra.
Trước khi
đến cửa là vài trạm khám xét hành lư, Customs,
Việt Nam họ gọi là Hải Quan. Ba trạm xét hoàn toàn
trống vắng không một du khách nên khi chúng tôi
đẩy hành lư vừa đến th́ người ở
cả ba trạm vẫy tay, ngoắc lấy ngoắc
để chúng tôi như những người đứng
mời khách vào tiệm ăn ở Việt Nam:
– Anh chị đến hàng này nè.
Tôi đang thắc
mắc về sự tiếp đón niềm nở này th́
trong chốc lát tôi t́m ra lư do tại sao. Em vợ tôi
đẩy xe valise ra một hàng. Tôi và vợ tôi dùng hàng
kế bên cho đỡ mất th́ giờ.
– Anh có ǵ khai báo không anh?
– Tôi không có mang quà cáp ǵ quá quy định ngoại
trừ chiếc máy vi tính tay mà
tôi sẽ mang trở lại Mỹ, không để ở
đây.
Khi hai cái valise vừa
qua khỏi máy rọi th́ một anh cất tiếng:
– Anh có hai cái máy vi tính chứ không phải một.
Tôi
nh́n lại hai cái valise. Một cái là của tôi và một cái
là của em vợ tôi. Cô ta cũng mang một cái máy vi tính về VN. Lúc lấy hành lư ra, tôi
sơ xuất cứ chồng lên xe mà không để ư valise
nào của ai.
– Ồ , xin lỗi anh .
Máy vi tính đó là của em tôi.
Cô ta ḱa, đứng ngay hàng kế bên. Lúc
đó em tôi đă xong.
– Anh biết là luật
bắt khai báo rơ ràng. Giọng anh ta trở
nên hằn học.
– Tôi không để ư,
không nghĩ là quan trọng nên chất đại valise lên xe
mà không biết của ai…
– Anh làm như vậy
gây ra rắc rối trở ngại. Giọng
anh ta trở nên quát tháo. Tôi cũng nổi sùng:
– Anh nói rắc rối
cái ǵ? Có ai sắp hàng ở đây đâu? Cái valise có máy vi
tính này của em tôi, đứng
kế bên đây. Tôi không nói láo v́ có thẻ địa
chỉ tên nó rơ ràng. Không có một người nào
đứng sau tôi hay đứng sau hàng nó. Nếu anh
muốn th́ tôi lấy cái valise đem qua hàng bên kia rọi
lại chứ có chuyện ǵ mà vất vả?
Cô em
tôi nghe tiếng căi nhau, biết lư do tại sao, đến
nói với tôi đừng nổi nóng, không đáng căi cọ với
họ v́ ḿnh đang đi du lịch đừng để mất
vui rồi nói vợ tôi đưa cho cô ta một tờ giấy
dollar, tôi không biết là bao nhiêu. Sau đó cô ta đến dúi
tờ giấy dollar vào tay anh chàng đó. Tờ giấy
dollar của đế quốc Mỹ ngụy có phép
nhiệm mầu: đang hùng hổ muốn ăn
tươi nuốt sống tôi th́ anh chàng Hải quan trở
nên nhă nhặn, vẫy tay cho chúng tôi đi qua. Tiến ra
cửa mà tôi vẫn c̣n tức giận trong ḷng, bảo em
tôi là tại sao ḿnh phải cho họ tiền?
Ngoài
cổng phi trường Tân Sơn Nhất là một
rừng người đứng chen chút nhau chờ
người thân từ bên trong đi ra. Vừa bước
ra khỏi cửa, cảm giác đầu tiên của tôi là trời
nóng. Ai nói đi về tháng Một dịp Tết là mát? Không
ai có thể phân biệt sự nóng khác biệt giữa
nhiệt độ nước sôi và nhiệt độ nước
sắp sôi. Anh của Loan, đă về SàiG̣n trước
chúng tôi một tuần, và chị Thúy nói sẽ đón chúng tôi ở phi trường. Đang ngó dáo dác
với cả trăm khuôn mặt Á Đông, chị Thúy
ở đâu trong hàng nhào ra gọi tên chúng tôi:
– Ba! Châu! Ngọc! Loan!
Tôi
thắc mắc không biết chị ở đâu hiện ra
th́ chị bảo chúng tôi rẽ sang phía bên trái (hàng rào đi
ra h́nh chữ T, vừa ra cửa th́ đi thẳng nhưng
sẽ đến ngơ rẽ chữ T, người ta quá
đông, nếu không biết người nhà đợi
ở bên trái hay bên phải th́ người đi ra phải
chọn một bên để ra). Có ba người lính gác
giữ trật tự th́ hai người lại quyết
định đi sát theo tôi, một người kéo xe tôi
về phía trước, miệng bảo những
người đứng đợi vạch
đường cho tôi đi, người kia th́ đi kèm bên
tôi. Tôi đă có kinh nghiệm bị móc túi ở Paris vào tháng
10 năm ngoái khi bị hai anh chàng Ả Rập theo sát bên
ḿnh nên phản ứng đầu tiên của tôi là sờ vào
cái ví xem nó c̣n không, và thứ hai là quấn cái dây xách tay máy
ảnh một ṿng nữa chung quanh tay tôi, pḥng khi có
người cướp giật. Đến gần
cuối hàng rào chỗ họ không được rời
khỏi khu vực gác, cả hai người đều nói nhỏ với tôi: “Anh cho quà Tết”. Tôi giả
bộ điếc, tiếp tục đẩy xe hành lư ra ngoài
để thoát khỏi đám đông th́ hai người
lại nhắc tiếp: “Anh xin
cho quà Tết”. Tôi lại cố t́nh không trả lời,
chân cứ tiến bước nhưng ngoảnh đầu
lại sau xem mọi người có đi theo tôi không.
Trong
chốc lát, thoát khỏi đám đông vô trật tự
nhức đầu nhức mông, nhức khắp cả thân
ḿnh, chúng tôi đến phía trái cuối đường
của nhà ga. Chiếc xe hơi của chị Thúy đă
đợi sẵn, anh Khuê gọi thêm một chiếc taxi “bẩy
chỗ”. Chất hành lư và tất cả mọi người
leo lên hai xe, chúng tôi rời phi trường đến khách
sạn. Sau khi để hết valise ở khách sạn,
chị Thúy mời chúng tôi đến nhà hàng Tự Do ăn
trưa. Một giờ trưa Thứ Bẩy 26-Jan giờ SàiG̣n,
10 giờ tối Thứ Sáu giờ 25-Jan giờ California, sau
hơn 24 tiếng rời nhà
và ngồi trên máy bay, chúng tôi
lại có mặt ở SàiG̣n, chưa đầy hai năm từ
lần cuối cùng chúng tôi đến đây, tháng Năm
2006.
2:30
PM: Trở lại khách sạn sau một buổi ăn
trưa no bụng, tôi gọi điện thoại cho anh
Sang, chủ một tiệm cho mướn xe gắn máy tôi
mướn lần đầu khi ở khách sạn
Continental vào năm 2000. Lúc bấy giờ tôi muốn có xe
gắn máy chạy mà không biết mướn ở đâu
nên nhờ khách sạn t́m dùm. Họ gọi anh Sang, chủ
một dịch vụ cho mướn xe gắn máy, và trong
ṿng 15 phút anh đến khu tiếp tân của khách sạn
để gặp tôi. Anh nói giá
mướn là sáu dollars một ngày, không tiền thế chân
(v́ tiền thế chân quá cao, nếu tôi nhớ không lầm
là $1800 dollars) nhưng tôi phải đưa anh passport
để anh giữ. Tôi nói không thể nào đưa passport
cho anh giữ v́ tôi không biết anh là ai. Tôi hỏi anh có
nhận copy của passport không th́ anh không bằng ḷng, nói
rằng copy vô giá trị v́ tôi có thể giật xe anh mà không
trả. Tuy rằng tôi ở khách sạn cả tuần, anh
nói tôi phải đưa passport nếu muốn mướn
xe v́ tôi có thể trả khách sạn sớm rồi lấy
xe của anh đi mất. Hai bên thương lượng
không ai chịu nhường ai th́ Châu em vợ tôi
đến, nói nhỏ nhẹ: “Em
ở khách sạn này, không có giật xe của anh đâu mà
anh sợ”. Châu chỉ nói có một câu vỏn vẹn
nhưng v́ trước sắc đẹp nghiêng thùng của
Châu, anh Sang mất hết trí khôn, đồng ư cho chúng tôi
mướn ba chiếc xe gắn máy không tiền thế chân
và không trả tiền trước! Từ đó trở đi,
mỗi lần về Việt Nam, khi biết Châu muốn
mướn xe hay bất cứ người nào từ
Mỹ về do “chị Châu” giới thiệu là anh Sang
đem xe đến khách sạn giao, không cần giấy
tờ ǵ nữa. Sắc đẹp của đàn bà đôi
lúc lợi hại vô cùng. Thành ra các ông đừng bao giờ
cản nếu vợ ḿnh muốn đến Thẫm Mỹ
Viện bà Phước Hạnh để sửa sắc
đẹp.
Gọi
Sang mấy lần mà không ai bắt điện thoại, tôi
gọi cho Hồng. Hồng là cô gái kết nghĩa mà chúng
tôi gặp lần đầu tiên khi về Việt Nam
năm 1995. Hồng là người miền Nam, rất chân
thật, có ǵ nói đó, không bao giờ giận lâu, không bao
giờ để ǵ trong bụng như người miền
Bắc. Khi ở Mỹ, tôi vẫn thỉnh thoảng gọi
điện thoại cho Hồng. Một tháng trước
đây khi nghe tin tôi về Việt Nam, Hồng hỏi:
– Anh về thiệt
không?
– Thật chứ.
– Em nhớ anh nói
với em là phải có lư do ǵ chính đáng anh mới về
Việt Nam mà.
– Đúng rồi.
Lần này anh về dự đám cưới. Anh của
chị Loan lấy một chị ở Việt Nam.
– Vậy sao? Vậy
chứ đám cưới em anh có về không?
Nghe Hồng
hỏi mà tôi chưng hửng. Hồng
ly dị chồng đă hơn mười năm nay.
Một người hiền hậu như Hồng số
phận hẩm hiu làm dâu một gia đ́nh Bắc Kỳ mà
bà mẹ chồng dữ như Bà La Sát, hơn Bà Phán trong
Đoạn Tuyệt của Nhất Linh. Hồng kể có
một lần đi tắm quên mang theo quần lót mới
để mặc nên gọi chồng nhờ lấy dùm th́
bà mẹ chồng mới bảo con trai: “Tôi sinh anh ra đâu phải để mang quần lót
cho vợ!” Ông chồng là người hút sách nghiện
ngập, tối ngày say rượu đánh đập Hồng,
c̣n đem dao phay sang nhà Hồng hăm chém bố mẹ
vợ nữa! Ấy thế mà bà Phán Bà La Sát cứ khuyên
nhủ Hồng là vợ phải phục tùng chồng
tuyệt đối, lúc nào cũng nên nhịn nhục và
chiều ư chồng! Bà Phán số 2 này chắc không
đọc chuyện Đoạn Tuyệt của Nhất
Linh nên cuối cùng vào một ngày đẹp trời không
chịu nổi mắng nhiếc và hành hung của chồng,
Hồng xin ly dị làm bà ta tí nữa th́ bị chấn
động cơ tim v́ con trai ḿnh bị vợ bỏ. Hai vợ chồng có một
đứa con gái 16 tuổi. Hồng muốn con gái sống
với ḿnh nên người chồng cũ vẫn dùng nó làm
áp lực để lấy tiền Hồng măi cho
đến bây giờ. Từ ngày ly dị đến nay
đă gần tám năm, Hồng không hề có ư nghĩ lập
gia đ́nh trở lại, chỉ muốn sống
độc thân nuôi con và mẹ già. Tôi biết là một năm nay Hồng
có gặp một Việt Kiều người Việt
gốc Hoa lớn hơn tôi bốn tuổi (“mà trông trẻ hơn anh nhiều
anh Ngọc ơi”, theo lời Hồng) nhưng không
ngờ là Hồng lại quyết định lập gia
đ́nh.
– Đám cưới Hồng
anh phải về chứ. Chừng nào?
– Hổng biết.
Tụi em đang tính trong ṿng năm nay hay đầu năm
tới. Nhưng em hổng có làm rùm beng đâu anh Ngọc
ơi. Chỉ làm nho nhỏ giữa hai gia đ́nh và
người quen thôi.
Lại
thêm một chuyện t́nh đẹp Love Story xẩy ra
giữa đàn ông Việt Kiều và con gái Việt Nam.
– Reng…Reng…
– Alô?
Nhận
ra giọng nói của Hồng, tôi trả lời:
– Hồng đó hả?
Anh Ngọc nè.
– Anh Ngọc tới
rồi chưa? Chị Loan khỏe
không anh?
– Đến rồi. Anh Ngọc đă lấy pḥng khách
sạn. Bây giờ anh chị lấy taxi đến Hồng
nhe.
Chẳng phút chốc
chúng tôi đă đến nhà Hồng. Đang ngồi bên trong
quầy hàng thấy taxi dừng trước nhà, Hồng vồn
vă chạy ra vỉa đường chào đón vợ
chồng tôi:
– Anh Ngọc! Chị Loan! Vui quá há! Vui không chị Loan?
– Hello Hồng. Chà, lúc này có “ổng” rồi nên thấy
trẻ hẳn ra nhe.
– Anh nói thiệt không?
Vợ tôi xen vào:
–
Hồng thấy trẻ hơn hai năm trước
nữa. “Ổng” gọi điện thoại mỗi ngày nên
con tim đă vui trở lại rồi phải không?
Hồng phá lên
cười khoái chí:
– Ừa, ai cũng nói em trẻ ra hết.
– C̣n anh Ngọc, bây giờ em thấy anh cũng
giống trong h́nh anh gởi cho em à. Em nh́n anh cũng ...già
giống trong h́nh, đâu có trẻ đâu?
Hồng đúng
thật là người Nam, nghĩ sao nói vậy.
– Mới gặp nhau đă chê anh già rồi. Nhưng anh
già không sao. Quan trọng là em hay chị Loan nh́n trẻ là
đươc rồi.
Vừa bước
chân vào nhà, Hồng đă liếng thoắng:
– Anh Ngọc uống nước mía nhe. C̣n chè nữa?
Anh muốn chè ǵ?
Mặc dù vừa
mới ăn cơm trưa xong ở nhà hàng Tự Do
với chị Thúy và gia đ́nh, bụng tôi vẫn c̣n dư
chỗ khi nói đến chè:
– Mua cho anh chè đậu, chè táo soạn với xinh xa
hột lựu.
Cô bé người làm
của Hồng lúc này đă từ trong bếp ra ngoài chào
chúng tôi. Hồng lấy tiền đưa cho nó:
– Con ra sau mua ba ly nước mía, một chén chè
đậu, một chén chè táo xoạn, một ly xinh xa
hột lựu cho bác Ngọc. Quay qua Loan, Hồng nói tiếp:
– Chị Loan uống nước mía em mua luôn?
Loan xua tay:
– Loan uống với anh Ngọc được
rồi.
Tôi mang ra cho Hồng vài
món quà. Hồng mê nhất
mấy cây thoa môi son vợ mua tôi mua đủ thứ
mầu khác nhau. Vợ tôi đem tiền dollar mang theo
đưa hết cho Hồng giữ. Lần nào cũng
vậy, người đầu tiên mà chúng tôi gặp khi
đến SàiG̣n là Hồng v́ Hồng giữ tiền dollar rồi
đưa tiền Việt Nam cho chúng tôi dùng mỗi lúc chúng
tôi cần. Hồng đưa một điện thoại
cầm tay cho tôi:
– Cái điện thoại này anh dùng được
rồi đó nhe. Hôm qua em bảo bé Năm nó bỏ vô 50,000
đồng. Người ta đang có chương tŕnh khuyến
măi. Ḿnh bỏ 50,000 đồng th́ họ cho thêm 50,000
đồng nữa. Anh có
mướn xe Honda chưa? Nếu chưa th́ đừng
mướn, em đưa cho anh một chiếc.
– Hồng có dư xe không? Anh không muốn lấy
của người nào đang dùng….
– Xe này của thằng Thắng con chị Tư
nhưng nó mới mua xe mới rồi nên không ai đi.
Nhưng mà em chỉ có dư một cái nón an toàn, tính làm sao
bây giờ?
– Anh Ngọc gọi Tùng thử xem . Vợ tôi lên
tiếng. Tùng là bạn của em trai của vợ tôi,
ở Việt Nam nhưng cũng thường đi sang
Mỹ buôn bán.
Tôi gọi Tùng, và
đúng như vợ tôi nghĩ, Tùng có dư nhiều mũ
nên nói sẽ lái xe đến nhà Hồng đưa cho tôi hai
cái. Bé Năm đă đi mua chè về cho tôi với ba ly
nước mía. Tôi nốc liền hai ly liên tiếp. Hồng
nh́n tôi cười rũ rượi:
– Bộ bên anh người
ta không có nước mía hả?
– Có chứ. Nhưng anh phải lái
xe một tiếng mười lăm phút đến khu
người Việt ở Santa Ana. Đă vậy, bên đó
người ta bán một ly đến hai dollars, 32,000
đồng. Trong khi ở đây một ly nước mía
rẻ quá, có hai hay ba ngàn đồng.
Thêm hai cô bé
người làm khác đến chào tôi. Hồng nói:
– Anh c̣n nhớ Tuyết không?
Hồi đó nó làm cho em nhưng bây giờ nó làm cho d́ ba
của em gần đây. Nghe anh với chị Loan về nên
nó qua chào. C̣n bé Năm th́ anh biết rồi. Cô này là
Nguyệt, người cùng làng Hà Tĩnh với Tuyết,
làm cho em thay Tuyết.
Tôi đứng lên
cầm máy ảnh, nói với cả ba đứa theo tôi ra
ngoài đường ở trước tiệm để
tôi chụp h́nh. Mấy cô bé cười bẻn lẽn
nhưng rất hào hứng khi biết được
chụp h́nh. Tôi chụp mỗi cô vài tấm mà cô nào cô
nấy đứng không yên một chỗ, ngoảnh
đầu qua bên này, uốn vai sang bên kia, giơ hai ngón tay
h́nh chữ V lên loạn xạ.
– Chừng nào bác Ngọc rửa h́nh? Chụp vừa xong là
tụi nó hỏi xôn xao.
– Ngày mai bác sẽ đem lại.
