"TRƯỜNG PHÁI THƠ ĐINH CƯỜNG ":

VẼ KỶ NIỆM BẰNG NGÔN TỪ HIỆN THỰC

Hà Khánh Quân

 

 

"làm thơ trường phái Đinh Cường
chân thành súc tích dễ thương vô cùng..."

(Luân Hoán - Ba Trời Lục Bát)

 

Thơ là môn chơi dễ nhất trong mọi bộ môn sáng tác. Có lẽ gần hầu hết những người sinh hoạt Văn Học Nghệ Thuật, đều khởi đầu bằng vọc qua vần điệu. Chỉ kể trong lănh vực cầm cọ thành danh, chúng ta gặp được những tên tuổi lộng lẫy: Văn Cao, Tạ Tỵ, Vơ Đ́nh, Nghiêu Đề, Trịnh Cung, Đinh Cường, Khánh Trường, Hồ Thành Đức, Thanh Trí... Dĩ nhiên sẽ c̣n sót, bởi sự quen biết của tôi hạn hẹp. Trong số tên tuổi kể trên, có chừng năm người tôi đă lạm dụng làm đề tài, trong hai cuốn sách Dựa Hơi Bè Bạn trước đây. Nhưng lần đó tôi không níu thơ của họ để lẽo đẽo theo chơi. Hôm nay, tôi chọn một người thân quen đă ra đi, để làm công việc này: Họa sĩ Đinh Cường.

Cũng như ông bạn "ừ thôi, em về...". Đinh Cường bắt đầu làm thơ từ thập niên 60. Anh được sinh ở Thủ Dầu Một vào năm 1939, sau thời gian trung học ở Petrus-Kư Sài G̣n, anh đến cố đô Huế và tốt nghiệp Cao Đẳng Mỹ Thuật, trên đất của những vị vua cuối cùng Việt Nam.  Sự hữu t́nh của Huế, cùng đôi mắt và tấm ḷng của một Hồ Tuyết Nhung, sơn cọ quả thật chưa đủ, với một tâm hồn giàu thương yêu, mơ mộng. Bên cạnh người bạn cột-chèo Dương Nghiễm Mậu, cùng những bằng hữu thân t́nh Trịnh Cung, Trịnh Công Sơn, Bửu Ư... chuyện làm thơ của Đinh Cường là việc đương nhiên.

Đinh Cường nổi bậc trong làng hội họa niềm Nam, điều này phần nào đă cầm chân tài thơ của anh. Măi cho đến đầu thế kỷ 21, Đinh Cường mới bước vào cơi thơ một cách ngoạn mục. Hồ Đ́nh Nam, anh của nhà văn Hồ Đ́nh Nghiêm, không ngần ngại đặt tên "trường phái thơ Đinh Cường", một phần chọc chơi, một phần tán thưởng ông anh rể. Từ "trường phái" thường dành cho hội họa. Hồ Đ́nh Nam, một tay viết không chuyên, quả thật tinh tế dùng đến.

Trước khi thăm những công tŕnh thơ lạ của Đinh Cường, mời các bạn đọc vài bài thơ thời thập niên 60 của họa sĩ:

" xe dừng lại giấc nghỉ trưa

cho tôi xuống vội để vừa kịp thăm

núi c̣n những mấy ngh́n năm

mây bay buồn xuống ngang tầm mắt tôi"

(1969)

 

Đọc bốn câu trên, lập tức tôi liên tưởng đến Bà huyện Thanh Quan, khi đi qua Đèo Ngang. Thơ tức cảnh sinh t́nh. Ở đây, không gian ngoạn cảnh của Đinh Cường gần gũi với chúng ta hơn nhiều. Trước 1975, nửa nước đàng trong Việt Nam, có một khoảng thanh b́nh tuyệt vời. Việc đi lại giữa những tỉnh Trung, Nam vô cùng an toàn. Những ai từng lang thang bằng xe đ̣, đọc đoạn thơ trên dễ gặp ngay kỷ niệm cũ. Việc làm ăn của con dân miền Nam tự do luôn luôn thong dong nhẹ nhàng. Một chuyến xe đường trường, luôn có một thời khắc thuận tiện dừng lại, để tài xế chợp mắt. Hành khách, dù trong vai tṛ nào, cũng tùy nghi chiêm ngưỡng phong cảnh. Có thể gọi đây là giây phút hạnh phúc chớp nhoáng. Là một họa sĩ, ưa thích quan sát và tinh tế nắm bắt ngoại cảnh, Đinh Cường thấy ngay sự trường tồn của núi rừng. Trước bao la màu xanh cây lá, anh nghĩ về quá khứ, mường tượng đến tương lai, niềm hănh diện được thở cùng thiên nhiên, đă giúp anh khoan khoái, hoà ḿnh vào cảnh sắc, đủ vẽ vài nét chính xác đất trời, không cần sơn cọ. Chữ nghĩa giàu thi vị, đă dung nạp t́nh cảm anh: "mây bay buồn xuống ngang tầm mắt tôi". Mây, đương nhiên tự nó không vui buồn. Tấm ḷng hạnh ngộ chốc lát, để rồi chia xa từ Đinh Cường, đă san sẻ u hoài cho mây núi.