Ăn hết mấy
bát chè và uống hết ba ly nước mía, tôi giă từ Hồng
để trở về khách sạn. Có tiền Việt Nam,
có điện thoại di động, có xe Honda, có mũ an toàn.
Chúng tôi không thiếu một món ǵ khác để hoà đồng vào đời
sống SàiG̣n trong mười ngày sắp tới.
Tối nay chị Thúy
đề nghị cả bọn đi ăn ḿ ở
tiệm Hưng Kư trên đường Nguyễn Huệ.
Vừa đặt lưng thiếp mắt không đầy
một giờ, tôi thức dậy. Khách sạn tôi ở
gần Ngă Sáu Phù Đổng Thiên Vương trên
đường Lê Văn Duyệt cũ, bây giờ
đổi thành Cách Mạng Tháng 8. Ba và anh vợ tôi cùng
đi nên chúng tôi thả bộ dần ra Nguyễn Huệ. Con
đường này bây giờ trở thành mối giao thông
chính yếu của những người ở Quận 3,
10, và Tân B́nh đi vào khu chợ Bến Thành nên đông không
thể tưởng. Tượng Phù Đổng Thiên
Vương vẫn c̣n đó. Con đường nho nhỏ Ngô
Tùng Châu cong queo đi ra nhà thờ Huyện Sĩ vẫn c̣n
đó nhưng cũng như Lê Văn Duyệt, nó bây giờ
bị thay bằng tên Lê Thị Riêng. Muốn thay tên ǵ th́
thay, nhưng tôi không hiểu tại sao không thay bằng tên
nghe mỹ miều một tí mà lại thay bằng những
tên nghe không thanh tao một tí nào như Hiền Vương
đổi thành Vơ Thị Sáu, đường Công Lư
hướng về phi trường Tân Sơn Nhất đổi
thành Nguyễn Văn Trỗi, Bùi Quang Chiêu đổi thành
Đặng Thị Nhu, Cộng Hoà đổi thành
Đại Lộ Nguyễn Văn Cừ, đường
Phát Diệm đổi thành Trần Đ́nh Xu….
Ngồi ăn trong
tiệm ḿ Hưng Kư, và sau này trong hầu hết những
tiệm ăn như vậy ở SàiG̣n làm tôi nhức
cả đầu v́ hai lư do: ồn ào và nhộn nhịp.
Người ra vào đông như mắc cửi và tiếng
động th́ từ khắp mọi nơi: tiếng
người ta nói chuyện, tiếng nhạc trên máy phóng
thanh, tiếng bồi bàn kêu réo bếp đặt phần
ăn, tiếng chân ghế kéo nghe kèn kẹt trên gạch xi
măng, tiếng bát đũa va chạm chát chúa khi họ
lên dọn bàn để vào chậu mang vào nhà bếp
rửa, tiếng xe chạy,
tiếng c̣i xe inh ỏi ngoài đường. Ăn xong
một bát ḿ, uống hết một trái dừa mà tôi
muốn đi t́m chỗ nào mua mấy viên thuốc nhức
đầu búa bổ đầu người uống vào cho
tâm thần thanh thản một tí.
Hơn chín giờ
tối, chúng tôi đón taxi tôi đến một pḥng trà nghe anh
Elvis Phương hát. Pḥng trà này toạ lạc trong một
ngơ hẻm, nhỏ, khung cảnh rất ấm cúng. Mấy
năm trước tôi sợ vào trong những quán cà-phê hay
pḥng trà ở SàiG̣n v́ người ta hút thuốc nhiều
quá. Tối hôm nay tôi ngạc nhiên v́ ít khói thuốc, và v́ không
đủ khách: số người chỉ hơn một
nửa pḥng. Chương tŕnh vừa mới bắt
đầu nên chỉ có ca sĩ địa phương
tŕnh diễn. Tuy rằng anh nào hát cũng hay, tôi phải cho
điểm A trừ v́ không có đến một giọng
nữ nào ra hát. Sau một thời gian ngắn ban nhạc
nghỉ là đến lượt anh Phương trong
bộ vest đen long lánh, tóc chải mướt như Elvis
Presley, gương mặt bao nhiêu năm không thay đổi
mấy như những lần tôi thấy anh trên TV.
Tôi chỉ đi nghe nhạc
khi đến Paris hay SàiG̣n nên đây là lần đầu
tiên tôi nghe anh Phương hát. Cảm tưởng
đầu tiên của tôi là giọng của anh mạnh kinh
khủng, nếu anh hát ở sân túc cầu, không cần
hệ thống âm thanh bảo đảm chắc ai nấy
cũng đều nghe. Thái Thanh nổi tiếng là tiếng
hát vượt thời gian th́ giọng của anh nhất
định là vượt bức tường âm thanh. Phải
chi mà Tổng Thống Ronald Reagan biết sớm chở anh sang
nước Đức cho anh đứng hát trước
bức tường Tây Bá Linh th́ nó chắc chắn đă
sập rồi, tiết kiệm được bao nhiêu
tiền nước Mỹ khỏi củng cố lực
lượng quân sự khiến Nga Sô bỏ cuộc không
theo kịp, gây ra sự sụp đổ của Đông Âu,
của bức tường Tây Bá Linh vào tháng 11 năm 1989. Giọng
Thái Thanh nghe the thé như móng tay dài miết trên bảng
gỗ th́ giọng của anh Phương ấm cúng vô cùng.
Anh hát liên tu bất tận có lẽ cả hai mươi bài
trong một giờ đồng hồ. Ngoài giọng hát
mạnh vô địch không ai theo kịp, anh c̣n có một cái
hay mà hiếm ca sĩ có thể sánh được: anh hát
được cả tiếng Anh và tiếng Pháp. Nhất
là tiếng Pháp. Vợ tôi ngày xưa học tiếng Pháp
ở Regina Paris, rời SàiG̣n qua ở Paris mấy năm nên
nghe những bài anh hát bằng tiếng Pháp làm nàng tuy thân
thể ngồi đó nhưng tâm hồn thả vào nơi
nào trong tiên cảnh.
Chủ Nhật 27-Jan-08:
5:00 AM: Tôi thức dậy không ngủ
lại được v́ tiếng xe chạy. Bây giờ
chỉ là một giờ trưa ở Los Angeles và là đêm
đầu tiên ở SàiG̣n nên có lẽ v́ thế mà cơ
thể tôi chưa thích ứng. Vợ tôi vẫn c̣n yên
giấc. Nằm trên giường nh́n lên trần nhà, tôi
cảm thấy nhớ đến bốn đứa con
ở bên Mỹ, nhất là hai đứa nhỏ ở nhà. Mỗi
lần đi đâu xa nhà cũng vậy, lương tâm tôi
cấu xé xa con, nhỡ có chuyện ǵ th́ ai lo cho tụi nó.
Sực nhớ ở dưới quầy tiếp tân có máy vi
tính với dịch vụ
Internet, tôi đi thang máy xuống viết email vài ḍng báo cho
con là chúng tôi đă đến SàiG̣n an toàn. Việt Nam bây giờ chỗ nào
cũng có dịch vụ bảo vệ. Ṭa nhà nào cũng có bảo vệ. Khách
sạn này v́ thế cũng có bốn anh bảo vệ. Khi
tôi xuống ngoài trời c̣n đen ng̣m nên bốn anh bảo vệ nằm
lăn ra ngủ kḥ, người th́ ngoài salon cho khách
ngồi, người th́ nằm bên trong quầy tiếp tân.
Bảo vệ cái kiểu này tôi cầm dao thiến của quư
từng người bảo đảm không một ai hay
biết. Đă thế security guard bên Mỹ họ cao
lớn như voi, trong khi bảo vệ ở đây có anh
nhỏ như chuột, bóp mũi ngạt thở chết
ngắt ngay lập tức th́ c̣n ǵ mà bảo vệ ai
nữa.
9:00AM:
Sáng nay tôi gọi taxi đi thương xá Tax trên
đường Nguyễn Huệ. So với các quốc gia
khác trên thế giới, khách sạn ở Việt Nam không
rẻ, nhưng taxi th́ nhất định là rẻ hơn.
Đi từ khách sạn của tôi ra Nguyễn Huệ
chỉ tốn tiền tối thiểu là 12000 đồng
VN (VND). Đưa tờ giấy hai mươi ngàn
đồng cho họ khỏi thối lại là chỉ
mất có một dollar 50 cents. Ở bên Mỹ mỗi
lần leo lên xe taxi tiền tối thiểu phải trả
là mười dollars rồi. Thành ra khi nào nắng gắt hay
di chuyển nhiều người
là chúng tôi cứ gọi taxi. Nhất là có bẩy
người, gọi chiếc taxi “7 chỗ” -nó là một
chiếc minivan cực kỳ nhỏ nhưng có chỗ
ngồi cho bẩy người, hai lần tôi từ trong
bước ra xe bị đụng đầu nháng lửa -
tiền tối thiểu mỗi chuyến đi chỉ
hơn xe nhỏ có 3000 VND, 15000 VND. Có lẽ không nơi nào
hơn rẻ hơn như vậy. Tài xế taxi nào cũng
chạy một xuất 24
tiếng liên tục rồi nghỉ 24 tiếng. Gặp nhiều anh yên lặng th́
không nói ǵ, có những anh là bác sĩ tâm lư học nên nếu
ḿnh gợi chuyện, anh ta dù rằng có vợ bé số
một dấu ở Lăng
Cha Cả, số hai dấu ở dưới Cầu Ông
Lănh, cũng sẽ nói cho ḿnh nghe hết. Chạy taxi ở
VN cũng khá tiền, một anh nói với tôi lương
trung b́nh tối thiểu khoảng hơn ba triệu VND, chừng $200 dollars một tháng. So
sánh với một cô nha sĩ niềng răng làm professor
trong trường đại học lương chỉ có
$80 dollars một tháng (lương “cơ bản” -trước
1975 ḿnh gọi “căn bản”-
cộng thêm tiền trợ cấp khó khăn cho
Thầy Cô, dẫn sinh viên đi thực tập…), một
công chức mới vào nghề lương $35 dollars một
tháng, một giáo viên dậy 25 năm trong nghề về
hưu lănh được $60 dollars một tháng th́ tôi
thiết nghĩ cả nước nên chạy taxi hết
cho rồi (
Chiếc taxi ngừng
cho chúng tôi xuống ở thương xá Tax. Không hiểu
tại sao tôi thấy khu vực trên đường Lê
Lợi từ rạp Vĩnh Lợi cũ (nay đổi
thành nhà hàng) đến Quốc Hội và những con
đuờng cắt ngang như Nguyễn Huệ,
Đồng Khởi (Tự Do cũ), Pasteur, Hai Bà Trưng
tôi thấy thật quen thuộc như nhà cũ, không như
chính khu nhà cũ ở chợ Bàn Cờ tôi trở về
lần nào cũng thấy xa lạ. Có lẽ v́ mấy
lần trước về tôi ở
khách sạn Continental. Nhiều người nói SàiG̣n
lắm thay đổi,
nhưng đối với tôi sự thay đổi đó quá
chậm. Phần lớn những ṭa nhà cũ vẫn c̣n
đó, bệnh viện SàiG̣n, chợ Bến Thành, công
trường Quách Thị Trang, Hotel Continental, Quốc
Hội cũ, tất cả vẫn vậy. Năm nay về tôi thấy họ
đă phá khu bên trong rạp Eden để đổi thành
một khu shopping sang trọng. Ṭa nhà góc đường Lê
Lợi & Đồng Khởi đối diện Caravelle
trở thành tiệm Louis Vuitton. Nhà hàng Givral, Brodard tân trang
hoàn toàn. Phần c̣n lại th́ không thấy thay đổi ǵ
mấy. Xây dựng phải có máy móc. Cạnh nhà Hồng họ đang đập bên trong
để tân trang. Tôi nh́n mấy người thợ ốm
dơ xương cầm búa đập cho tường
vỡ rồi lấy xẻng xúc gạch vỡ đổ
đi, công việc tiến hành chậm hơn rùa. Tôi hỏi
Hồng họ phá như vậy đă bao nhiêu lâu rồi? Hồng
nói gần ba tháng. Ba tháng của bao nhiêu công thợ mỗi
người cầm búa phá từng viên gạch nhỏ.
Ở bên Mỹ họ đem xe có cục sắt phá nhà to
khổng lồ đến, đung đưa nó vài cái là
cả nhà sập trong vài
giờ đồng hồ, khỏi tốn sức lao
động của bao nhiêu anh Tuấn chàng trai nước
Việt.
Thương xá Tax
nếu tôi nhớ không lầm th́ có bốn tầng, tầng
trên cùng là nhà hàng mà sàn nhà lẫn tường gạch và bàn
ghế không duy tŕ, trông hạ cấp. Họ cũng cố
gắng giữ sạch sẽ những cửa tiệm bên
trong, nhưng so với những khu shopping mới như
Saigon Centre, Diamond Plaza hay Eden Plaza th́ chỗ này sang trọng
không bằng. Giữa thương xá Tax ở tầng
trệt là một khán đài trang trí với biểu ngữ
Tết với các em bé múa hát cùng Bạch Tuyết theo điệu
nhạc Disney. Các bố mẹ đứng ṿng chung quanh chen
lấn nhau chụp h́nh và quay phim con của ḿnh. Hai tượng h́nh to lớn
của Mickey Mouse và Minnie Mouse mỗi cặp đứng
một đầu giữa thương xá để quan
khách đến chụp h́nh. Cô bé Bạch Tuyết cầm
microphone hỏi các em bé quây
quần chung quanh là các em có thích Mickey Mouse không th́ câu trả
lời của các em vang lên như tiếng sấm: “Dạ thích!” Tư bản ngày xưa bị
đánh đuổi nhưng bây giờ trở về đứng
chễm chệ nơi thanh thiên bạch nhật.
11:30 AM: Chúng tôi
gọi taxi đi đến quán 3 Miền ăn trưa.
Chiếc điện thoại di động Hồng đưa
thật là hữu dụng. Mọi người cứ đi
đâu th́ đi nhưng nhờ có điện thoại nên
việc liên lạc hẹn nhau đi ăn là chuyện
dễ dàng. Tôi quá tự tin cho kiến thức phong phú
của tôi về Việt Văn, không nghĩ gặp chữ
Việt Nam nào mà tôi không hiểu, đến khi có dịp
phải t́m lại số điện thoại của
một missed call -“cuộc
gọi nhỡ”- trong điện thoại di động,
tôi phải cười thầm cho sự ngu xuẩn của
ḿnh v́ nhiều chữ không
hiểu:
– Quản Lư cuộc
(Call registry)
– Tin nhắn thoại
(Voice mail)
– Cấu h́nh (Profile)
– Cài đặt âm (Tone
setting)
– Cài đặt
cuộc gọi (Phone setting)
Quán 3 Miền toạ
lạc trên đường Trần Quốc Thảo, xưa
là Trương Minh Giảng (Đường Đoàn Thị
Điểm kế bên bây giờ đổi thành
Trương Định), ở trong hẻm, do em của
Trịnh Công Sơn làm chủ. Cái vẻ tầm
thường bên ngoài của một căn nhà trong hẻm
che đậy sự cổ kính của bên trong. Ngay
trước cửa triển lăm một chiếc xe thổ
mộ. Khách bước qua một cầu nhỏ với ao
cá kiểng, tượng Phật, trống đỏ treo
lủng lẳng trên trần để vào bên trong là khung
cảnh lịch sự, kín đáo và yên lặng của
một nhà hàng. Thêm nhiều đồ cổ chưng bày
rải rác khắp nhà hàng. Lần đầu tiên tôi
được nếm thử nhiều món ăn Huế lạ mồm, trong một nhà hàng
yên lặng và ấm cúng. Một buổi ăn trưa
đầy thích thú.
6:30 PM: Chị Lan hẹn sẽ
đến khách sạn rồi cùng chúng tôi đi taxi
đến pḥng trà anh Duy Quang nghe nhạc. Cô em vợ tôi
chỉ có một ngày ra nắng đă ngă bệnh, rát cổ
nên ở lại ngủ dưỡng sức. Xuống
gặp lại chị Lan ở quầy tiếp tân, cả
hai bên đều mừng rỡ gặp lại nhau. Chị
vui tính, nói năng hoạt bát và trên môi lúc nào cũng nở
một nụ cười. Chị đă email tôi vài tuần
trước khi đi là để dành tối nay để
đi nghe anh Quang hát. Hai năm gặp lại nhau cũng
không thấy chị mấy ǵ thay đổi.
Pḥng trà anh Quang ở
gần phi trường, tuơng đối rộng, và v́
chị Lan đă gọi bảo anh Quang giữ ghế cho
chị. Chúng tôi cùng với bốn người bạn khác
nữa của chị Lan, ngồi ở trên ghế hàng
đầu. Anh Quang mở pḥng trà này có lẽ chỉ
một năm nay thôi. Hai năm trước tôi về anh có
một chỗ khác ở trong SàiG̣n nhưng bây giờ th́
đă dẹp. Những ca sĩ thường trực
của pḥng trà hát tương đối hay. Tối hôm nay
anh có mời hai cô nào đoạt giải ca hát năm nào
đó đến hát một vài bài, thành ra cộng với ca
sĩ thường trực của pḥng trà, kể cả Yến Xuân là vợ
mới cưới của anh Quang, số ca sĩ khác
biệt lên hát thật là nhiều. Có một nam ca sĩ
thường trực của pḥng trà, giọng anh ta hát th́
thật là hay nhưng tội nghiệp anh là ca sĩ
trời cho xấu, chỉ nghe
chứ không thể nào nh́n
anh hát được. Ấy thế mà anh c̣n lên hát bài “Anh biết em đi chẳng
trở về”. Điệu này anh mà có tái giá với
vợ Hai, vợ Ba th́ anh khỏi cần hát “Anh biết em đi chẳng trở về” v́ họ
cũng sẽ đi luôn.
Ca sĩ chính yếu
luôn luôn hát phần cuối. Anh Quang
lên hát độ bẩy, tám bài nữa. Cuối cùng th́
anh hát một bài của Phạm Duy mà nhà nước vừa
mới cho phép hát. Mới xuống SàiG̣n mà hai đêm
đầu đêm nào chúng tôi cũng đi nghe nhạc
đến 12 giờ khuya mới về lại khách sạn.
Thứ Hai 28-Jan-08:
5:00 AM: Ngủ chỉ
có vài tiếng, tôi lại thức giấc thật là
sớm. Xuống dưới quầy tiếp tân đọc
email và xem tin tức, tôi xách máy ảnh đi chụp quang
cảnh SàiG̣n vào lúc sáng sớm, và nhân tiện, t́m chỗ nào
mua xôi. Vừa bước ra trước khách sạn, quẹo về phía bên
trái hướng Chợ Bến Thành th́ đă có một anh
ngồi trên chiếc xe gắn máy hỏi tôi có đi xe ôm
không. Tôi ngạc nhiên v́ trời vẫn c̣n tối nên hỏi
anh ta ngồi chờ khách từ bao giờ. Anh ta nói là khoảng
chừng một tiếng. Bước đến Ngă Sáu Phù
Đổng Thiên Vương, vài quán cà-phê đă bắt đầu bày dọn
bàn ghế ra cho khách ngồi. Một hai người lại
hỏi tôi có đi xe ôm không nữa. Bây giờ th́ tôi mới
để ư là rất nhiều xe gắn máy đậu
rải rác, có người ngồi trên xe đợi khách
để chở đi xe ôm. Trên đường thỉnh
thoảng có những xe gắn máy chở kiện hàng
vừa to, vừa cồng kềnh, vừa cao khều, ba
thước cũng không chừng, che kín người lái xe
không thấy đâu hết. Sau này một anh tài xế taxi
bảo tôi là chở quá tải như thế ban ngày gặp
Công An họ sẽ phạt nên đó là lư do tại sao
người ta di chuyển trong đêm sớm. Nếu di
chuyển ban ngày th́ khi thấy Công An từ xa, họ sẽ
rẽ sang đường khác.
Đi gần hết
con đường cách Mạng Tháng 8 mà chả thấy xôi
đâu, tôi quay trở lại đi về phía bên phải
của khách sạn, hướng về vườn Tao
Đàn. Trời lúc này đă
sáng, thành phố đă nhộn nhịp xe cộ. Qua khỏi
con đường Nguyễn Du th́ một cô, tuổi có
lẽ từ 40 đến 45, mặc áo thun, quần đùi,
chân mang giầy thể thao, hỏi tôi:
– Anh muốn đi vào vườn Tao Đàn phải
không?
– Dạ vâng. Tôi trả lời.
– Cái cổng hướng này họ đóng rồi v́
họ đang chuẩn bị hội chợ Tết. Anh có
muốn đi vào th́ đi theo em.
– Cám ơn Cô. Tôi quay người trở lại để đi cùng
hướng với cô ấy, hướng về đường
Nguyễn Du.
– Anh là Việt Kiều về chơi hả?
– Dạ, tôi đến đây hôm Thứ Bẩy.
– Anh ở đâu?
– Tôi ở bên Mỹ, thưa cô.
– Anh ở gần đây hả?
– Vâng, tôi ở khách sạn gần đây, không xa
lắm. Tôi
trả lời, chủ tâm rơ ràng không muốn cho cô ta
biết ḿnh ở khách sạn nào. Cô đi tập thể dục hả?
– Dạ đúng rồi. Sáng nào em cũng đến
đây tập thể dục trước khi đi làm. Sao
sáng sớm mà anh đi đâu vậy?
– Tôi muốn đi ṿng ṿng chụp h́nh và nhân tiện
muốn mua xôi. Nhà tôi ở bên Mỹ xa khu Việt Nam nên tôi
ít có dịp được ăn xôi. Qua đây sáng ra t́m
ăn xôi nóng chắc ngon lắm.
Từ năy đến giờ tôi đi mấy con
đường rồi mà không thấy chỗ nào bán xôi.
– Xôi th́ lát nữa em dẫn anh đi mua cho. C̣n anh thích
chụp h́nh th́ anh có cần người chỉ dẫn
đường xá cho anh không?
– Dạ thôi không sao. Tôi biết đường hết
ở đây, với lại tôi có cái xe Honda thành ra chỗ nào
tôi đi cũng được hết.
– Dây là câu lạc bộ Văn Hóa Thể Dục
Thể Thao Nguyễn Du. Em nghe nói ngày xưa chỗ này là
hội kỵ mă nuôi ngựa ǵ đó. Vừa nói, cô ta
vừa chỉ cho tôi ṭa nhà bên
tay trái. Anh có chắc là không
cần người hướng dẫn không?
Chúng tôi bây giờ
đă bước vào bên trong sân Tao Đàn. Tôi
trả lời cô ta:
– Dạ không sao, tôi đi
chụp h́nh một ḿnh chung quanh đây được.
– Như vậy th́ anh
cứ đi đâu trong đây th́ đi. Em sẽ tập
ở chỗ này...Vừa nói cô ta vừa
chỉ cho tôi một nhóm người đang tập thể
dục nhịp điệu ở trước mặt. Đúng bẩy giờ th́ anh
trở lại đây em dẫn anh đi mua xôi.
– Vâng, cám ơn cô.
Tôi
bước đi ṿng ṿng trong vườn Tao Đàn .
Người tập thể dục khắp nơi, kẻ
chạy bộ, người hít đất, người
chơi đánh cầu. Người tập thể dục
nhịp điệu rất nhiều, uyển chuyển theo
nhạc trong radio hoặc theo nhịp đếm của
một người qua máy phóng thanh, già trẻ lớn bé
đủ loại. Sáng sớm người ta kéo ra công viên khắp SàiG̣n
để tập thể dục và đánh cầu. Lúc ở
khách sạn Continental, tôi c̣n thấy mấy đứa
trẻ con đá banh trước Quốc hội dọc theo
đường Đồng Khởi lúc tờ mờ sáng.
Tôi
đi măi ra đằng sau sân Tao Đàn, suy nghĩ măi không
dám gặp lại cô mới gặp để cô ấy
dẫn ḿnh đi mua xôi nên quẹo phải, đinh ninh là con
đường ấy sẽ đâm ra đường
Nguyễn Du nhưng đi măi không thấy. Biết
đụng phải ngơ cụt, tôi đành quay lại dùng con
đường đi vào để trở về. Tôi
sợ đi trở lại lối đi cũ sẽ
gặp cô ta nên cố t́nh t́m lối đi mới, ngoằn
ngoèo trở ra. Đến một đoạn tôi hơi hoang
mang v́ chung quanh toàn là cây kiểng nên dáo dác ngó chung quanh t́m
lối ra th́ không xa lắm, ánh mắt tôi chạm phải
một nhóm người tập thể dục nhịp
điệu và một người đang dơ tay vẫy
loạn xạ để gây sự chú ư của tôi. Tôi nh́n
kỹ: Đúng là cô ban sáng! Nh́n đồng hồ chỉ
mới có 7 giờ kém 15, tôi vừa xua tay, vừa chỉ vào
đồng hồ đeo tay của tôi để báo cho cô
biết là chưa đến giờ hẹn. Cô hiểu ư
tôi, cười và vẫn tiếp tục tập thể
dục. Hú hồn, tôi tiếp tục cất bước
về phía bên trong vườn Tao Đàn để cho cô
thấy tôi vẫn c̣n ở đây nhưng một khi
vừa khuất mắt cô ta, tôi đi như bay trở lại
khách sạn.
Về
lại khách sạn, vợ và mấy cô em đă thức
giấc. Tôi kể lại câu chuyện có cô này muốn
dẫn tôi đi mua xôi nhưng thay v́ dùng chữ “em” mà cô ấy xưng hô
với tôi, tôi thay thế bằng “tôi”. Cô em vợ tôi khi nghe xong câu chuyện,
cười và nói thứ nhất, bây giờ buổi sáng chị
Loan không cho anh Ngọc đi chụp
h́nh một ḿnh nữa v́ thế nào cũng gặp
người khác dụ, thứ hai, chắc tôi dấu Loan cô
ấy phải xưng là “em”
nhưng tôi nói “tôi” để
thấy chuyện nghiêm trọng không có ǵ xẩy ra, và
thứ ba, đáng nhẽ ra tôi nên từ chối ngay từ
đầu khi cô ta hẹn gặp lại nhau lúc bẩy giờ
để cô ta không trông đợi.
Ba
điều em vợ tôi nêu ra đều đúng. Lần
tới có về SàiG̣n nhất định tôi sẽ không cho em
vợ tôi đi theo vợ chồng tôi nữa.
9:00 AM: Tôi chở vợ
tôi bằng Honda đến chợ Vườn Chuối thăm
Hồng. Từ nhà cũ của tôi ở Bàn Cờ ra chợ
Bến Thành tôi rất quen thuộc nên t́m đường
đi không khó. Hơn nữa, tôi có đem theo bản
đồ SàiG̣n mua từ chuyến đi trước nên
đi đâu cũng không sợ lạc. Chuyến đi
Việt Nam lần này tôi có mang theo một xách tay máy ảnh loại
chuyên nghiệp chứa đựng cả bao nhiêu
đồ phụ tùng chụp h́nh, thế nhưng mỗi
lần đi Honda th́ tôi bỏ máy ảnh và bản
đồ thành phố vào một cái túi xách tầm
thường để không gây sự chú ư của quân
gian. Tiệm vàng của Hồng
tám giờ sáng là đă mở, đến mười giờ
tối mới đóng, 365 ngày một năm, không một
ngày nào nghỉ.
Để vợ tôi
ở lại nói chuyện với Hồng, tôi đi bộ
về trường tiểu học và căn nhà cũ ở
chợ Bàn Cờ. Con đường Nguyễn Đ́nh
Chiểu (ngày xưa là Phan Đ́nh Phùng) từ Cao Thắng ra đến
Nguyễn Thiện Thuật bây giờ là phố bán giầy.
Nhiều người cảnh cáo tôi đừng mua dép da
ở SàiG̣n v́ sau khi mang chân ḿnh đen thui từ nước
nhuộm da nên tôi mang theo đôi dép sandal từ bên Mỹ.
Chùa Kỳ Viên Tự hai năm trước tôi về đă
phá sập đến giờ vẫn chưa xây dựng
lại. Vừa bước chân vào giữa đường
ở ngă Tư Bàn Cờ & Nguyễn Đ́nh Chiểu, tôi
nghe giọng của một người đàn bà hét
lớn:
– Anh Ngọc!
Quay sang hướng
tiếng la, tôi thấy một chị chạy Honda lái xe
tấp vào góc đường đứng đợi, tay
ngoắc tôi liên hồi. Tôi nheo mắt nh́n kỹ xem có
nhận ra người đàn bà không, và đồng thời
quay người đi trở lại bên này
đường. Đến gần người đàn bà
th́ chị ta nói với tôi:
– Trời ơi, anh Ngọc! Anh về
hồi nào vậy? Anh không nhận ra em sao?
Trí óc tôi đang quay phim lại những
người đàn bà Á Đông tôi từng quen biết. Cô này
mặt nh́n thấy quen nhưng tôi không nhớ gặp ra
ở đâu. Tôi biết ngay tôi đang ở trong tư
thế kẹt khi người đối diện nhận
ra ḿnh mà ḿnh không nhận ra người ta. Mấy năm
gần đây khi nói đến người quen, tôi hoàn toàn
không nhớ tên của họ, thậm chí cả mấy cô
láng giềng bên Mỹ. Suy nghĩ măi mà không nhớ ra, tôi
phải xin lỗi:
– Chị
nh́n rất là quen nhưng xin lỗi chị v́ tôi không
nhớ gặp chị ở đâu.
– Em là
Hằng, vợ anh Hải.
– Ồ, Hằng!
Bây giờ th́ tôi nhớ rồi. Tôi mới về hôm qua. Hằng
đi đâu vậy? Hải đi làm rồi phải không?
– Dạ.
Hải đi làm rồi nhưng chút trưa ảnh về. Anh Ngọc ghé qua chơi.
– Ừ, tôi đến chứ.
– Anh Ngọc c̣n nhớ nhà em không?
– Nhớ chứ. Không nhớ th́ tôi cũng
có địa chỉ ở trong ví đây. Chốc nữa tôi
đến.
Chia tay với Hằng mà
tôi thấy thật là không tưởng tượng
được. Buổi tối hôm mới đến,
đặt chiếc máy ảnh lên cái chân ở Toà Đô Chính,
đang loáy hoáy ngắm chụp h́nh th́ tôi cũng nghe một
tiếng người gọi tôi: “Anh
Ngọc!”. Tôi ngạc nhiên ai nhận ra ḿnh trong thành
phố cả triệu người ở xứ Việt Nam
xa lạ, nhất là tôi vừa bước chân lên
đất SàiG̣n th́ hoá ra đó là Tùng bạn của em trai
vợ tôi. Tùng cũng ở SàiG̣n. Tôi nghĩ cái cơ
hội người nào quen biết gặp lại tôi như
là ṃ kim đáy biển thế mà t́nh cờ Tùng lại
nhận ra tôi. Bây giờ đến lượt Hằng. Hai
lần chứ không phải một lần!
Sau khi hứa với
Hằng là sẽ đến gặp cả hai vợ
chồng trưa nay, tôi đi bộ đến
trường Tiểu học Phan Đ́nh Phùng. Ngày xưa tôi
học tiểu học ở trường này, nó toạ
lạc gần đầu xóm
nhà cũ của tôi. Những
lần tôi về trường một là đóng cửa, hai
là học sinh nghỉ học. Hôm nay nh́n vào trường tôi
thấy học sinh ngồi che kín cả sân trong bộ
đồng phục quần xanh áo trắng, c̣n các cô giáo
trong bộ áo dài đỏ vân trắng trông thật là
đẹp mắt. Tôi bước vào trong trường,
đến gần các em và bắt đầu bấm máy
ảnh lia lịa. Các em nhỏ phát hiện tôi chụp h́nh,
ùa nhau la lên: “Chú chụp con nè
chú”, rồi tranh nhau đứng làm kiểu để cho
tôi chụp, tạo nên một khung cảnh hỗn loạn.
Tôi ngần ngại các em phá rối trật tự nhưng một
cô giáo ngồi cách tôi năm bước chỉ tủm
tỉm cười mà không la lối ǵ hết. Tôi
đến gần cô giáo ấy bắt chuyện:
– Chào
chị. Ngày xưa c̣n bé tôi học ở đây.
– Vậy
sao? Anh là Việt kiều hả?
– Tôi ở
nước ngoài, ngày xưa tôi học tiểu học ở
đây. Năm lớp nh́ tôi c̣n nhớ tên cô giáo của tôi là
Phan Thị Kim Hồng, không biết cô có biết không?
– Dạ, tên đó em nghe không quen. Cô
đó dậy anh năm nào vậy anh?
Tôi
không nhớ rơ cô dậy tôi năm nào nhưng nhớ rơ
Tết Mậu Thân tôi đă có đủ sáng suốt cùng
bố tôi nghe tin tức đánh nhau SàiG̣n bị bao vây nên nói
với cô ấy:
– Có lẽ khoảng
năm 1968.
Cô ta
phá lên cười:
– Trời
ơi, lâu dữ quá vậy anh. Em nghĩ không ai c̣n nhớ
đâu.
– Tôi c̣n
nhớ tên ông Hiệu trưởng là Nguyễn Văn
Cường…
– Cô giáo
Thầy giáo ở đây tụi em c̣n trẻ, trên văn
pḥng cũng vậy, chắc không ai biết cô giáo của anh
đâu.
– Nếu
vậy th́ quên đi vậy. Bây giờ tôi có thể chụp
h́nh các em học sinh được không?
– Dạ, anh
muốn chụp ǵ th́ chụp, không sao hết. Anh đi vào
tuốt bên trong có chỗ ngồi cho phụ huynh và quan khách
ngay trước khán đài.
Nghe
theo lời cô ta, vào bên trong tôi lại có dịp gặp thêm
hai cô giáo nữa để tṛ chuyện và những
gương mặt trẻ măng hiền lành lại
một lần nữa tranh dành nhau, mời mọc tôi
để được chụp h́nh. Tôi rời
trường đă bốn mươi năm. Trường
cũ không c̣n dấu vết v́ dẫy lớp ba tầng này
đă được xây lại hoàn toàn mới. Thầy Cô
cũng mới, cây cối trồng trong trường
cũng mới. Nhưng sân trường vẫn c̣n đó.
Kỷ niệm của năm năm tôi cùng các bạn trong lớp
nô đùa trong sân trường vẫn c̣n đó. H́nh ảnh
của tôi bốn mươi năm trước đây bây
giờ thay thế bằng những gương mặt
đồng lứa tuổi ranh mănh hơn, dạn dĩ
hơn, sáng dạ hơn. Chỉ tiếc rằng sau này khi lớn
lên sẽ chỉ có một số nhỏ có cơ hội may
mắn được ra ngoại quốc. Phần đông c̣n lại dù có tài
đến đâu đi chăng nữa, cơ hội
tiến thân sẽ không được phong phú như ở
nước ngoài.
– Chừng nào chú mang h́nh
cho tụi con? Các cô cậu nhao nhao lên.
– Độ hai ba ngày
nữa chú trở lại.
– Ngày mai là ngày học
cuối cùng rồi. Tụi con được nghỉ
Tết.
– Nếu vậy th́ ngày
mai chú trở lại.
– Chú hứa nhe chú.
– Ừ, chú hứa.
Nhất định chú sẽ trở lại lúc sáng sớm.
– Tốn bao nhiêu
tiền vậy chú? Con muốn trả
tiền cho chú.
Tôi ngạc nhiên, khâm
phục tính nết của cậu bé đứng bên tay
phải đ̣i trả tiền cho tôi. Gương mặt nó
trông thật là phúc hậu, chắc nó con của một
…địa chủ.
– Chú không lấy tiền cháu. Nếu cháu c̣n nhất
định muốn trả tiền th́ thay v́ đưa cho
chú, ngày mai lấy tiền đó bao một cậu bạn nào nghèo nhất của cháu
ăn cà-rem, được không?
Người bạn
nghèo nhất 40 năm trước ở trường này là
tôi. Ngày xưa đi học không có tiền, lâu lâu khi
được bạn bao ăn cà-rem tôi cảm thấy
đời hạnh phúc vô cùng. Mai đây sẽ có một
cậu bé nghèo như tôi khi c̣n thơ ấu sẽ có cái
cảm tưởng hạnh phúc đó khi được
cầm cây cà-rem trong tay.