Câu thơ làm hiện diện một h́nh ảnh thật đẹp, đồng thời nói lên sự khắng khít muôn năm, giữa vũ trụ và con người.

Một cụm bốn câu lục bát khác:

"mai đi hồ dễ quên đời

mai đi hồ dễ quên người được sao

nửa đêm sực tỉnh mưa rào

c̣n đây một nửa truyện sầu chuyền tay"

(1969)

 

bài này có tên "Cho Sơn". T́nh giữa người và người, qua hai mươi tám chữ, Đinh Cường gói trọn sự chân thành và thắm thiết. Một cuộc chia tay - người đi, người ở, đều nhớ về nhau. Với người đi, tuy bị chi phối bởi cảnh sắc, sự việc dọc đường, vẫn luôn nghĩ ngợi, mường tượng bạn ḿnh lúc này đang làm ǵ, nghĩ ǵ, hẳn có giống như khi có ḿnh ở bên ? Người ở lại, dù có thể bận rộn việc hành ngày, vẫn phỏng chừng bạn ḿnh giờ đă tới đâu, những ǵ bạn ḿnh đang và sẽ gặp. Sự nhớ về nhau chia đồng đều giữa hai người thân thiết. Ở đây Đinh Cường cho thấy anh là kẻ ở lại, chập chờn trong tiếng mưa để nhớ thương. Chúng ta không cần biết Sơn thuộc giới phái nào, chỉ cảm được nỗi t́nh đối với bạn của Đinh Cường thật thiết tha chân t́nh.

Bên cạnh lục bát là ngũ ngôn, tay cọ Đinh Cường có bản vẽ như sau:

"tiếng hát dạ lan này

nghe hồn anh mỏi mệt

chiều âm thầm qua đây

biển sa mù mải miết

biển đông sầu mải miết

hải đăng làm mắt chong

anh ngồi trên cát lạnh

em giờ xa ngàn trùng

chiều ơi chiều xuống chậm

mây bay qua chập chùng

gió lưng đèo thổi mạnh

mưa trên đèo đó Nhung

anh c̣n đi biền biệt

những ngày qua ngày qua

con ngựa hồng đă chết

anh hát bài Sahara

sa mạc mờ bụi đỏ

cát bỏng bàn chân này

nửa mặt ḿnh lệ chảy

nửa mặt ḿnh máu vây

c̣n chi mà nói nữa

em đưa anh cầm tay

(Nửa Mặt - 1969)

 

Nhịp thơ bâng khuâng, phân phát t́nh người viết hết sức nhẹ nhàng, giàu h́nh ảnh và màu sắc. Tôi có chút ngạc nhiên, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn h́nh như đă quên chắp cánh cho hồn thơ. Có chăng v́ một tên gọi riêng tư ? Một điểm chính để tác giả vịn vào, cho t́nh thơ cụ thể và chân chất hơn. Bài thơ hẳn được viết trên đường lăng du, gợi hứng từ một lắng nghe âm điệu tâm t́nh, của một chương tŕnh phát thanh đang được rộng răi ưa thích. Tất cả những h́nh ảnh gợi mở một không gian cao rộng, nói lên sự chia xa ngàn trùng, được tác giả trưng dụng một cách hợp lư: biển, hải đăng, đèo núi, gió mây, sa mạc... Đôi mắt quan sát tỉ mỉ của họa sĩ, cộng chung với cái nh́n từ hồn thơ, Đinh Cường đă gởi cho người yêu anh, chị Hồ Tuyết Nhung tất cả sự nhung nhớ của anh. Điều đặc biệt có cả thiên nhiên, anh gom lại, cho món quà tặng thêm giàu ấm áp.