Giă từ các cô giáo và
các cô cậu trẻ tuổi, tôi đi bộ về căn
nhà cũ của tôi. Con đường của
trường Phan Đ́nh Phùng
nối dài vào thành một cái hẻm, ngày xưa tôi thấy
to mà sao bây giờ lại bé thế. Xóm của tôi cách xóm này
hai hẻm. Khi c̣n bé tôi thường tránh dùng con hẻm này v́
mấy đứa ở đây lúc nào cũng t́m đủ
mọi cớ để đánh người xóm khác. Một
buổi tối tôi chở thằng B́nh tu (gọi nó là B́nh tu
v́ nó không ăn đồ mặn mà chỉ ăn đồ
ngọt) đi xe đạp đánh ping pong từ Câu
lạc bộ thanh niên Duy Tân về. Không biết có
đứa nào ở xóm tôi gây hấn mà một lô trẻ kéo
ra chận xe đạp của tôi lại, hỏi tụi
tôi ở xóm nào. Tôi ngây thơ vừa tiết lộ ở
xóm nào th́ cả đám hè nhau vào đánh hai đứa
tụi tôi. Cháy nhà ra mặt chuột, thằng B́nh Tu thay v́
ở lại với tôi cùng nhau chiến đấu cho
đến hơi thở cuối cùng th́ nó bỏ chạy vắt
gị lên cổ, mất cả dép khi có đứa xô xe
đạp của tôi đổ xuống. Tối hôm đó tôi
về nhà mang đầu máu trong khi nó th́ không hề hấn
ǵ, c̣n hỏi tôi có mang về cho nó cái dép không nữa!
Hận này tôi làm sao có thể quên được thành ra
mấy tháng sau đi gác Nhân Dân Tự Vệ, v́ nó cứ
cầm súng chĩa vào mọi người mặc dù ai
cũng cảnh cáo nó là không bao giờ được
chĩa súng vào người khác nên mọi người xúm
nhau lại thi đua đấm đá nó, tôi nh́n mà thật
hả dạ!
Làng xóm cũ của
tôi bây ǵờ đă dọn đi gần hết, chỉ c̣n
lại ba, bốn gia đ́nh. Sáng hôm nay tôi không thấy
một ai trong xóm. Ra khỏi khu xóm tôi đi bộ về
đường Nguyễn Thiện Thuật, ở một
ngă tư của hai hẻm là một chợ ngoài trời nho
nhỏ, người ta bày bán rau cỏ và cá sống.
Thấy một xe nước mía, tôi đến bảo cô bé
cho tôi hai ly. Một cậu bé có chiếc Honda Dame cũ bán
bưởi với đằng sau là một giỏ
bưởi thấy tôi mua nước mía, đến
hỏi tôi mua bưởi dùm cậu ấy. Tôi hỏi:
– Em bán một trái bao nhiêu?
– Dạ $5000.
– Một ngày em bán được mấy trái ?
– Dạ chừng hai chục trái là nhiều lắm.
Nhưng con phải trả tiền xăng, rồi tiền
vốn mua bưởi nữa, lời không được
bao nhiêu.
Móc túi ra tờ
giấy 20,000 VND , tôi đưa cho cậu bé. Cậu ta
lấy bao plastic bỏ mấy trái bưởi vào
định đưa cho tôi. Tôi xua tay:
– Chú không lấy v́ chú không có tay cầm. Cho chú chụp
một tấm h́nh thôi.
– Chú lấy một hai trái cho con vui…Hay nếu chú không
lấy th́ để con bóc một trái ra cho chú ăn
liền…
– Không, không được, chú no lắm. Chú chỉ
muốn uống nước mía.
Tôi uống hai ly
nước mía. Cô bé trông thật là hiền hậu, hỏi
tôi ở đâu. Tôi nói ngày xưa tôi ở đây và
đưa cho cô tờ giấy 50,000 VND, nói cô ấy giữ
khỏi thối lại, tôi chỉ xin chụp một
tấm h́nh. Ngày hôm sau khi trở lại trường Phan
Đ́nh Phùng, tôi quành trở lại đưa h́nh cho cả
hai nhưng cậu bán bưởi không c̣n đó. Nh́n h́nh ḿnh
cầm trong tay, dấu sau cái cười khúc khích, cô bé
thẹn thùng nói:
– Con cám ơn chú.
Trong tư
tưởng tôi, tôi muốn ôm chặt cô bé vào ḷng xót
thương cho đời sống khổ cực của
một người sinh trưởng trong một xă hội
nghèo khó, thế nhưng ngoài thực tế, tôi bắt tay cô
bé, nh́n thẳng vào đôi mắt bẽn lẽn:
- Cháu buôn bán được nhiều khách nhe. Chú sẽ
không trở lại đây nữa….
11:00AM : Khi gặp
Hằng ban sáng, tôi nói là tôi có địa chỉ của hai
vợ chồng. Về trở lại nhà Hồng từ
trường Phan Đ́nh Phùng, mở tờ giấy
địa chỉ ra, tôi mới thấy là chỉ có
địa chỉ của sở Hải trên
đường Bà Huyện
Thanh Quan mà không có địa chỉ ở nhà. Tôi gọi
số điện thoại ghi trên tờ giấy th́ là
điện thoại sở. Họ bảo tôi hôm nay Hải không
đi làm. Họ không có điện thoại Hải v́
Hải không có điện thoại, và cũng không biết
số nhà Hải ở đâu. Lần cuối cùng tôi
thăm Hải ở chung cư Nguyễn Thiện Thuật
nên để Loan ở nhà với Hồng, tôi đi t́m nhà
Hải một ḿnh.
Chung cư Nguyễn
Thiện Thuật xây sau biến cố Tết Mậu Thân
nên tính đến nay có lẽ ít nhất cũng gần bốn
mươi năm rồi.
Tường gạch và hành lang không được duy
tŕ trông thật thểm năo và dơ dáy. Cầu thang đóng
ghét đen cả tấc, khai sặc mùi nước
tiểu. Hầu như nhà nào cũng treo quần áo
trước nhà nên một người có cảm
tưởng như cả chung cư bao bọc bởi
một dây phơi quần áo khổng lồ chạy chung
quanh năm sáu ṿng. Dừng chiếc xe Honda trước
một chung cư, trong bụng tôi chỉ muốn kêu
trời. Tôi tưởng là chung cư chỉ có vài ṭa cao
ốc, ai ngờ là có khoảng đến mười chung
cư. Tôi chạy xe ṿng ṿng từ chung cư này đến
chung cư khác, hỏi đến người này
đến người nọ nhưng không một ai
biết Hải mập là ai. Chiếc xe Honda làm tôi không
thể đi vào từng nhà hỏi nên tôi gửi xe ở một
nhà tầng dưới, và như các giáo sĩ Mormon trẻ
tuổi đi giảng đạo ở Mỹ, tôi
đến từng nhà gơ cửa để hỏi xem có ai
biết Hải mập hay không.
Đến chung cư
thứ ba, sự kiên nhẫn của tôi được
trả lời. Một ông già, tôi đoán trạc tuổi tôi
nhưng v́ thiếu dinh dưỡng, hay nhậu nhẹt, hay
cái nắng của SàiG̣n làm anh ta già hơn 15 tuổi, nói
với tôi là “Tưởng ai
chứ Hải mập th́ tôi biết”. Anh ta mặc áo,
lấy xe và bảo tôi chạy theo đến một căn
nhà trong ngơ hẻm ở đường Phan Thanh Giản,
bây giờ là Điện Biên Phủ. Vừa nghe tiếng xe
và thấy tôi dừng xe trước nhà, hai vợ chồng
Hải đang ngồi trước nhà nhâm nhi ly trà nóng, đứng
lên bước ra gặp tôi:
– Sao mày t́m được thằng anh Hai này dẫn mày
đến nhà tao hay quá vậy? Mày về hồi nào vậy
Ngọc?
– Tao về hai hôm rồi. Mày thấy tao nghề
chưa? Mày ở đâu tao cũng kiếm được
mà.
– Ừ đúng rồi. Mày c̣n nhớ hồi đó tao
với mày đi t́m bà d́ tao ở dưới G̣ Vấp không? Quay qua nh́n vợ, Hải nói tiếp ....mẹ., thằng Ngọc này nó
hay lắm. Hổng biết số nhà, chỉ biết bà d́
đại khái ở khu đó thôi mà nó đi hỏi một
hơi là cũng kiếm ra nhà. Hổng mang nó đi theo là anh
cùi đi về rồi.
– Hồi sáng này tao nghe vợ tao nói gặp mày. Bả
nói chút xíu mày tới nên tao nghỉ ở nhà luôn. Sao mày lúc này
bảnh trai quá vậy? Nh́n thấy đẹp trai ra và to con
hơn mấy năm trước. Bên đó bộ mày ăn
nhiều thịt lắm sao? Hồi đó gọi tao là
Hải mập chứ tao chỉ có cái bụng thôi hà.
Đứng kế bên mày coi. Mày bự cũng giống tao
chứ có thua chút nào đâu? Tại mày cao quá nên không thấy
mày mập, vậy thôi. Tao nhớ hồi đó đi
học mày ốm nhách, người có một chút xíu, đâu
có cao dữ tợn như bây giờ. Bên đó mày ăn
bơ sữa nhiều lắm hả mày? Hồi năy tao nh́n
mày đứng xuống dựng cái xe Honda lên, mày đứng kế bên cái xe
mà tao thấy cái xe có một
chút, c̣n mày th́ bự quá trời.
Hải nói luôn một
lúc không ngừng. Ngày xưa học trung học ở Hùng
Vương tôi có hai người bạn thân cùng tên Hải
nên gọi một anh là Hải mập, anh kia là Hải
ốm. Ba đứa nhiều lúc đi học chỉ đèo
nhau trên một chiếc xe
đạp. Hải mập bấy giờ to con nhất nên
chuyên môn là tài xế, Hải ốm ngồi yên sau. Hai
thằng ngồi trên yên đàng hoàng. Tôi nhỏ nhất nên ngồi
trên cái ống sắt sườn xe đạp ở phía
trước, lúc nào cũng phải ngồi chệch mông qua
một bên v́ ống sắt tṛn nhỏ quá. Ngày nào vào
đến trường bước ra khỏi xe
đạp là hai đứa kia đều như Phù
Đổng Thiên Vương vươn vai một cái là
đứng lên thành một người cao mấy
trượng, nói chuyện và đùa giỡn với bạn
bè liền lập tức sau khi đậu xe. Trong khi tôi th́
cực nhọc khoèo cái chân ra khỏi thành xe, đứng
xuống đất lưng cong c̣n hơn lưng tôm v́ mông
đít ê ẩm mất hết cảm giác (lúc này là lúc nên
bị bệnh đi bác sĩ chích đít v́ sẽ không
thấy đau), người đă nhỏ lại thu
giảm bé hơn nữa. Đứng trong tư thế
nửa chừng xuân như thế ít nhất cũng
phải một phút nữa cho đôi mông lấy lại cảm giác th́ tôi mới
sinh hoạt b́nh thường được. Hải ốm
bây giờ ở Canada, tôi ở Mỹ, tuy rằng tôi có
gặp cả hai sau 1975 nhưng cơ hội ba đứa gặp
lại nhau chắc rất mỏng manh, mà nếu có gặp
lại, lần này nhất định tôi không ngồi trên
thành xe đạp ở phía trước nữa.
Hải ngồi
đối diện tôi, cởi trần, sắc diện và
tướng tá không phải của một người
khỏe mạnh. Trên mặt Hải có những vết
bầm tím loang lỗ như bị lên sởi, trước
bụng là một khối thịt treo lủng lẳng
như cái bong bóng bị x́ hơi.
– Mày bị bệnh hả? Tôi hỏi. Nh́n mày h́nh như
xuống kư phải không?
– Ừa, tao bệnh lên bệnh xuống cũng mấy
tháng rồi. Xuống 10 kư lô. Bây giờ sợ chết nên
bỏ nhậu rồi. Ngày nào tao cũng đi bộ
một ṿng chung quanh đây. Nhà này là nhà má vợ tao.
Căn nhà sơ sài,
tiêu biểu của một căn nhà nghèo trong hẻm
nhỏ. Nhà không có chiều sâu, khoảng chừng bẩy
thước. Cầu thang gác đă choán đi mất một
phần ở góc nhà. Ở góc tường kê một TV
lỗi thời. Giữa nhà là một tủ buffet, dùng
để phân biệt pḥng khách và pḥng ăn. Sau buffet là nhà
bếp, một chiếc bàn gỗ sơ sài, mấy cái
ghế plastic rẻ tiền mà đi đâu ở Việt
Nam, quán ăn, quán cà-phê, nhà người ta ở, ai cũng
có, và một cái vơng giăng từ dưới cầu thang
gác.
– Tụi tao mới
vừa ăn cơm xong. Chỉ vào bàn ăn c̣n nồi cơm,
một đĩa rau và một đĩa cá chiên, Hải
tiếp:
– Mày ḍm thấy một buổi ăn của tao là
giống như vậy đó. Dĩa rau, dĩa cá chiên. Ngày
khác th́ có trứng, lâu lâu có thịt heo hay thịt gà nhưng
món chính ăn hoài lúc nào cũng là cá. Mày ăn miếng cá
đi cho tao vui. Vừa nói nó vừa lấy một miếng cá chiên cho
tôi ăn.
– Em đi chợ một buổi có hai chục ngàn hà anh
Ngọc. Vậy mà đủ cho hai vợ chồng và hai
đứa con.
Tôi nghe Hằng nói mà
rùng ḿnh. Rùng ḿnh v́ nó làm tôi nhớ lại cảnh một
bữa ăn của nhà tôi ba mươi lăm năm
trước đây. Ngày nào cũng ăn rau với cá, và v́
thế từ ngày sang Mỹ, tôi không c̣n muốn ăn cá
nữa. Ba mươi lăm năm sau ai cũng nghĩ là
đời sống sung túc hơn, đặc biệt
đối với Hải v́ sau khi miền Nam thất
thủ, theo phương diện gia đ́nh có công với
cách mạng Hải được đưa ra Bắc
học bốn năm luật rồi trở về SàiG̣n làm
chức vụ Kiểm sát. Hải tiếp:
– Tao làm Kiểm sát là cũng gần 30 năm rồi. Lương
được hai triệu rưỡi một tháng ($140
dollars), coi vậy mà nhiều đó nhe mày. Lương công
chức mới đi làm bắt đầu có 550,000
đồng. Vợ tao không đi làm, tao c̣n phải nuôi hai
đứa con, chỉ đủ ăn, không có dư. Mày ḍm
ra xóm tao coi. Nhà nào nhà nấy cũng lụp xụp, không
đủ tiền ăn làm sao mà có tiền sửa nhà
phải không mày?
Hải vừa nói
đến đây th́ một cô bé từ đâu bước
vào nhà.
– Đây là Phụng, con gái lớn của tao. Nó mới
đi làm cho hăng sữa (tôi không nhớ tên). Mày xem bên đó có thằng Mỹ nào được
gả nó dùm cho tao.
Cô bé nghe ba nói
đến ḿnh ngượng đỏ mặt.
– Tao nói Mỹ nhe mày, da trắng đàng hoàng, chứ tao
không thèm gả cho Việt Kiều. Mấy thằng Việt
Kiều sạo lắm, tao không chơi. Lúc nào mày rảnh
chụp h́nh nó rồi qua bên đó hỏi xem có thằng
Mỹ trắng nào chịu nó không…
Nói chuyện với
vợ chồng Hải mười lăm phút nữa, tôi dúm
vào tay Hải một số tiền rồi xin từ giă hai
vợ chồng. Ngồi trên chiếc Honda len lỏi theo làn
sóng xe cộ trở về Vườn Chuối, tôi bàng hoàng cho đời sống Hải
và cho bao người khác có một hoàn cảnh tương
tự. Hải là người có học, bốn năm
học luật, hai mươi lăm năm đi làm
để bây giờ trở về t́nh trạng lúc khởi
đầu, nghèo vẫn hoàn nghèo, lọt rớt ra mắt
lưới kinh tế phồn thịnh mà một số
đông người ở Việt Nam khác được may
mắn dính vào lưới. Người như Hải nếu
ở thành phố Los Angeles, nếu là luật sư, hay là
cảnh sát với hai mươi lăm năm kinh
nghiệm, tiền lương ít ra cũng nằm vào số
10% dân làm nhiều tiền nhất, ít nhất cũng là
$60000 dollars, sau khi trừ thuế (cảnh sát Los Angeles làm
nhiều tiền v́ nhờ làm ngoài giờ overtime). Tôi và Hải là hai đứa bạn
với hai cuộc đời, hai khía cạnh. Khác nhau không
phải chỉ vài điểm nho nhỏ mà khác nhau như
hai thái cực một ngày một đêm, một trắng
một đen. Tôi có thể chào đón tuổi già với
đời sống tạm được, hay sung túc so
với tiêu chuẩn của vài người khác. Hải
ngược lại lo sợ tuổi già đến gần
với một viễn ảnh kinh tế ghê rợn. Tôi không
cần cơ hội để gầy dựng sự
nghiệp. Hải không c̣n
cơ hội thứ hai để làm lại từ
đầu.
3:00 PM : Vợ chồng tôi trưa nay
được Hồng cho ăn món canh bún mua trong chợ
Vườn Chuối, thật là ngon. Lấy taxi ra SaiGon
Centre, tôi tháp tùng vợ tôi và mấy cô em đi shopping. Khác
với bên Mỹ, tôi thích đi shopping ở SàiG̣n. Lư do? Máy
lạnh. Cơ thể tôi từ ngày sống ở California
không c̣n thích ứng với những thành phố nóng ẩm
ướt như SàiG̣n nữa. Boston, Paris, Montréal, Toronto, Houston..
hay SàiG̣n, đến thăm vào mùa hè là lúc nào mồ hôi tôi
cũng đổ ra như tắm. SàiG̣n là tệ nhất.
Đi đâu cũng chẩy mồ hôi nên đi chuyến này
tôi không c̣n mơ tưởng những hàng gánh, những
tiệm ăn cho dù có ngon cách mấy đi chăng nữa (chẳng
hạn như là Quán Ngon) mà luôn chọn nhà hàng có máy
lạnh. Shopping center ở SàiG̣n là nhất. Lạnh mát
rượi, vừa có tiệm cho ḿnh xem, vừa có chỗ
cho ḿnh ngồi uống nước trong khi vợ đi làm
giầu kinh tế cho nước Việt Nam. Có hẹn
với bạn Loan là Ngọc Liên ở Quán Bún lúc 5 giờ
(cạnh Quán Ngon nhưng có máy lạnh), chúng tôi đi taxi ra
Nhà Thờ Đức Bà ngắm cảnh rồi đi
bộ từ đấy. Ṭa nhà bên kia đường
của Bưu Điện ngày xưa là Bộ Nội Vụ
(xưa nữa là Sở Mật Thám “Bót Catinat”), bây giờ là
Trụ Sở Thông Tin Văn Hoá. Cũng như bao ṭa nhà trước
1975 đóng giữ vai tṛ quân
sự hay chính trị quan trọng, bên ngoài tường có
gắn một tấm bảng đá nêu rơ ngày xưa nơi
này đóng một vai tṛ nào của chính quyền “ngụy”.
Chữ “ngụy” này dùng khắp nơi nên thành một thói
quen trong dân gian người miền Bắc khi nói
đến chính quyền VNCH trước tháng Tư 1975.
8:30 PM: Quán Bún mà ban
chiều chúng tôi gặp Ngọc Liên thật là một nhà
ăn lư tưởng. Nó có máy lạnh, bán đắt hơn Quán Ngon mà
chỉ bán bún, không hấp
dẫn bằng Quán Ngon với đủ loại chè và
thức ăn nên vắng tanh như chùa Bà Đanh. Trong khi
khách bên kia lúc nào cũng tấp nập, đến lúc nào
cũng phải đợi mệt nghỉ trước khi
có bàn, quán này lèo tèo chỉ có vài người. Nhờ thế
mà bên trong quán thật yên lặng làm chúng tôi có một
buổi nói chuyện thật thoải mái.
Về lại khách
sạn, tắm rửa đâu đấy cũng 7:30 tối.
Tôi gọi Diệp, học dưới tôi một lớp
thời Trung học, hẹn gặp ở nhà Hoa. Tôi không
muốn gọi Hoa v́ muốn cho nàng ngạc nhiên. Xem
đường bản đồ trước khi đi, tôi
lại cùng vợ tôi phóng Honda về đường 3 tháng
4 (Trần Quốc Toản cũ), góc đường
Nguyễn Kim. Hoa bán trong chợ Nguyễn Tri Phương, bây
gị ăn nên làm ra, mới xây lại nhà cao lên bốn
tầng. Thật đúng là phi thương bất phú.
Thứ Ba 29-Jan-08:
6:30 AM: Đă hứa với mấy cô giáo
và các em học sinh ở trường Phan Đ́nh Phùng là tôi
sẽ mang h́nh đến hôm nay nên tôi đă cho rửa hôm
qua. Dựng xe Honda trước trường, vài cậu bé
nhận diện ra tôi, chạy đến xin h́nh. Tôi vào trong
sân trường, nhiều em đi sớm tụ năm
tụ ba ngồi bệt xuống đất nên tôi cũng
ngồi xuống để nói chuyện. Tôi bày vài tṛ
giải trí nho nhỏ xưa như trái đất nhưng
rất hữu hiệu trong việc gây thiện cảm
với con nít. Chiếc máy ảnh cũng là một dụng
cụ làm lôi cuốn trẻ con. Tôi cứ chụp h́nh
rồi cho mấy cô cậu xem lại, xem ảnh b́nh
thường rồi phóng to vĩ đại lên. Cả
đám tranh giành nhau xem với đầy thích thú. Một lúc
sau một cô bé hỏi tôi có muốn gặp cô giáo hôm qua không
th́ cô ấy dẫn tôi đi. Sau khi tôi nói muốn th́ cô bé
dẫn tôi lên lớp của cô Minh ở lầu ba.
Gặp cô Minh trong
lớp học sáng sớm trống rỗng v́ chưa
đến giờ vào lớp, tôi cảm thấy ngậm
ngùi v́ tôi nhớ đến cô Phan Thị Kim Hồng dậy
tôi năm lớp Nh́. Bốn năm tiểu học tôi không
nhớ Thầy Cô nào, ngược lại riêng cô th́ tôi
lại nhớ rất rơ. Có một thời gian khá lâu, tôi
không nhớ rơ là bao lâu, cô cho tôi ngồi kế cạnh bên cô
để giúp cô kiểm soát bài vở của cả lớp
đúng hay sai. Thỉnh thoảng sau giờ học cô
dẫn tôi đi ăn phở ở một quán phở
ở khu nhà bên hông trường Phan Đ́nh Phùng. Tôi
kể câu chuyện này cho cô Minh nghe, và rồi hai
người ra hành lang vừa nói chuyện vừa nh́n lũ
học sinh nô đùa dưới sân trường trong khi
chờ đợi giờ vào học. Một rừng
quần xanh áo trắng với những khuôn mặt khôi ngô
tuấn tú mà tôi chắc rằng trí tuệ không thua ǵ
những em học sinh da trắng ngày xưa đi học
tiểu học với con tôi ở bên Mỹ. Thế mà
Tạo Hoá lại quá khắc nghiệt không cho các em ở
bên này có nhiều cơ hội tiến thân trong một xă
hội văn minh như ở Hoa Kỳ.
7:00 PM : Bạn vợ
tôi hẹn sẽ đến khách sạn gặp nhau rồi
đi ăn tối. Sau khi lấy nhau, một điều
tôi khám phá về vợ tôi mà trước đó tôi không
biết là nàng có rất nhiều bạn: Mỹ, Pháp, Canada,
Úc, Việt Nam… chỗ nào cũng có. Tôi th́ ngược
lại, ít bạn và do đó giống như bố vợ là
bố ḿnh, em vợ là em ḿnh, tôi xem bạn vợ cũng như
bạn ḿnh, như là tiền ḿnh cũng như là tiền
vợ, hay nỗi đau của ḿnh là nỗi vui của
vợ vậy.
Ba cô đă đến và ngồi nói
chuyện với vợ ở tôi ở dưới quầy
tiếp tân. Trong ba th́ tôi đă gặp hai: Kim Du, gương
mặt lúc nào cũng như đă có sẵn một nụ
cười nằm ẩn tiềm tàng trong đôi má chỉ
chờ có dịp là phá lên cười; Ngọc Hà, thái
độ trầm tĩnh, nhà cháy đến mông Ngọc Hà sẽ
không ai hay biết; Ngọc Lan, cô Bắc Kỳ dĩ nhiên
như bao người Bắc Kỳ khác (kể cả tôi)
không thể nào đoán biết cô ta suy nghĩ ǵ về ḿnh .
Bảo đảm cả hai chúng tôi người này đều nghĩ ở trong
bụng là người kia gian ác nhưng ai nh́n ở bên ngoài
th́ không thể nào biết được: hai chúng tôi tay
bắt mặt mừng như bạn láng giềng bốn
mươi năm tuy rằng đây
chỉ là lần đầu tiên gặp gỡ.
Chúng tôi đi taxi
đến tiệm hải sản Hồng Hải trên
đường Phạm Ngọc Thạch (Duy Tân cũ). Một
cô nữa, Như Nguyệt, nhà đối diện nhà hàng,
đi bộ sang nhập bọn. Như Nguyệt là
người Nam, một nhà chuyên gia phân tích mổ xẻ
chuyện đời không giấy phép hành nghề. Đây là
tiệm hải sản nên chúng tôi gọi một lô ốc
khác nhau. Cua th́ quán đă xế chiều nên khi gọi th́
chỉ c̣n có một con. V́ tôi là đàn ông duy nhất mấy
cô lịch sự nhường cho tôi. Tối nay năm cô xúm
lại nói chuyện đời xưa mà bao nhiêu con
ốc: ốc gạo, ốc
hương, ốc bưu…, trừ đinh ốc, trở
thành người thiên cổ.
Thứ Tư 30-Jan-08:
9:00 AM: Sáng nay vợ
và mấy cô em lại ra SàiG̣n vào những khu shopping. Tôi đi
rửa h́nh. Hầu như cứ hai ngày tôi đi rửa h́nh
một lần. Tôi chụp h́nh mọi người khắp
nơi nên khi rửa xong tôi quay trở lại đưa h́nh
cho họ. Thấy những khuôn mặt sáng hẳn lên khi xem thấy chính ḿnh trong
ảnh là một trong những niềm vui mang cho tôi khi
đến Việt Nam. Tôi lấy taxi đi phi trường
Tân Sơn Nhất đón chị cả của vợ tôi
từ Los Angeles đến.
Ai mà không nghĩ
Việt Kiều không ảnh hưởng nền kinh tế
của Việt Nam, nhất là miền Nam Việt Nam, th́ nên
đến phi trường Tân Sơn Nhất một
lần cho biết. Việt Nam có ba phi trường quốc
tế: Nội Bài, Đà Nẵng, và Tân Sơn Nhất.
Hơn 2/3 tổng số chuyến bay quốc tế của
cả ba phi trường đáp xuống và khởi hành
ở Tân Sơn Nhất. Trước cửa phi
trường là cả ngh́n người đông như
kiến chờ đợi thân nhân ḿnh trở về từ
nước ngoài. Họ đến từ đủ mọi
tầng lớp: các cô duyên dáng trong bao chiếc áo dài
đủ mầu chào đón ca sĩ hải ngoại về
SàiG̣n: buổi sáng hôm nay tôi thấy biểu ngữ chào
đón cô Phi Nhung; các anh tài xế trong quần tây áo chemise
giơ bảng tên t́m người chở về khách sạn;
các thân nhân từ thành thị, thôn quê lên đón người
nhà. Họ trong những chiếc áo bà ba, chân mang guốc dép
lẹp xep với con nít nằm la liệt hay ngồi
bệt xuống nền gạch bông mát rượi trên
vỉa hè của phi trường. Nhiều người
đem theo thức ăn như xôi, bánh ḿ… ngồi chung quanh
dưới đất hay trên chiếc ghế con plastic
rẻ tiền chia nhau thức ăn trong khi chờ máy bay
đến. Có người đội cả mũ an toàn không buồn mở ra.
Tôi chụp được một tấm ảnh hai bà
đang ngồi nói chuyện, một bà với mũ tân
thời, bà kia với cái mũ an toàn đỏ chói. Only in
VietNam!
1:00 PM: Tôi và vợ tôi
ghé vào tiệm du lịch của bạn Loan để
thăm chị Lan và đưa chị ấy h́nh hôm đi
nghe nhạc với anh Duy Quang. Anh bảo vệ bảo tôi
vào pḥng khách ngồi đợi. Ở pḥng khách đă có
một người đàn ông và một người đàn
bà ngồi nói chuyện. Tôi nghĩ họ là khách du lịch
nên không để ư đến. Một lúc sau chị Lan ra,
nói chuyện th́ chúng tôi được biết Phương
Dung một năm nay không ra
sở nữa, công ty có phái một người khác xuống
làm Giám Đốc. Khi nói chuyện th́ chị Lan dĩ nhiên
gọi tên vợ tôi là Cẩm Loan. Cô ngồi ở bàn
từ năy đến giờ nghe tên vợ tôi mới quay qua
hỏi:
– Ủa, phải Cẩm Loan học ở Regina Pacis không?
– Đúng rồi Cẩm Loan học ở Regina Pacis
đây. Vợ
tôi trả lời.
– Trời ơi, Lệ Thanh nè. Loan c̣n nhớ Thanh không?
– Thanh đó sao? Loan nhớ chứ. Bây giờ Thanh
xưng tên nên Loan mới thấy Thanh vẫn c̣n có nụ cười
giống như ngày xưa. Thanh làm ở đây hả?
Đúng là trái đất tṛn.
Chị Lan xen vào:
– Thanh là Giám Đốc mới đó.
Cả ba người
đều phá lên cười, đúng là trái đất tṛn.
Khi Loan giới thiệu tôi là tài xế của Loan, tôi
bắt tay Thanh và lần này mới nh́n kỹ người
đàn ông. Hoá ra là anh Phú, làm cho chồng PD, chúng tôi đă
gặp với vợ chồng PD vào năm 1995. Quả
đất không những tṛn, mà c̣n nhỏ nữa. Anh Phú xin
kiếu v́ có việc phải đi. Để ba cô ngồi
nói chuyện tán gẫu, tôi vào bên trong văn pḥng gặp
lại các em nhân viên cũ. Người ta tính t́nh dĩ nhiên
khác nhau, có cô th́ e lệ không muốn chụp h́nh, nhưng
cũng có cô th́ như Brigitte Bardot, bắt tôi chụp đi
chụp lại. Về SàiG̣n chỉ có những giây phút này
làm tôi khoái chí thành ra tôi cứ để máy ảnh của
tôi lo liệu lấy, let the
camera do the talking.
7:00 PM: Tối nay hai
họ hàng trai gái gặp nhau
ăn buổi cơm tối
để ngày mai đám cưới mọi người có
thể nhận diện được ai là phe ta, ai là phe địch.
Nhà hàng là Đồi Xanh, bên Quận B́nh Thạnh, trước hồ bơi Hải
Quân. Hồ bơi dài năm
mươi thước, trước mặt nhà hàng. Hai
năm trước tôi không có dịp bơi. Lần này tôi
mang theo quần tắm, nhưng hồ bơi không mở v́ đang được duy tŕ. Tội nghiệp cho bao nhiêu cô gái SàiG̣n
mất dịp không được xem cái bụng phệ
của tôi biểu diễn một màn ngoạn mục pờ-lông-giông
trong cái quần Speedo mầu đỏ tía.
Thứ Năm 31-Jan-08:
9:00AM : Hôm nay là lư do
tại sao vợ chồng chúng tôi viếng thăm SàiG̣n:
Đám cưới anh của vợ tôi. Sáng sớm tôi
lấy xe chạy ra một ṿng bến Bạch Đằng.
Khung cảnh vẫn sơ xác như hai năm trước.
Nước sông SàiG̣n đục ngầu, dọc bờ sông
vẫn là cảnh tượng cũ kỹ như
trước 1975. Phải cần một kiến trúc sư
và tiền vốn đầu tư của tư nhân
để biến khu bờ sông thành khu giải trí và đèn
đuốc tấp nập. Ở
SàiG̣n quán cà-phê khắp nơi, thế mà không có một quán cà-phê
sang trọng thiết lập
ở đây. Tượng Trần Hưng Đạo
vẫn c̣n đó, ông ta chỉ tay xuống dưới
nước mấy mươi năm mà vẫn không biết
mỏi. Sau đó tôi đến tiệm chụp h́nh nhờ
mấy em ở đó phục hồi một cái memory h́nh
chụp của tôi. Không biết làm sao mà tôi không xem
được trên máy ảnh. Cậu bé nói sẽ phục hồi
được, và chỉ tính tôi có 20000 VND v́ “tụi con quen chú quá”. Tôi
ngạc nhiên, nói chỉ đến đây có vài lần th́
mấy đứa nó quen tôi lúc nào. Cậu bé nói “Mấy năm trước chú có
đến tiệm con rửa h́nh”. Tôi giật ḿnh, hai
năm trước tôi cũng đến đây rửa h́nh,
không ngờ cậu bé này c̣n nhớ tôi. Đến lúc này th́
cô bé ngồi ở quầy xen vào: “Ngày đầu tiên chú bước vô cửa là con
nhận ra chú liền, tại chú không nhận ra tụi con
thôi”. Điệu này th́ tôi không thể nào làm ǵ mờ ám
ở SàiG̣n được, đi đến đâu cũng
có người nhận ra ḿnh.
Chiếc xe van có năm
hàng ghế đón chúng tôi ở khách sạn để sang
nhà cô dâu bên Khánh Hội. Tôi thích đám cưới này v́ ba lư
do. Thứ nhất: tân thời v́ tôi không thấy trầu cau.
Thứ hai: giản dị, hai bên đều không nói
nhiều. Thứ ba: nhà cô dâu người Nam nên hai bên nói tôi
đều hiểu, không như đám cưới cuối
cùng tôi đi dự, nhà cô dâu nói đặc tiếng Huế
nặng đến nỗi tôi chỉ nghe lơm bơm tiếng
được tiếng không nên không biết họ có ...chửi
ḿnh hay không.
3:00 PM: Tiên, Hoàng và Phúc
rủ chúng tôi đi uống cà-phê trong khi chờ đợi
chiều đi đám cưới.
Cả vợ tôi và hai cô em cũng đi theo. Quán cà-phê
tương đối hơi sang trọng, tên là Window,
trước mặt bên phải của Dinh Độc
Lập cũ. Bên trong rộng răi, có ba tầng. Dân số SàiG̣n
trên sáu triệu thành ra hàng quán có bao nhiêu cũng đủ
khách. Chúng tôi lên trên tầng thứ nh́, ngồi nh́n ra phía
trước bên phải là Dinh Độc Lập. Tổng
Thống Nguyễn Văn Thiệu c̣n sống chắc
giận lắm v́ quán cà-phê mở ngay kế bên Phủ
Tổng Thống. Ở SàiG̣n hay Paris mới có thú uống
cà-phê v́ ngồi uống cà-phê ḿnh thấy sinh hoạt
tấp nập ở đường phố trước
mặt. Ngồi ở đây nh́n xe hơi chạy trên đường mới thấy rơ
ai đi xe hơi ở Việt Nam phải là dân giầu:
Camry bốn máy bán $46,000 dollars, Lexus RX330 $120,000 dollars. Phúc lúc
đi ra chỉ cho tôi thấy bàn mấy cô trẻ tuổi
vào uống nước chờ khách làm tôi muốn quay vào
uống cà-phê tiếp.
6:00 PM: Chiều nay là
đám cưới ở khách sạn New World. Mấy cô
vẫn c̣n trang điểm nên tôi đi bộ
đến New World
trước. Khách sạn New World là một trong những
khách sạn xây đầu tiên ở SàiG̣n, vẫn là lớn
nhất với 550 pḥng, vẫn sang trọng 5-star, toạ lạc trên một dải đất
riêng rẽ ở một góc đường trên đường Phạm Ngũ
Lăo. Đám cưới ở Việt Nam lúc nào trông cũng hoành tráng, nhất là đám
cưới tổ chức ở nơi đây. Cô dâu mặc
áo cưới trông xinh xắn, nhất là khi chụp h́nh
chung với mười cô dâu phụ, h́nh rửa ra trông
thật spectacular. Ở bên
Mỹ mấy khi có cơ hội mặc áo dài nên vợ và
mấy cô em gái tôi nhân dịp đám cưới cũng
được dịp mặc
áo dài mua tại SàiG̣n, ai trông cũng đẹp (bên
Mỹ mấy nàng đi dự đám cưới mặc
bikini). Cả ban nhạc ở
vũ trường Tự Do kéo sang đây chơi nhạc
tối hôm nay. Chúng tôi gặp lại chị Cẩm Vân và anh
Khắc Triệu. Chị Vân vẫn đẹp như hai
năm trước. Anh Khắc Triệu vẫn bô giai, tuy
rằng với mái tóc dài, anh trông giống mấy ông hải
tặc trong Pirates Of the Caribbean. Anh cũng cao như tôi, khác
mái tóc dài nên khi tôi vừa gửi h́nh của Loan chụp
chung với anh ấy cho chị tôi xem th́ thoạt nh́n h́nh
chị tôi tưởng là tôi đứng cạnh Loan nên email
trả lời : “Oh my gosh, what
did VN do to you?”. Đám cưới ở VN cô dâu chú rể
uống champagne và cắt bánh trước, sau đó rồi
mới ăn. Chị Vân, anh Triệu, các nam nữ ca sĩ
lên hát những bài nhạc Xuân và Ly Rượu Mừng
thật hay. Riêng anh Elvis Phương, đặc biệt
không bao giờ hát đám cưới, thế mà tối nay
anh phá lệ lên hát bài “Oui Devant Dieu” tặng riêng cho cô dâu và
chú rể. Đi dự đám cưới mà như là đi
dự Paris By Night số 809, nghe các ca sĩ nổi tiếng
hát, mà lại c̣n đuợc ăn nữa! Thật không c̣n
ǵ sánh bằng. Chỉ có một trục trặc kỹ
thuật nhỏ là một anh lên hát tiếng Anh bài Imagine
của The Beatles, lời rất đơn giản nhưng tôi
nghe mà không hiểu ǵ hết. Nghi ngờ ḿnh bị lăng tai
nên tôi hỏi ông Mỹ ngồi kế bên cạnh xem ông ta có
hiểu không th́ ông ta trả lời là ông ta cũng không hiểu
luôn. Ông ta cứ nghĩ là anh ta đang hát tiếng Pháp!