Thập niên 60 là thời kỳ nở rộ thể thơ tự do, với nổ lực chính từ nhóm Sáng Tạo của nhà văn Thanh Tâm Tuyền cùng nhóm bạn anh. Đinh Cường cũng đă xử dụng thể loại này. Thơ tự do được h́nh dung là một loại thơ, mỗi câu dài ngắn không bị qui định số chữ, không khuôn thước cho vần điệu, nhưng luật lệ tự nhiên, đọc lên thấy được tính chất thơ hiện hữu. Tư tưởng của câu thơ có phần lấn hơn t́nh cảm chút ít, nhưng không nặng nề bí hiểm đến tối nghĩa. Ở thơ tự do, h́nh như không chấp nhận sự làm dáng trí thức. Một số thơ tự do rất gần với hiện thực, cụ thể như thơ Lê Vĩnh Thọ. Một đặc tính khác, thơ tự do thường giàu có số câu, thường được gọi chung là dài hơi. Tôi chọn một bài dài của Đinh Cường gởi đến các bạn cùng đọc. Bài này tôi sẽ không tham lam ăn theo quá nhiều, hy vọng các bạn sẽ đọc hết để nắm bắt những ǵ nhà thơ thân mến của chúng ta đă nghĩ và viết:

"năm giờ sáng ba c̣n bế con ở Huế

năm giờ chiều ba đến Sài G̣n

những điếu thuốc ba đă thắp

trong lúc chờ máy bay

 

mưa rất nhỏ ngoài cửa kính

 

bây giờ ba đến B́nh Dương

chuyến xe lôi cuối cùng hết tốc lực

cơn mưa đầu mùa chuẩn bị tối đen

người ba ướt sũng

 

buổi sáng ba c̣n bế con ở Huế

buổi chiều ba đi dưới mưa ở B́nh Dương

 

cơn mưa lớn cuốn trôi đường đất đỏ

con ơi con ơi con

ba đă lớn lên ở miền đông này

trong rừng cao su mù mịt

trên miền đất đỏ Terre Rouge

ba hiểu thế nào là cô đơn

 

như con thiếu ba bây giờ

trong nhà không có đàn ông

con lầm lũi chơi cùng bà ngoại

bà ngoại đă già

giăng chiếc mùng cho con ngủ buổi trưa

con ngủ một ḿnh bà ngoại đi chơi

bà ngoại mê tứ sắc

như ba đă nô đùa một ḿnh

trong căn nhà có nhiều cắc kè

lớn lên học trường bà sơ

giỡn chơi cùng cuội trắng

ba đă lượm xếp thành hàng

những ḥn cuộc đẹp

cứ như thể mưa trên rừng cao su

cứ như thể mưa trên rừng cao su

 

mưa trên rừng cao su cuốn phăng những cành cây khô

ba đă chạy theo dưới mưa ồ ạt

và con sẽ lớn lên

trong vùng Thành Nội

nơi mẹ con hàng ngày đi dạy học

mỗi lần về con mừng reo

ơi me ơi me

em gái con c̣n nhỏ

mới đầy một năm

ngày ba về sinh nhật muộn

 

hôm qua ba c̣n giỡn với con

trước sân nhà thuê

nhiều rong rêu

con rủ ba đi t́m những con ốc sên

đang nhả nước miếng trên vách tường xám

và con reo ḥ sung sướng

chạy tung tăng

 

đêm nay ba nằm dưới căn hầm ngoài tuyến hai

chờ phiên gác đến

ổ kiến lửa đùn lên bên cạnh ba

ba bấm đèn nh́n từng con kiến vàng

vô trật tự trong đêm

ba buồn vô cùng như sông dưới kia

ba buồn vô cùng như tiếng bom rơi

ồ ạt xuống khu rừng quanh đây

 

con ơi con ơi con

nơi ba đă lớn lên

ba đă trở về lạ mặt

 

ba ngồi hát rừng cao su

như con nằm bú sữa

như em con nằm bú sữa

như mẹ con đang nhớ ba

 

buổi sáng ba cùng con ở Huế

buổi chiều ba rơi xuống B́nh Dương

và đêm nay ba ngồi gác

nh́n rừng cao su cháy bỏng đèn soi

(ba ngồi hát rừng cao su như con nằm bú sữa - 18.3.1969)