10:00 PM: Sau đám
cưới, ban nhạc và cả bọn qua vũ
trường Tự Do nghe nhạc. Chỗ này ngồi nghe
nhạc là tôi thích nhất, không chỗ nào bằng v́ ghế
nệm ngồi thật thoải mái. Mấy ông Việt
Kiều vào đây th́ tha hồ mời mấy cô nhẩy hay
ngồi chung uống nước.
Thứ Sáu 01-Feb-08:
8:30AM: Chúng tôi
đến ăn sáng ở một tiệm Phở 24 do một
người bạn làm chủ. Phở 24 là một chain restaurant, là tiệm
phở lư tưởng của Việt Kiều: có máy
lạnh, sạch sẽ, giá tương đối
đắt đối với dân SàiG̣n (một tô phở 40,000 VND, khoảng
ba dollars), khung cảnh không ồn ào như những tiệm
phở khác, chẳng hạn như Phở Pasteur. Có một
điểm tôi để ư là đi ăn ở tiệm nào
cũng vậy, rau, giá…họ cho ít hơn những tiệm
phở ở California. Sau này một ngày trước khi
về Lệ Thanh dẫn chúng tôi đến một tiệm
như Phở 24 nhưng họ chỉ bán bánh ḿ đủ loại,
tên là BamiZon (tôi đoán là chữ viết tắt của
BánhḾGịn), tọa lạc ở sau Diamond Plaza. Phở 24 và
Bamizon, Việt Kiều về SàiG̣n chỉ cần biết
hai tiệm đó là thấy sạch sẽ, mát mẻ, túi
tiền rẻ.
Thứ Bẩy 02-Feb-08:
7:30 AM: Sáng nay tôi có
nhiều chỗ phải đi, chỗ đầu tiên là
đến nhà Diệp ở Phú Thọ. Tôi không biết chung
cư Phú Thọ ở đâu nên Diệp dặn tôi chạy
xe đến góc đường Lê Đại Hành &
Nguyễn Thị Nhỏ rồi Diệp ra đón. Đến nơi, xem bản
đồ th́ tôi mới thấy là nó ở cư xá Lữ
Gia cũ. Khu chung cư này mới xây, nh́n nó là tôi liên
tưởng đến những apartment ở Paris, hoàn toàn
không khác một tí nào. Diệp ở lầu ba, nhà bếp
kiến trúc theo lối tân thời, và có cả một pḥng
nhỏ cạnh nhà bếp để máy giặt. Minh,
chồng Diệp, nói với tôi apartment hai pḥng như
vậy bây giờ giá khoảng $100,000 dollars. Muốn dùng
cầu thang máy phải đóng thêm tiền hàng tháng. Chúng tôi
đi ăn sáng ở tiệm Phương Lan trong Phú
Thọ, rồi tôi giă từ hai người để
đi Bà Quẹo t́m mộ bố tôi.
9:30 AM: Lần cuối cùng tôi đến
thăm mộ bố tôi cũng đă lâu, có lẽ mười
năm rồi. Nghĩa địa ở Bà Quẹo, nằm
trong phần đất của Hội Ṣng Sơn Thái Lăo. Tôi
chỉ nhớ mang máng con đường quẹo vào
nghĩa địa có một bưu điện ở Ngă Ba
đường. Em gái của chị dâu tôi cũng ở Bà
Quẹo, nên tôi đến nhà chị ấy rồi đi
chung. 40 năm trước khi anh em chúng tôi cùng nhau xây mộ
bố tôi, con đường đi Bà Quẹo vắng hoe,
nghĩa địa nằm trong một đồng không bát
ngát. Bây giờ cả hai con đường đi vào Bà
Quẹo, Phạm Hồng Thái xưa nay đổi thành Cách Mạng
Tháng 8, và Âu Cơ đông xe không thể tả. Chỉ có
trong ṿng hai năm thôi mà tôi thấy số lượng xe
cộ nhẩy vọt vượt bực, Mười lăm năm trước
đây, tổng số xe gắn máy ở Việt Nam là
500,000 chiếc. Bây giờ con số xe gắn máy đă
tăng lên 22 triệu. Năm ngoái tai nạn xe cộ làm
13000 người chết, 80% chết v́ vỡ đầu.
Con số này chưa kể 23,000 người ngă bị
thưong có ảnh hưởng vĩnh viễn đến
óc. V́ thế, cho dù rằng năm năm trước chính
phủ đă ban hành luật bắt đội mũ
nhưng không thành công v́ người dân chống đối,
tháng 12 năm ngoái họ cương quyết thi hành
luật bắt người lái xe phải đội mũ
an toàn.
Xe cộ lưu thông ở SàiG̣n là cả
một sự hỗn loạn có trật tự.
Người nào yếu bóng vía từ nước ngoài về
ngồi đằng sau chiếc Honda cho một người
khác chở bảo đảm sẽ chết v́ chấn
động cơ tim. Nguời nào không có can đảm,
mạnh bạo, hùng hổ, không xem cái chết là
thường th́ không thể nào lái xe gắn máy trong SàiG̣n
được. Khách sạn tôi ở trên đường
Cách mạng Tháng 8 chỉ cách Ngă Sáu Phù Đổng Thiên
Vương độ chừng 100 thước. Mỗi lần
đi về phía chợ Vườn Chuối, quẹo
phải cùng chiều theo chiều giao thông th́ không nói ǵ. Nhưng
nếu muốn ra chợ Bến Thành, phải quẹo trái
th́ cả là một vấn đề quốc nạn. Chiều
giao thông bên trái xe cộ chạy liên tục trờ
đến không một giây phút
nào ngừng. Đợi cho nó quang hết th́ đến
mười hai giờ khuya. Thành thử ra cho dù có bao nhiêu xe
phóng đến, ḿnh cũng rồ máy lao đầu xe vào
ṿng chết như những con côn trùng lao đầu vào xe
hơi tự vẫn khi ḿnh lái xe ra khỏi thành phố
ở bên Mỹ. Mà đâu phải chỉ nh́n có bên trái thôi
đâu. Thỉnh thoảng có nhiều xe gắn máy chạy
ngược chiều sát lề nữa. Tôi không để ư
nên suưt tí nữa th́ đă bị đụng một lần.
Do đó phải nh́n bên phải ḿnh trước, không thấy xe th́ lúc ấy
mới xông vào ḍng xe ngược chiều. Sau đó th́ nhắm
mắt đọc kinh cầu nguyện….
Đút đầu xe ḿnh vào ḍng xe
ngược chiều, nhất là khi bao nhiêu xe hơi, xe hàng cứ
theo nhau mà lao đầu tới, cơ hội ḿnh bị
chết sẽ là 99%. Vấn đề quan trọng là
đừng sợ đến độ văi đái ra
quần. Phải b́nh thản như không có chuyện ǵ
xẩy ra ở chung quanh mà từ từ giảm cái cơ
hội bị xe đụng chết đó từ 99% khi
mới xông vào ḍng xe ngược chiều cho đến khi
nó c̣n 0% khi ḿnh gia nhập đoàn xe cùng chiều bên kia.
Giống như người đi bộ, luật quan
trọng phải nhớ là không bao giờ
được lùi lại.
Chỉ dừng khi thấy không thể nào tiến lên v́ xe
quá đông, hay nếu trống chỗ, nhích từng
bước từng bước thầm đến phía
trước. Xe đi tới gần đến ḿnh, dù
rằng thấy sắp
đụng đến nơi như vậy nhưng ngay cái tích tắc ḿnh thấy
sẽ đụng đó, họ sẽ tẻ ra hai bên, một
là đằng trước, hai là đằng sau nên không bao
giờ đụng ḿnh hết. Cho dù chậm răi đến
đâu nhưng dần dần rồi ḿnh cũng tiến xe về
phía trước để gia nhập vào đoàn xe cùng
chiều bên kia. Chỉ cần
ḿnh khôn khéo hỏi Việt Kiều nào về SàiG̣n một
câu th́ tùy theo câu trả lời là ḿnh biết người
ấy lái xe gắn máy giỏi hay dở: “Một ngày lái xe gắn máy ở SàiG̣n anh phải thay
mất mấy cái quần ướt?”
Chợ Bà Quẹo nay đă đổi tên
thành chợ Vơ Thành Trang. Chị Hoanh đón tôi ở
đấy và sau khi vào thăm nhà gia đ́nh chị, chị
gọi một xe ôm - chị không bao giờ lái xe trong
đời - đi với tôi t́m nghĩa địa. Con
đường Tân Quỳ Tân Qúy nơi tôi nhớ nghĩa
địa bố tôi ở đó bây giờ theo chị Hoanh
lúc nào cũng kẹt cứng v́ nó dẫn ra quốc lộ
số 1, do đó anh tài xế xe ôm nói tôi chạy theo anh
đi đường tắt khác. Tôi lạng Honda bám theo anh
xe ôm mà tưởng tượng như ḿnh là Robert DeNiro trong
cuộc xe đua đứng tim giật gân trên
đường phố Nice trong phim Ronin. Anh ta ngừng, tôi
ngừng. Anh ta chạy, tôi chạy. Anh ta vượt đèn
đỏ, tôi vượt đèn đỏ. Luật giao
thông ở SàiG̣n có một điều luật ai cũng
biết là không có trong luật giao thông nhưng ḿnh cứ thi
hành: Khi kẹt đèn đỏ, nếu thấy an toàn, không
có công an th́ ḿnh cứ chạy, nhất là về ban đêm v́
ban đêm ít có công an.
Chạy khá lâu th́ chúng tôi đổ ra con
đường Tân Kỳ Tân Quư. May là anh tài xế xe ôm
người ở đây nên anh chạy xe ra khu nghĩa
địa cuối cùng trên đường. Một cảnh
tượng hiện ra trước mắt mà tôi không h́nh
dung được: bên này đường là nhà ở, bên
kia đường trước mặt là nghĩa
địa. Đi chỉ vài phút là tôi phát hiện được
phần đất của bố tôi nhờ một cái
cổng có chữ Ṣng Sơn
Thái Lăo Tương Tế Hội. Kế bên là nhà ở, có
một nhà tường cao sơn chữ “Nhà Mát”. Dọc theo
đường là bao nhiêu người bày bán hoa giả,
mũ an toàn, bóp di động (cellular phone cover), và bóp
“xịn”. Tôi để ư bóp xịn để giá bán có 4000
VND, 25 xu tiền dollar. Chẳng nhẽ bóp xịn mà rẻ
như vậy? Hay là cho dù bảng hiệu viết sai đi
nữa, 40,000 VND, tính ra cũng chỉ có hai dollar
rưỡi. Điệu này th́ ai mà thèm mua bóp xịn
hiệu Louis Vuitton hay Chanel giá cả ngh́n dollar ở bên
Mỹ làm ǵ, mua ở đây cho rẻ. Đậu xe vào
gốc cây, để anh tài xế lái xe ôm ngồi giữ
xe, chúng tôi đi t́m mộ. Bây giờ th́ đến phần
khó khăn thứ hai là có đến cả trăm ngôi
mộ, t́m đâu ra đúng ngôi mộ của bố tôi. Ba
người chia tay nhau đi đọc tên từng ngôi
mộ, và cuối cùng chính tôi là người t́m
được mộ bố tôi trước nhất.
Tôi ở lại dăm mười phút
rồi đi về. Trên đường về, tôi suy
nghĩ bông lung. Bố tôi đă một lần bỏ nơi
chôn nhau cắt rốn ở ngoài Bắc rồi chết
ở trong Nam. Tôi sinh trưởng ở trong Nam, cũng
đă bỏ nơi chôn nhau cắt rốn để bây giờ
sinh sống ở Hoa Kỳ. Chết là hết, không c̣n quan
trọng chôn ở đâu nữa. V́ thế hai vợ
chồng tôi đều đồng ư khi chết sẽ thiêu
xác rồi vất tro đi luôn, không cần giữ tro làm ǵ.
Cái quan trọng là kư ức. Những h́nh ảnh của
bố tôi vẫn c̣n trong tôi và dĩ nhiên nó sẽ theo tôi
trở về bên Mỹ.
11:00 AM: Len lỏi theo cả ngh́n
chiếc xe gắn máy dầy đặc trên đường
đi từ Bà Quẹo, cuối cùng tôi đến con
đường đằng sau trường tôi, Nguyễn
Chí Thanh, ngày xưa là Trần Hoàng Quân, nơi có hăng làm bia Con
Cọp. Quẹo phải con đường Nguyễn Kim,
chẳng mấy chốc xe tôi đă đến cổng sau
cũ. Cho xe tiến lên một chút nữa, giữa dẫy lớp học
thứ ba và thứ tư là chỗ đậu xe có mái tôn
hẳn ḥi. Có đến ba người giữ xe, tuy
rằng băi đậu trống trơn. Sáng nay trước
khi ghé Diệp tôi đă dừng trước cổng
trường để chụp h́nh. Nhà thương
Hồng Bàng ở góc đường đối diện
trường Chu Văn An nay
đă đổi tên thành Bệnh viện Phạm Ngọc
Thạch. Mảnh đất nhỏ chạy dài
trước trường Hùng Vương chia đôi hai chiều
giao thông nay không c̣n đường rầy xe lửa nữa
mà thay vào đó là công viên với cây cỏ cắt giữ
gọn gàng. Rất nhiều người dùng để
đi bộ hay chạy thể thao. Nhà ga xe lửa cuối
cùng vào SàiG̣n nay đă dọn ra gần Phú Nhuận nên xe
lửa không c̣n vào trong thành phố. Trường Đại
Học Y Khoa thời xưa (nếu tôi nhớ không lầm
ngày xưa không có Dược) vẫn c̣n đó, chỉ
đổi thành Đại học Y Dược. Khu gia binh
cạnh bên biến mất hoàn toàn, thay thế vào là nhà
cửa mới xây và khu buôn bán thương mại.
Hôm nay học sinh
đă nghỉ ăn Tết nên trường lớp vắng
lặng. Cột cờ đă di chuyển ra phía bên trái
của trường nơi dẫy nhà một tầng
cũ. Chiếc cờ đỏ sao vàng bay phất phới.
Khác với hai năm trước, sân trường đă
được trải xi-măng nên nh́n thấy gọn
ghẽ, có vẻ của một trường học.
Nhưng cũng khác với hai năm trước, một
tường tôn xanh lá cây dựng lên giữa dẫy lớp
học thứ ba và dẫy thứ tư. Dẫy thứ
tư được trưng dụng là kư túc xá cho sinh viên
đại học sư phạm sau năm 1975. Nh́n ranh
giới chia đôi như vậy, cộng với ở
trước cửa trường Hùng Vương bên tay phải
họ có một biển đề là Trung Tâm Ngoại
Ngữ Đại Học Sư Phạm, tôi dám chắc là
trường Hùng Vương trước 1975 bây giờ
đă vĩnh viễn cắt ra nột nửa, chỉ c̣n
lại ba dẫy lớp ở phía trước. Phần
thứ hai ở phía sau gồm có dẫy lớp thứ
tư ngày xưa bây giờ là kư túc xá và một ṭa nhà to
mới xây chỗ nhà ông Hiệu trưởng Chiến
cũ.
Nhà ăn, với cái
bảng hiệu “Căn-Tin” to ch́nh ́nh vẫn c̣n mở. Tôi
vào mua chai nước, ngồi dưới gốc cây, ngắm
trường lớp yên lặng, nh́n chữ “Căn-Tin” mà
chỉ lắc đầu. Sau mười lăm phút ngồi
ngắm pḥng ốc yên lặng không một bóng người,
vợ chồng tôi ra lấy xe đi tiếp. Quăng thời
gian đi học trung học Hùng Vương của tôi hôm
nay theo chữ căn-tin, theo
mấy dẫy lớp học vắng lặng, chết
nguội lạnh trong ḷng. Trả tiền 3000 VND (20 cents)
giữ xe, sau khi nghiên cứu bản đồ, tôi chở
vợ tôi phóng Honda về hướng Chợ Lớn.
Trước khi đi
tôi có email hỏi cô giáo cũ xem nhà cũ của cô ở
đâu, có dịp về tôi sẽ tạt ngang để
chụp h́nh. Cô đưa địa chỉ cho tôi ở
đường Minh Phụng quá chợ B́nh Tây, hướng
về Phú Lâm. Bây giờ tôi lái đến đó v́ tôi đang
ở gần khu vực nhà Cô. Con
đường Hồng Bàng từ trường Hùng
Vương đến Ngă Sáu chỗ đường Minh
Phụng thật nhộn nhịp. Bên phải trường
Hùng Vương trên đường Hồng Bàng là hai cao
ốc to lớn: Hùng Vương Plaza và Thuận Kiều
plaza. Thuận Kiều plaza lớn hơn nhiều, có
đến ba cao ốc. Bùng binh Ngă Sáu chỗ
đường Minh Phụng quá lớn, tôi rẽ nhầm
vào sai một con đường, nhưng vừa khi
thấy sai, tôi t́m một con
đường hẻm, đoán hướng và trở lại
ra đúng đường Minh Phụng.
T́m ra địa
chỉ của nhà cô không phải là chuyện khó khăn. Tôi
dừng xe trước nhà, lôi máy ảnh ra chụp lia
lịa. Vài người trong xóm nh́n chầm chập vào tôi
nhưng không ai nói ǵ. Mấy
anh làm trong một tiệm sắt gần đó cũng
liếc mắt xem tôi nhưng không nói một lời nào. Tôi
có cảm giác trống rỗng đứng trước nhà
cũ của cô hay của nhà tôi. Tất cả đă bị
tước đoạt từ xưa, không c̣n là của ḿnh
nữa nên đó là lư do tại sao tâm khảm tôi không c̣n
thấy ǵ lưu luyến.