 

Thật vô cùng bất ngờ, vừa gơ chữ vừa đọc bài thơ trên, tôi như gặp lại chính ḿnh. Đă một thời từng xử dụng thể thơ này, để tâm sự, để mô tả những xúc cảm trong cuộc chiến. Có điều tôi thua Đinh Cường ở sự thuần nhất về t́nh gia đ́nh. Với tôi, vốn thường được trực diện h́nh ảnh hy sinh của đồng đội; cảnh khổ tận cùng của đồng bào, nên thơ có phần hằn học, bi quan hơn. Có người lính nào dựa vào cảnh sống gian nan của ḿnh, mà quên được chuyện nhớ nhà. Nhớ nhà, chính thật là nỗi nhớ những người thân yêu: vợ, con, cha mẹ, anh em, cô hàng xóm... Cái thú vị ở Đinh Cường, là anh lần từng kỷ niệm nhỏ nhoi, cụ thể để trải rộng chân t́nh. Người con được nhắc trong thơ, sau này sẽ đọc. Tôi tin cậu ta sẽ không khóc được to tiếng,  nhưng vô cùng ngậm ngùi thương cảm. Hương vị của những câu: "con ơi con ơi con / nơi ba đă lớn lên / ba đă trở về lạ mặt / ba ngồi hát rừng cao su / như con nằm bú sữa/ như em con nằm bú sữa / như mẹ con đang nhớ ba, chứa trọn vẹn tấm ḷng của một người cha khi xa nhà.

Bài này, cùng bài "Thăm Những Nhà Ga Sắp Hồi Sinh" là những khởi đầu một cơi bát ngát "trường phái thơ Đinh Cường" sau này tại hải ngoại. Các trang web Sáng Tạo, Phạm Cao Hoàng, Trần Thị Nguyệt Mai... đă tích cực phổ biến rộng răi thơ anh. Anh làm thơ tà tà. Thư thả thong dong là bản tính của Đinh Cường. Tích cực ham vui nhưng không nhiều sôi nổi khi thù tạc cùng bè bạn. Trong tâm anh như sẵn có bản chất thiền.

Một đôi lần tôi đă thúc hối anh, thực hiện một tuyển tập bản chụp họa phẩm, giống như Thái Tuấn, Nghiêu Đề, Hồ Thành Đức, Bé Kư, Thanh Trí... anh mỉm cười, bảo chưa có cơ hội. Anh không chỉ dành thời gian cho hội họa, thi ca. Anh c̣n đam mê đi đây đó, giao du cùng bè bạn. Nếu phải  chọn một người giàu ḷng với người quen biết, và người được bè bạn tin cậy yêu mến, tôi không ngần ngại đơn cử Đinh Cường. Gia tài bạn hữu của anh thật vô cùng, ít ai sánh được, kể cả nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, tôi tin vậy.

Năm 2014, tôi bất ngờ được anh kư tặng tập Cào Lá Ngoài Sân Đêm. Một tuyển tập có cả họa lẫn thơ, do nhà văn Trần Hoài Thư và cơ sở Thư Ấn Quán thực hiện. Mục đích việc ấn hành, Trần Hoài Thư viết ở trang đầu sách:

"... Trân trọng tài năng của anh, chúng tôi sưu tập và xuất bản tập thơ này như một món quà kỷ niệm dành riêng cho anh và bạn bè. Cào Lá Ngoài Sân Đêm được xem là tập 1, bao gồm những bài thơ Đinh Cường viết từ năm 1964 đến tháng 7-2011. Tranh của anh có đến hàng ngàn bức, trong khuôn khổ tập thơ này, chúng tôi chỉ giới thiệu một số tranh có liên quan với các bài thơ..."