12:00 PM: Tôi lái xe
như bay về đường Đồng Khởi. Chị
Thúy hẹn 12:30 trưa ở khách sạn Bông Sen, chị
mời ăn trưa buffet all
you can eat, thức ăn tự chọn. Bây giờ th́
không cần bản đồ, tôi chỉ nhắm
hướng về SàiG̣n mà chạy, đi ngang qua bao nhiêu
những cơ sở quen thuộc như chợ An Đông, trường
Bác Ái (nay đổi thành Cao Đẳng Sư Phạm),
trường Trung Thu (nay đổi thành Đại học
Sư Phạm) . Chạy xe lắm lúc không nh́n tên đường
mà lại tốt v́ nh́n tên mới thỉnh thoảng ḿnh
không nhớ tên đường cũ nên cứ cố suy
nghĩ đường này ngày xưa nằm ở đâu
thành ra lái xe chậm hẳn đi. Thí dụ như con
đường Trần Phú, ngày xưa nó là Nguyễn Hoàng mà tôi lại không nhớ ra. Hay là
con đuờng Nguyễn Chí Thanh ở Ngă Sáu Nguyễn Tri
Phương, ngày xưa là Trần Hoàng Quân. Trần Hoàng Quân
ngày xưa là Đại Tá trong Quân Lực Việt Nam
Cộng Hoà, đổi tên th́ có lư do. Nhưng Nguyễn Hoàng,
một trong Chúa Nguyễn cầm quyền ở miền Nam
vào thập niên 1600? Hay là tại v́ Nguyễn Văn Thiệu
là cháu ba mươi lăm đời của Nguyễn Hoàng?
Quán Bông Sen tôi nhớ
ngày xưa ăn buffet uống nước mía không
giới hạn nhưng bây giờ họ chỉ cho mỗi
người một ly nước dứa. Ở Việt Nam
mà không có nước mía th́ tôi phải trừ năm
điểm. Thức ăn ở đây không nhiều,
những thức ăn trưng bày là món ăn nấu
tầm thường ở nhà. Chỗ lấy thức ăn
không rộng, chỗ ngồi cũng chật hẹp. Tóm
lại, không đáng để vào ăn lần thứ hai. Khách
sạn Majestic cũng có buffet tôi nhớ ngon, định bụng sẽ đi
nhưng loay hoay rồi cuối cùng không c̣n th́ giờ. Đúng
ra là không c̣n bụng nào mà ăn nữa, v́ lúc nào cũng
ăn vặt bậy bạ ở các hàng quán.
5:30 PM: Chiều nay
nhóm bạn vợ tôi hẹn gặp nhau ở nhà Phương
Dung. PD nổi tiếng trong đám bạn bè như Donald
Trump nổi tiếng bên Mỹ. Xuống quầy tiếp tân
ngồi đợi vài phút th́ cô bé ở quầy tiếp tân
hỏi tôi có phải đang đợi ai đến đón
không, tôi trả lời phải. Cô ta chỉ tay ra ngoài nói là
“Chú tài xế đó đang
đợi cô chú”. Đậu trước sân khách sạn
là một chiếc minivan Mercedes năm băng ghế (loại này thông dụng ở
Việt Nam nhưng không thấy ở bên Mỹ). Tôi đang
trông đợi chiếc xe hơi Mercedes bốn cửa
của PD nên không nghĩ là xe này đến đón ḿnh. Vợ tôi nhờ anh tài xế
đến đón thêm bốn cô khác ở nhà Kim Du rồi
đi cùng một lúc cho tiện.
Khách đến nhà
Phương Dung buổi tối ấn tuợng đầu
tiên sẽ thấy là những ngôi biệt thự đồ
sộ; thứ nh́ là đèn đuốc đốt sáng
khắp mọi nơi; thứ ba là bên trái cổng đi vào
là một hồ bơi khá to với đèn mầu
đủ loại chiếu sáng cả chục ngọn
nước phun lên cao năm, sáu thước; thứ tư
là hoa mầu và hoa lan đủ loại; thứ năm là ngoài
hồ phun nước c̣n có thêm hồ bơi riêng, hai hồ
nuôi cá kiểng; thứ sáu là tôi không nhớ rơ bao nhiêu cái gazebo, nhưng có vẻ như
mỗi biệt thự có một cái; và cuối cùng là bà
chủ ra chào đón mọi người trong lúc mọi
người được người nhà tiếp đăi hors d’oeuvre và rượu khai
vị.
Chị PD ở
Mỹ về và một cặp vợ chồng bạn PD
cũng đến ăn tối hôm nay nên cả bọn
đua nhau tṛ chuyện ở bàn ăn. 11 giờ 30 đêm
cả bọn mới ra về.
Một giờ ở
nhà PD trên chín từng mây bằng mười tuần về
nhà rớt bịch xuống đất. Khách cứ lắc
đầu mất hồn mất trí khi nghĩ đến
thân phận của ḿnh vướng vào cái ṿng lẩn
quẩn không bao giờ thoát ra được: Hôm sau lại
phải đi làm với đồng lương ba cọc
ba đồng.
Chủ Nhật 03-Feb-08:
5:00 AM: Gia đ́nh
chị Thanh em chị dâu tôi trong chiếc xe minivan năm
băng ghế đến đón chúng tôi ở khách sạn
để đi Vĩnh Long thăm anh Huỳnh.
Đường đi thường ngày chỉ mất có hai
tiếng rưỡi mà lần này mười giờ sáng
chúng tôi mới đến nơi. Con đường đi
về miền Tây kẹt cứng v́ dân làm việc ở SàiG̣n
về quê ăn Tết. Xe gắn máy, xe đ̣, xe hơi, xe
tư nhân đổ xô nhau lái về quê làm đường
xá không dư một chỗ trống. Chiếc xe gắn máy
nào cũng ít nhất là hai người với bị, xách,
đèo theo đến mức tối đa. Bé Năm
(gọi là bé chứ cô ta đă 23 tuổi rồi) làm cho Hồng
cũng đă về quê ăn Tết hai hôm trước. Hồng
kể tội nghiệp nó, bao nhiêu đồ đạc
trong nhà Hồng vất đi trong năm nó xin Hồng cho nó
giữ lại hết: từ mảnh vải vụn
đến tờ giấy rách hay cây bút ch́, hay quần áo
cũ….Chính bản thân nó đóng bốn cái thùng đồ
giữ lại như vậy rồi chiều trước
ngày đi xe đ̣ về quê ở Hà Tĩnh, nó nhờ con
Nguyệt hai đứa lái xe Honda hai lần ra bến xe
đ̣ gửi người ta giữ hộ cho nó trong pḥng
vệ sinh để sáng sớm nó đi xe bus tay không ra
bến xe đ̣. Tôi thấy rất nhiều vợ chồng
trẻ vợ ngồi yên sau quấn đứa con nhỏ
xíu ở giữa chân ḷi ra ngoài, chạy như vậy
mấy giờ đồng hồ. Một h́nh ảnh tôi
thấy hăi hùng nhất là một chiếc xe gắn máy
với một đứa bé gái khoảng bẩy tuổi ôm
người tài xế, đằng sau là một kiện hàng
buộc chặt vào yên sau, ép nó vào giữa. Hai tay siết
chặt ba nó, đầu nó áp vào lưng anh ta, đôi mắt
nhắm nghiền, căng thẳng cho cuộc hành tŕnh mà tôi
không biết là bao nhiêu xa.
Chiếc xe dừng
ở một địa diểm trên bờ sông nơi có hai
căn nhà mái rơm. Cả hai dều là hai quán nước
dă chiến với hai ba bộ bàn ghế bằng plastic
rẻ tiền. Sàn nhà chỉ là nền đất đá
như chung quanh, không khác biệt. Vài người đàn ông
ngừng xe ngồi uống nước. Chỗ này là
địa điểm để đi phà qua bên kia sông nên
mới có quán nước. Anh Huỳnh và một
người khác nữa đă đem ghe ra đón. Những
cậu con trai cởi giầy đi trên bùn khiêng đồ
từ trên xe xuống ghe, đồ đạc tiếp
tế từ thành thị cho anh Huỳnh, kể cả
một cái TV 19 inch. Vợ chồng tôi lên ghe đi
trước. Những người khác đi phà qua sông
rồi đi xe ôm vào nhà.
Ngồi trong ḷng
chiếc ghe ngắm anh lái tầu
trạc bằng tuổi tôi ở một đầu ghe, chân
không mang dép, nước da ngâm đen và sần sùi v́ gian
nắng giữ cánh lái motor điều khiển chiếc ghe
chạy b́nh bịch trên con sông phù sa đục ngầu, hai
bên phần đông chỉ là lá cây, thỉnh thoảng có
những ngôi nhà lợp bằng lá dừa nước, tôi
không thể nào không so sánh cho những lần tôi di Vegas,
ngồi trong chiếc taxi to lớn tài xế là người
Mỹ, ngắm hai bên đường thấy sự nguy nga
tráng lệ của một thành phố sang trọng bậc
nhất với khách sạn vĩ đại có hơn ngh́n
pḥng. Cả hai thế giới khác biệt một trời
một vực. Đằng sau mỗi căn nhà trên bờ
sông là những lưới cá lâu đời cũ kỹ mà
nhà nào nhà nấy đặt ở đằng sau nhà với
hy vọng khi nước sông lên xuống cá sẽ mắc
vào lưới cạn để họ bắt cá ăn. Tôi
hỏi anh Huỳnh cá ở đây bắt nhiều không th́
anh nhẩy dựng lên:
– Làm ǵ mà c̣n cá nữa. Mười mấy năm
trước th́ c̣n có cá chứ bây giờ ai cũng bắt
cá, rồi họ cho thuốc giết sâu vào ruộng, cá nó
chết hết rồi.
– Anh c̣n nuôi heo để bán không?
– Không ai dám nuôi heo nữa. Heo con bây giờ mua
đắt quá. Nuôi cho nó lớn tốn bao nhiêu tiền ḿnh
mua thức ăn cho nó, đến lúc bán lời không
được bao nhiêu nên bây giờ không ai nuôi heo.
– Vậy th́ làm sao mà sống?
– Th́ đúng vậy đó. Người dân càng ngày càng
khổ…
Sau 35 phút ghe trôi trên
sông, chúng tôi về đến nhà. Nước sông lên
xuống nên chỗ bờ bây giờ là đất bùn. V́
vậy mà anh Huỳnh nói
với cậu lái ghe t́m chỗ nào khô khô để “chú
thím” xuống. Tôi nói với anh
Huỳnh không sao, cứ đâm
đại vào bờ rồi chúng tôi cởi giầy đi
chân không cũng được nhưng cậu tài xế
nghe lời anh Huỳnh, chạy lên một tí nữa rồi
đâm ghe vào. Bước lên bờ, tôi đă nghe tiếng
người từ căn nhà tôi vừa đặt chân lên:
– Ai vậy? Rồi cũng có tiếng người trả lời:
– Bà con của Sáu Huỳnh.
Căn nhà của anh Huỳnh
với tường gạch, mái tôn (cửa sổ không có
cửa, chỉ có vài song sắt v́ anh Huỳnh nói không có trộm cướp) là chuyện hiếm có ở
đây. Những căn nhà chung quanh toàn lợp bằng lá
của cây dừa nước. Ao chỗ này một cái,
chỗ kia một cái, loạn xạ không nhất
định. Ở dưới quê th́ làm ǵ có dụng cụ
mà đào ao? Sau này tôi khám phá ra
đó là những hố bom trước 1975 do máy bay oanh
tạc. Nhà nào cũng có đất mênh mông nên ai chết th́
họ chôn ở phía sau đất của ḿnh. Mộ bia do
đó loạn xạ khắp nơi, không theo một thứ
tự nào cả. Ở đây không có công ăn việc làm
nên mấy cô cậu khi lên 15, 16 th́ lên tỉnh thành t́m
việc làm hết. Tôi không thấy bóng dáng con gái hay con nít,
chỉ thấy đàn ông. Không có tiệm, không có báo chí, không
có quán ăn, không có hàng rong, không có chợ búa, không có máy vi
tính, không có nhà thương, không có xe đổ rá. Không có
một cái ǵ chứng tỏ sự hiện hữu của
một đời sống văn minh, ngoại trừ vài chiếc
xe gắn máy, TV, và điện thoại.
Chị Huỳnh đă chuẩn bị từ
sớm, đổ bánh bèo, chiên con cá tây tượng bắt
ở ao lên, cắt mấy khoanh bánh tét chị cũng
vừa nấu hôm qua. Mấy cậu con trai đi cùng xe
với tôi đă ghé qua chợ mua vài con cá lóc cắm vào que
rồi đốt rơm lên nướng. Anh Chiến đem mấy két bia
trên SàiG̣n xuống. Tôi không uống bia, nhưng thèm uống
nước dừa. Anh Huỳnh nói năm vừa rồi không
biết có dịch sâu ǵ mà giết chết bao nhiêu là cây
dừa. Thảo nào mà lần này khi đi trên sông và lúc vào nhà
anh Huỳnh tôi không thấy
nhiều cây dừa nữa. Một buổi ăn trưa
thịnh soạn của đồng quê. Anh Huỳnh hôm nay có mời Phó Chủ Tịch
xă và một người nào đó, tôi không nhớ chức
vụ là ǵ. Anh phó chủ tịch xă nói với tôi
lương một tháng của anh là 800,000 VND, $50 dollars
tiền Mỹ.
“Dzô!”,
“Dzô!” Mấy ông con trai thi nhau cụng lon rửa ruột
với nước bia. Ông Phó Chủ Tịch xă cũng là
một trong những người la lớn nhất. Trong vài
giờ ăn uống, tất cả quên đi một khoảnh
khắc khó khăn của đời sống.
7:00 PM: Tôi muốn
đi ăn nghêu ở Ngă Sáu Nguyễn Tri Phương
mấy lần, nhưng ngày nào cũng bận. Hôm nay đă là
Chủ Nhật, chỉ c̣n tối nay và tối mai, Thứ Ba
đă về lại Mỹ. Chị Thúy nghe nói vậy nên ban
sáng chị cho người đi mua ốc rồi bảo
chúng tôi tối nay đến tiệm ăn ḿnh nấu
ốc ḿnh mua th́ sạch sẽ và thoải mái hơn. Thật
là may mắn có được một chị dâu như
chị. Trong khi mấy người kia suưt soa với món
ốc bưu, ốc hương, tôi húp nước
mắm của món nghêu chấm
nước mắm mà tưởng như ḿnh về tiên
cảnh.
9:00 PM: Chúng tôi đi bộ ra xem khu
triễn lăm hoa Nguyễn Huệ rồi lại kéo nhau về
vũ trường Tự Do nghe nhạc. Tối nay tôi nghe
một nam ca sĩ hát tiếng Anh bài San Francisco của Scott
McKenzie mà nhớ California:
If you’re going to San Francisco,
Be sure to wear some flowers in your hair.
If you’re going to San Francisco,
You’re gonna meet some gentle people there…
http://www.youtube.com/watch?v=RKWiwfOhI6U
Nếu cô đi San Franscico,
Nhớ cài hoa vào tóc.
Nếu cô đi San Francisco,
Cô sẽ gặp nhiều người hiền ở
đấy….
Chỉ có một
điều là anh ca sĩ hát tiếng Anh bết quá, sặc
giọng Việt Nam. Nghe điệu nhạc th́ biết là
bài San Francisco, nhưng lắng nghe lời th́ tôi
tưởng anh hát nếu cô nào muốn đi Bạc Liêu th́
nhớ đội mũ an toàn.
Thứ Hai 04-Feb-08:
8:30 AM: Tôi lái xe ra nhà
hàng Tự Do, để xe ở đấy rồi đi
bộ ra tiệm sách ở đường Nguyễn
Huệ, định mua một bộ tự điển
chữ Nôm nhưng anh bảo vệ nói với tôi tiệm
sách đóng cửa một tuần ăn Tết. Trưa nay
chúng tôi có hẹn ăn trưa, nhưng c̣n lắm th́
giờ nên tôi ra chụp khu triển lăm hoa Nguyễn Huệ một
lần cuối cùng. Trên đường đi bộ
về, một cậu bé quẩy gánh dừa tươi
hỏi tôi mua dừa uống giúp cậu ấy. Tôi xem
lại túi tiền, không c̣n tiền lẻ, nên bảo
cậu ta tôi không mua. Băng qua con đường có đèn
xanh đèn đỏ, cậu ta vẫn bám sát theo tôi, níu áo và
nài nỉ tôi mua dừa nữa. Không biết mặt tôi có in
chữ Đại Hàn, Nhật Bản, Trung Hoa, Mễ Tây
Cơ hay Ả rập không mà tôi để ư những
người bán hàng, từ bán hàng rong hay đến mấy
cô bán hàng trong những shopping center khi tôi nói không mua th́
họ hay níu kéo áo tôi khi tôi bước bỏ đi. Tôi nói
với cậu ta là tôi chỉ c̣n tờ giấy bạc
lớn, cậu ta không có tiền thối th́ làm sao tôi mua
được nên tôi bước đi. Cậu ta lại
bám sát theo tôi, nài nỉ tôi t́m chỗ đổi tiền.
Nh́n mấy trái dừa đầy ắp hai bên gánh, tôi
nhớ lại ông bán trái cây ở sau nhà Hồng. Hồng
kể cho vợ chồng tôi nghe là năm ngoái có một bà
xin Hồng cho bà ta ngồi bán trái cây ở phần
xi-măng sau nhà. Sau nhà Hồng là một ngơ hẻm,
bước vài bước là đến chợ Vườn
Chuối nên Hồng cho phép bà ta ngồi bán. Tuy rằng bà ta
chỉ có hai rổ trái cây bán cam, na, bưởi.., nhưng
nó cũng nặng, bà ta không gánh về nhà được nên
sau khi ngồi bán từ sáng đến 5 giờ chiều th́
bà ta bắt ông chồng ra ngồi và ngủ với rổ
trái cây cả đêm cho đến sáng hôm sau khi bà ta
đến. Hồng kể tiếp:
– Trời ơi, bà đó bà ác với chồng bả
lắm anh Ngọc chị Loan ơi!
– Ác là sao? Tôi hỏi.