Cùng năm 2014, tại Sài G̣n, đất đặt nôi của Hội Họa Sĩ Trẻ Việt Nam, nhà văn Nguyên Minh và tạp chí Quán Văn, ấn hành một tập thơ khác của Đinh Cường mang tên Tôi Về Đứng Ngẩn Ngơ Thơ. Tiếp theo, năm 2015, Đinh Cường cho in Đi Vào Cơi Tạo H́nh, những nhận định và kỷ niệm về hội họa. Và anh vẫn khiêm nhường cho đây "là những đoạn ghi, như các đoạn ghi gọi là thơ". Th́ ra anh vẫn tự nhận thơ anh là những đoạn ghi. " những đoạn ghi" này đă được bè bạn nh́n nhận là "trường phái" không c̣n là chuyện đùa. Sáng tác để lại bằng văn bản chữ nghĩa của Đinh Cường chỉ có vậy, so với những họa phẩm, nét vẽ b́a sách báo thật đồ sộ của anh.

Trong Cào Lá Ngoài Sân Đêm, đúng như tinh thần lời giới thiệu của Trần Hoài Thư khi vào tập: " Qua thơ anh, chúng ta c̣n bắt gặp nhiều tài liệu quí giá về những khuôn mặt nổi tiếng trong nhiều lănh vực văn học nghệ thuật...".

Ngoài tập này ra, Đinh Cường viết về bè bạn rất nhiều. Chúng ta có thể điểm danh: Bửu Ư, Hồ Đ́nh Nam, Trịnh Công Sơn, Nguyễn Tường Giang, Đặng Tiến, Bửu Chỉ, Trần Đ́nh Sơn Cước, Nguyễn Tôn Nhan, Minh Nguyệt, Trương Th́n, Phạm Công Thiện, Trần Vàng Sao, Mai Hoa, Thanh Tâm Tuyền, Nguyễn Xuân Thiệp, Nguyễn Đức Sơn, Thái Tuấn, Lê Uyên Phương, Định Giang, T. Nh, Luân Hoán, Nguyễn Quốc Thái, Ngọc Dũng, Hoàng Ngọc Tuấn, Phạm Nhuận, Đỗ Tư Nghĩa, Trịnh Cung, Trần Hoài Thư, Hồ Đ́nh Nghiêm, Lữ Quỳnh, Phạm Cao Hoàng, Hoàng Xuân Sơn, Song Thao, Bùi Giáng, Văn Cao, Nguyễn Đ́nh Thuần, Ngô Thế Vinh, Phùng Nguyễn, Khánh Trường...

Nói chung, Đinh Cường luôn luôn hào phóng trong t́nh bạn văn. Vài cuộc hạnh ngộ, vài chuyến dạo chơi chung, Đinh Cường lưu giữ h́nh ảnh để chân t́nh phác thảo. Những bản vẽ là những chân dung sự việc, kỷ niệm, dung ḥa tạo một giá trị đặc biệt. Trong vô vàn bằng hữu đó, anh ưu ái hai nhận vật nổi tiếng, được cả hai miền yêu thích: Bùi Giáng và Trịnh Công Sơn. Bùi Giáng thường được Đinh Cường thực hiện bằng màu sắc cụ thể của sơn cọ. Trịnh Công Sơn ít chân dung bằng đường nét hơn nhưng giàu tâm t́nh bằng con chữ hơn. Mời các bạn đọc trong những kỷ niệm của Đinh Cường về tác giả Ước Mi.    

"Sinh nhật bạn đă đến
những chiếc mũ bên góc bàn
dăy áo quần treo trong tủ
chiếc giường để không
chiếc ghế da nâu bạn ngồi coi phim bộ
chiếc ghế mây trắng đă cũ
không c̣n hơi ấm của bạn
cái chén xanh đôi đũa đen
chén nước mắm ớt nhỏ dành riêng cho bạn
mỗi bữa cơm trưa
thường có thêm người
những ly rượu cụng nhau
sóng sánh.

Sinh nhật bạn đă đến
sinh nhật không c̣n bạn
nói cười Sơn ơi.

Tuyết đă ngừng rơi
những hạt tuyết thuỷ tinh
long lanh như nước mắt
cơn gió thổi qua nắng nhẹ như là
trong từng giọng nói có màu tàn phai.

Bạn đâu rồi
ly rượu đă bốc hơi
c̣n đọng cặn vàng mốc
những cây nhang trước ảnh bạn
đang đứng cùng tôi
chiều xưa lắm
nay lẻ loi từng ngày từng ngày
biển sóng xô nhau
tôi xô tôi vào cơi mịt mùng
Sơn ơi.
Vẫn những lời-ca-Sơn-buồn-thánh
vẫn trên những xa lộ muôn trùng
tôi trở về
với bảng màu đă khô
những cây cọ không rửa
tấm bố trắng c̣n nguyên.