– Bả bắt ổng
ra coi trái cây cho bả nhưng mà bả hổng lo cho ổng
ăn cơm chiều. Em đâu có biết đâu, tới
một ngày ổng vô nhà xin em cơm ăn.
– Vậy mà sao Hồng
nói bà ta ác? Như vậy có nghĩa là bà ấy nghèo quá không
lo cơm cho chồng được chứ.
– Em hổng biết
đâu. Em thấy vợ th́ phải có bổn phận lo cho
chồng.
– Hồng giải
quyết ra sao?
– Th́ em cho ổng ăn
chứ làm sao. Nhưng không phải chỉ có một ngày
đó thôi. Từ ngày đó cho đến bây giờ mỗi
buổi chiều nhà nấu cơm là em nói bé Năm làm cho
ổng một chén cơm với thức ăn luôn.
Nhiều lúc hết cơm em phải nói bé Năm đi mua
cơm cho ổng nữa đó. Thành ra khi không em phải nuôi
ổng từ đó đến giờ..
– Rồi ổng đi
tiểu th́ sao? Hồng có cho ổng vào nhà không…
– Haha. Không! Chuyện
đó của ổng để ổng lo chứ em lo cơm
cho ổng ăn rồi.
Tôi nói
cậu bé theo tôi đến nhà hàng Tự Do rồi chờ
tôi. Vào bên trong, tôi nhờ một cô gái đổi tiền và
cho tôi mượn một cái ly và muỗng. Trả tiền
cho cậu bé chặt một trái dừa và cho cậu ta thêm
tiền lẻ, ngồi xuống dưới gốc cây
uống ly nước dừa mà tôi nghĩ không biết có
bao nhiêu triệu người sống khổ sở ở
Việt Nam.
7:00 PM:
Vợ chồng tôi ăn trưa và ăn tối với
chị Lan và Lệ Thanh. Thêm một người bạn
mới, thêm ṿng dây liên lạc, thêm một mối bạn
thân t́nh. Tiệm bánh ḿ Bamizon ăn trưa và tiệm ḿ
Hưng Kư ăn chiều ở Phú Nhuận đều ngon.
Lần đi này tôi lái Honda khắp SàiG̣n, từ Bến
Hải đến Cà Mau. Tối nay là tối cuối cùng
của chuyến đi. Giă từ chị Thúy ở Tự Do,
chúng tôi đi dạo SàiG̣n về đêm một lần
cuối cùng. Để vợ và em gái ngồi uống
nước ở vỉa hè Hotel Continental ngắm cảnh
thành phồ về đêm, tôi xách máy ảnh đi chụp
h́nh lần cuối. Đường Nguyễn Huệ
từ Rex đến đường Bến Bạch
Đằng, bây giờ đổi tên thành Tôn Đức
Thắng, đông nghẹt những người. Chuyến
đi này phần đông tôi tháp tùng vợ và mấy cô em, và
v́ tôi ở Ngă Sáu thay v́ ở trung tâm SàiG̣n như Hotel
Continental, ít dịp đi bộ lang thang một ḿnh nên ít có
mấy anh hoặc cô đến hỏi tôi có muốn đi
thăm “mấy em” như những lần trước, tuy
rằng tất cả đều bắt đầu
bằng một câu hỏi thật là ngu xuẩn:
– You Sir…Do you like girls?
Đàn ông mà không thích
con gái th́ như đàn bà con gái không thích hột xoàn vậy. N’importe quoi! Vấn đề là bao nhiêu
cử chỉ và hành động của ông chồng Việt
Kiều nào ở SàiG̣n lúc nào cũng bị vợ kiểm soát
chặt chẽ 24 giờ một ngày bằng máy quay phim video
siêu đẳng tối ư hiện đại. Do đó mà
lúc nào tôi cũng đành ngậm đắng nuốt cay hát
bài Không! để trả
lời.
Nói đến
chuyện trai gái bậy bạ, vợ tôi có một cô
bạn bẩy, tám năm trước có một motel nhỏ
ở SàiG̣n cho khách mướn, phần đông là Việt
Kiều và người ngoại quốc. Cô ấy cũng là
người cai quản khách sạn, vốn liếng Anh
ngữ lơm bơm chỉ tạm đủ nói chuyện về
tính tiền và cho mướn pḥng. Một buổi tối
khuya mười giờ đêm một anh xích lô chở một
khách ngoại quốc người Mỹ về khách
sạn. Anh này muốn dụ ông Mỹ đi gặp chị
em ta nhưng không biết tiếng Anh nên hỏi cô bạn
vợ tôi hỏi dùm ông ta:
– Chị hỏi dùm em ông Mỹ này có muốn đi
“phấc” (f--k, tiếng Anh) không?
Cô kia chưa bao
giờ biết tiếng này nghĩa là ǵ, nghĩ là anh kia nói
chữ fax, nên trả lời:
– Giờ này khuya rồi nên đâu có ai mà muốn phắc
(fax, tiếng Anh).
– Chị chưa hỏi mà làm sao biết ông ta muốn
phấc hay không?
– Chị biết mà. Không ai phắc giờ này hết.
– Nhưng chị cứ hỏi dùm em….
– Chị đă nói là chị biết mà, người ta
chỉ phắc lúc ban ngày thôi. Em đợi đến sáng
chị sẽ hỏi ông ấy có muốn phắc hay không.
– Ổng muốn phấc bây giờ chứ ai mà
đợi đến sáng th́ phấc ǵ nữa. Chị
cứ hỏi đi.
Cô bạn tôi giận
quá, quát tháo:
– Giờ này mấy chỗ phắc đóng cửa
hết. Nếu mà có mở th́ chỉ có bưu điện
mới mở thôi. Mà nếu bưu diện có mở giờ
này th́ phắc đắt lắm, họ sẽ tính tiền
khẩn cấp….
Anh chàng xích lô cũng tức,
cuối cùng phải dùng hai tay ra hiệu, một tay hai ngón
làm thành chữ O, tay trỏ kia xuyên qua chữ O để ra
hiệu cho cô ta biết phấc
là ǵ!
10:00 PM: Mấy ngày
ở SàiG̣n tôi không xem TV, có xem cũng chả có ǵ hấp
dẫn để xem. Có nhiều phim hay show trong dạng
thuyết minh, chỉ có một người nói một
giọng từ đầu đến cuối, xem vài giây là tôi không chịu được,
phải đổi sang đài khác. Xem chương tŕnh
thể thao cũng khó chịu không kém v́ chuơng tŕnh nguyên
thủy bằng tiếng Anh, đài VN bật nhỏ âm thanh
tiếng Anh lại rồi người Việt Nam nói lên
trên giọng người Anh, nghe khó chịu vô cùng. Đă
thế, có một giọng
đàn ông người Bắc nói nghe thật buồn
ngủ. Tiếng Bắc sau 1975 có vài chữ tôi nghe không
hiểu như chữ hoành tráng
(nghệ thuật hoành tráng: nghệ thuật quy
mô đồ sộ) hay sự
cố (máy xe có sự cố:
máy xe bị hư). Tôi th́ biết tiếng Việt cũng
tạm đủ, ngược lại chị vợ
của tôi là người Nam, lại đi du học từ
lúc rất c̣n trẻ, khoảng năm 1966, nên rất
nhiều từ ngữ thông thường của
người Bắc chị ấy cũng không hiểu. Vài
năm trước về Việt Nam đi thăm lại
truờng Dược, chị ấy muốn vào bên trong xem.
Người bảo vệ nói nếu chị ấy có mang
hộ chiếu th́ họ sẽ cho chị vào. Chị hoàn
toàn không hiểu hộ chiếu là giấy thông hành, nói
với người bảo vệ là chị ấy đâu có
ngờ là vào thăm trường đại học là
phải mang …chiếu nên chị không mang theo chiếu!
Khi người tài
xế taxi chở chị và vài người bạn ngoại
quốc từ phi trường về khách sạn, anh ta khuyến
khích chị nên đi Vũng
Tầu chơi và nên dùng tầu
cánh ngầm (hovercraft) đi cho nhanh. Chị không hiểu
tầu cánh ngầm là tầu ǵ, chỉ nghe được
là tầu ngầm nên dịch với người bạn
Mỹ là vài ngày nữa sẽ đi chơi Vũng tầu
bằng submarine! Ông bạn Mỹ nghe xong rất ư thán
phục nước Việt Nam cực kỳ văn minh,
đi từ SàiG̣n ra Vũng Tầu đường sông
chưa đầy 50 cây số mà
dùng tầu ngầm!
Thứ Ba 05-Feb-08:
Hôm nay tôi dậy
sớm, nôn náo không ngủ được. SàiG̣n chuẩn
bị chào đón một ngày mới. Tôi chuẩn bị cho
chuyến bay đi về nhà. Cả hai vợ chồng tôi
đều nhớ nhà, nhớ con. Tôi lên nhà hàng xoay ăn
điểm tâm mà biết rằng sáng hôm nay là sáng cuối
cùng của buổi du lịch mười ngày ở SàiG̣n. Và
cũng như bao nhiêu buổi sáng khi cô bồi bàn hỏi tôi
“Chú uống ǵ?” Tôi trả
lời “Em cho một ly cà-phê
sữa đá”. Vợ chồng tôi không uống cà-phê,
nhưng từ buổi đầu tiên lên đây ăn sáng,
nghe theo lời của cô em: “Anh
Ngọc uống thử cà-phê xem sao”, tôi thử, và
thấy cà-phê sữa đá ngon thật. Tôi chắc chắn
nó ngon một phần lớn cũng v́ ngoại cảnh chi phối:
khung cảnh yên lặng
của nhà hàng trên tầng cao chót vót, nh́n khắp chung quanh
thấy nhà cửa tiêu biểu của SàiG̣n, nh́n xuống
đường thấy xe cộ ngộ nghĩnh chạy
nhộn nhịp không ngừng. Tuy nhiên cái ngoại cảnh
ấy: cảnh tượng của thành phố SàiG̣n, cảnh
tượng của đất nước VN, dù ngộ
nghĩnh đến đâu cũng chỉ gây sự thú vị trong ḷng tôi một
thời gian ngắn rồi biến mất như bao thành
phố khác tôi đă từng có dịp đến thăm,
nếu chính nó không có những sự thể khác chi phối.
Trong một tấm ảnh to lớn với cái phông đằng
sau là h́nh ảnh SàiG̣n, con đường Cách Mạng Tháng
8, Ngă Sáu Phù Đổng Thiên Vương với xe cộ
nhộn nhịp, tôi thấy thêm được một
người chị dâu và gia đ́nh chị dâu, các anh
chị hay bạn bè tốt bụng cũ cũng như
mới, bao nhiêu tầng lớp người khác nhau tôi có
dịp chụp h́nh, những khuôn mặt rạng sáng
của các em tiểu học, những đời sống
b́nh dị của người dân quê, những đời
sống khó khăn của người có đời
sống tầm thường.
Chuyến đi VN lần này tuy dù chỉ
ngắn gọn có mười ngày (khi tôi mua vé máy bay, cô bán vé
nói: “Trời ơi, anh về VN
mà đi có mười ngày thôi sao anh?”) đă gây cho vợ
chồng tôi thật nhiều ấn tượng, thế
nhưng tôi vẫn không quên căn nhà cũ của tôi ở
chợ Bàn Cờ cùng căn nhà cũ, nhiều ṭa nhà cũ của gia đ́nh vợ tôi
ngày xưa bị lấy mà bây giờ không ai trả.
Cuối cùng của cuộc du lịch th́ chúng tôi thực sự nhớ
đến con v́ xa chúng nó hơi lâu, nhớ đến căn
nhà ḿnh ở bên Mỹ.
Khi c̣n bé mới lớn, bố tôi
thường cho tôi đọc những mảnh chuyện
trong Quốc Văn Giáo Khoa Thư để tập
đọc tiếng Việt Nam. Đến bây giờ tôi
vẫn c̣n nhớ nhiều câu chuyện trong quyển sách ấy.
Một trong những câu chuyện tôi c̣n nhớ là bài “Chốn quê hương
đẹp hơn cả”:
Một
người đi du lịch đă nhiều nơi. Hôm
về nhà, kẻ quen người thuộc, làng xóm láng
giềng đến chơi đông lắm. Một
người bạn hỏi: “Ông đi du sơn du thủy
thế tất đă trông nhiều cảnh đẹp.
Vậy ông cho đâu là thú hơn cả?” Người du
lịch đáp lại rằng: “Cảnh đẹp mắt
tôi trông thấy đă nhiều, nhưng không đâu làm cho tôi
cảm động, vui thú bằng lúc trở về chốn
quê hương, trông thấy cái hàng rào, cái tường
đất cũ kỹ của nhà cha mẹ tôi. Từ cái
bụi tre ở xó vườn cho đến con đường
khúc khuỷu trong làng, cái ǵ cũng gợi ra cho tôi những
mối t́nh cảm chứa chan kể không sao xiết
được.
Cũng giống như
người đi du lịch trở về quê hương
bị xúc động trong câu
chuyện của Quốc Văn Giáo Khoa Thư, tôi cũng
bị xúc động khi víếng SàiG̣n. Xúc động
v́ hoàn cảnh thời cuộc khi tôi rời
nước ra đi. Xúc động v́ đă vĩnh viễn
cắt đứt quyền công dân của quốc gia ḿnh sinh
đẻ. Xúc động v́ được nh́n lại
căn nhà cũ mái trường xưa. Xúc động v́
gặp lại những người thân thuộc. Xúc
động v́ xa rời những người quen mới. Xúc
động v́ thấy cũng cùng là loài người do
một Tạo hoá sáng tạo thế mà đời sống
rất nhiều người ở Việt Nam khổ
sở và nghèo đói. Nhưng
khác với người ấy, tôi không phải là công dân
Việt
http://www.youtube.com/watch?v=-Rnf7DS5YlQ
GOD BLESS AMERICA
If tomorrow all the things were gone I’d worked for
all my life,
And I had to start again with just my children and
my wife.
I’d thank my lucky stars to be living here today,
‘Cause the flag still stands for freedom and they
can’t take that away.
I’m proud to be an American where at least I know
I’m free.
And I won’t forget the men who died, who gave that
right to me.
And I’d gladly stand up next to you and defend her
still today.
‘Cause
there ain’t no doubt I love this land.
God
bless the U.S.A.
From the
lakes of Minnesota, to the hills of Tennessee,
across the plains of Texas, from sea to shining sea,
From Detroit down to Houston and New York to LA,
Well, there’s pride in every American heart,
and it’s time to stand and say:
I’m proud to be an American where at least I know
I’m free.
And I won’t forget the men who died, who gave that
right to me.
And I’d gladly stand up next to you and defend her
still today.
‘Cause
there ain’t no doubt I love this land.
God
bless the U.S.A.
-------------------------------------------------------------------------
Nếu ngày mai tất cả những
sự nghiệp tôi đă gầy dựng trong đời
bị tiêu mất,
Và tôi phải làm lại cuộc
đời với vợ và con của tôi.
Tôi cám ơn những ngôi sao may mắn
cho tôi sống ở xứ sở này hôm nay,
V́ lá cờ vẫn c̣n là biểu
tượng cho sự tự do không ai có thể lấy
đi được.
Tôi hănh diện là người Hoa kỳ
v́ ít ra tôi biết tôi có tự do.
Tôi sẽ không quên những người
đă chết để cho tôi quyền tự do ấy.
Hôm nay đây tôi sẽ không ngần
ngại đứng sát vai anh chị để bảo
vệ nước Mỹ.
V́ chắc chắn không có một sự
hồ nghi nào là tôi yêu đất đai này.
Chúa ban phước lành cho Hiệp
Chủng Quốc Hoa Kỳ.
Từ những hồ ở Minnesota
đến các ngọn
đồi ở Tennessee,
Dọc theo những đồng
bằng Texas; từ biển bên này đến biển sáng
chói bên kia,
Từ Detroit xuống Houston ngang New York
đến L.A. ,
Trong ḷng mỗi người dân Mỹ
đều có niềm hănh diện,
Đă đến lúc chúng ta đứng
lên để nói:
Tôi hănh diện là người Hoa kỳ
v́ ít ra tôi biết tôi có tự do.
Tôi sẽ không quên những người
đă chết để cho tôi quyền tự do ấy.
Hôm nay đây tôi sẽ không ngần
ngại đứng sát vai anh chị để bảo
vệ nước Mỹ.
V́ chắc chắn không có một sự
hồ nghi nào là tôi yêu đất đai này.
Chúa ban phước lành cho Hiệp
Chủng Quốc Hoa Kỳ.
---------------------------------------------------------------------------
Tôi đă
một lần mất hết tất cả trong
đời. Tôi đă phải làm lại cuộc đời
trở lại từ đầu. Dân tộc Mỹ trong
mười sáu năm đă hy sinh đời sống
của 58,217 con cháu, 153,452 người lính bị trọng
thương, đă tiêu một trăm bốn mươi tỷ
đô-la cho chiến tranh Việt Nam, bảo đảm
tự do của tôi ngay giây phút
đầu tiên tôi đặt chân lên đất Mỹ ở
đảo Guam để tôi có được cơ hội
làm lại từ đầu. Cái
nghĩa cử cao đẹp đó ngh́n đời tôi
vẫn nhớ, cái ơn cứu sống mạng
người ấy suốt đời tôi không thể quên. Giây
phút tôi leo cầu thang từ xà-lan lên chiến hạm Mỹ
của Đệ Thất Hạm Đội ở ngoài
khơi Vũng Tầu trong buổi sáng 30-04-1975 ấy không
bao giờ phai nhạt trong trí óc tôi. Một quốc gia không
thiếu nợ tôi hay trăm
ngh́n người Việt tỵ nạn khác, đă gửi
con em họ cứu sống tôi về đất tự do. Sự
xúc động về thăm xứ sở cũ trong ḷng tôi
càng ngày càng tiêu cực trong khi mỗi lần đi du
lịch ngoại quốc trở về đất nước
Hoa Kỳ, đứng trong hàng “Công dân Mỹ” đợi
kiểm soát giấy tờ thay v́ đứng ở hàng “Công
dân các nước khác”, nh́n lá cờ Mỹ đă cứu mạng
sống tôi ba mươi mấy năm trước mà ḷng
xúc động của tôi càng ngày càng gia tăng.
Người cảnh
sát Sở Ngoại Kiều Hoa Kỳ sau khi xem giấy thông
hành, trả lại cho tôi, mỉm cười nói với
người đồng hương:
- Welcome home, Mr. Nguyen.
Ông ta nói đúng. Tôi
đă về nhà. I’m home. Tôi
đă về lại quê hương mới của tôi, The
United States Of America.
Nguyễn Tài Ngọc