Những con quạ đen những con sóc
những buổi sáng
tôi ngồi lặng một ḿnh
bên cánh rừng Natick
mà nhớ G̣ Dưa
một chiều mưa
chỉ c̣n đứng bên mồ bạn
tảng đá xanh tôi đă dựa vào
như c̣n truyền qua hơi ấm
“con khỉ, đi đâu mà lâu về…”

Những bó hoa vẫn mỗi ngày
những cánh hoa sứ vàng vẫn mỗi ngày
có người đến kết thành tên Trịnh Công Sơn
trên thảm cỏ xanh
những người âm thầm thương yêu bạn
không nguôi.

Bạn hăy ngủ yên
chờ mai kia
tôi về…

(sinh Nhật Không C̣n Bạn - Virginia, 28.02.2002).

 

Với người em vợ, nhà văn Hồ Đ́nh Nghiêm, Đinh Cường nhớ và vẽ:

Mùa hạ Nghiêm xuôi ḍng Ngọc Bích

Bao năm dâu biển cũng tang bồng

Bao năm người đă xa Thành Nội

Trăng nội thành như lệ xanh thêm

 

Mùa hạ quấn mền người ngủ muộn

tiếng chim trên cành nhăn hiền khô

mấy bông hồng nở ngoài sân trước

căn nhà kỷ niệm một thời xưa  [1]

 

Mùa hạ qua bến bờ Mộng Lệ  [2]

bao nhiêu truyện kể ngậm ngùi thay

vẫn luôn là Huế là gian khó

những ngày vượt biển đến Hồng Kông

 

Mùa hạ Nghiêm ơi mùa hạ đến

xuôi ḍng Ngọc Bích nước xanh trong

đêm nghe lời nhạc Sơn ghi lại :

cơn mưa là nắng của vô thường  [3]

 

(Đoạn ghi nhớ một mùa hạ và những chiếc ổ líp xe đạp đem ra chợ trời bán - Virginia, Nov 22. 2015)


[1] căn nhà phía sau trường Mỹ Thuật Huế

 [2] Montreal có người nói thành Mộng Lệ An

 [3] trong ca khúc Mưa mùa hạ của Trịnh Công Sơn

 

Với người bạn vừa khuất núi, Phùng Nguyễn:

Chiều ôi chiều nhang khói
cầu siêu xong đậy nắp ḥm
chiều ôi chiều nước mắt
ṿng hoa tươi cuối pḥng [1]

bạn nằm yên nghỉ nhé
phùng ơi. phùng ơi. phùng
tôi xếp hàng đứng lạy
ba cây nhang. các bạn nhờ

một cho Ngô Thế Vinh
ở California
một cho Nguyễn Quốc Thái
bên Sài G̣n

cây nhang tôi cháy đỏ
Nguyễn Thị Thanh B́nh dị đoan
trên màn h́nh toàn cảnh
khi chụp thấy h́nh Phùng bên tôi

nói ǵ nữa khi nắp ḥm đă đậy
khi h́nh hài mai ra tro than
nói ǵ nữa. chỉ c̣n h́nh ảnh bạn
môi hơi trề. Nguyễn Trọng Khôi

và Trương Vũ vẽ chi tiết ấy rất hay
khuôn mặt trong tranh măi c̣n ở lại
như t́nh bạn của trang mạng Da Màu
với Đinh Từ Bích Thuư. Đặng Thơ Thơ…

(Chiều qua viếng thắp nhang cho Phùng Nguyễn ở Bethesda – MarylandVirginia, - Nov 22. 2015)

[1] Cám ơn tấm ḷng nhà văn Hoàng Thị Bích Ti đă kết 2 ṿng hoa lớn thật đẹp.
Ghi tên tặng tất cả bạn bè thân thiết, khỏi đóng góp.

Khi chọn thơ Đinh Cường để theo gót, tôi có ư định giới thiệu những bản viết anh đề cập đến các bạn anh; mỗi người vài nét. Bắt tay vào việc mới biết chuyện này bất khả thi. Lư do đơn giản, khó đọc lại hết trong cùng một lúc, nói chi đến việc lượm ra từng người. Tôi quyết định lựa chọn bằng tính ích kỷ, lẫn khoe khoang của ḿnh. Cả hai bài thơ dưới đây của Đinh Cường dành cho Luân Hoán trong năm 2011 và 2013;  mời các bạn đọc thay kết thúc vội vă và bất ngờ của bài viết này. Bạn của chúng ta, họa sĩ kiêm nhà thơ Đinh Cường đă rời cơi tục lúc 21giờ 40 ngày 07-01-2016 tại Virgina Hoa Kỳ, thọ 76 tuổi.

 

Tôi Nhớ Bạn Ngày Xưa Đà Nẵng Gặp

thẳng đường bay xuôi ngược gió sông Hàn
(Bộ Sơn Mài Mai Lan Cúc Trúc, LH – Thanh Thi)

tôi đă được ngồi trước bộ sơn mài
mai lan cúc trúc đó năm nào qua montréal
không nhớ, và nhớ cái chuồng chim hót vui
vui như hôm nay đọc thanh thi
và thư quán bản thảo số mới tháng bảy
chủ đề giới thiệu nhà thơ luân hoán

cám ơn người yêu những đồ thổ tả
mà làm nên chuyện đáng ghi nhớ nhất
tủ sách di sản văn chương miền nam
bao nhiêu chục năm thống nhất rồi
mà vẫn cứ bị ch́m lỉm mà sao ch́m lỉm được
văn chương nghệ thuật hay ở đâu
người ta cũng t́m ra, nay có thư quán bản thảo
đáng ngợi ca, tôi đă thấy gương mặt anh rạng rỡ
khi nhắc đến những người bạn một thời áo trận
một thời viết văn làm thơ trong khói súng …

luân hoán hiền từ mà chiến tranh rất dữ
bàn chân anh ghi măi một thời qua
nay anh đi đâu vẫn c̣n ái ngại
chỗ quen lắm cho anh tháo bàn chân giả
thương người bạn làm thơ t́nh rất lạ
rất là xanh như hoa lư trong tim …

tim nhà thơ muôn nhịp đập si t́nh
tôi nhớ bạn ngày xưa đà nẵng gặp .

Virginia, 24 Jun. 2011

(trích Cào Lá Ngoài Sân Đêm  -  Thư Ấn Quán xb)

*

Đoạn Ghi Gởi Luân Hoán...

Luân Hoán e-mail nói gọi phone
hôm thứ bảy không ai bắt máy
chắc cuối tuần cắt cỏ
tiếng máy cắt cỏ hàng xóm
cứ kêu đều đều
làm ḿnh cũng phải ra theo
cho băi cỏ không có đường ranh
hai bên giống nhau cho đẹp

cứ nghe tiếng máy cắt cỏ hàng xóm
là nghe như âm thanh mời gọi
bên này chăm sóc cỏ xanh dữ lắm
nên chi có lọn cỏ bờ Đông gởi về
như đọan viết của Cao Thoại Châu
trên blog Phạm Cao Hoàng, Thành Tôn
nói sáng là bấm coi rất thích và đẹp

Luân Hoán người bạn quư từ xưa
Đà Nẵng, tôi và Nghiêu Đề mê lắm
một tài thơ trác tuyệt, t́nh nghĩa bạn bè
như núi như sông, nhắc lại một con sông
như sông Thu Bồn chẳng hạn
hay dăy núi nào anh đă đi qua thời chiến tranh

và anh đă gởi lại một bàn chân
gởi lại tặng mà không nói
chỉ có đi đâu xa anh hay ái ngại
nhưng cũng có lần qua Virginia có ghé thăm tôi
thời tôi c̣n lái chiếc Toyota màu đỏ sậm giống anh
bạn bè qua Canada anh hay lái đưa đi chơi
nhớ chiều ở Ottawa có Nguyễn Đông Ngạc
nay Nghiêu Đề [1], Nguyễn Đông Ngạc [2] đă mất

bạn bè cứ mất dần Luân Hoán ơi
thôi th́ chúng ta c̣n e- mail cho nhau là quư
c̣n nhau và c̣n làm chi vui hơn thơ phú
như bạn đă làm từ mấy mươi năm nay …

Virginia, June 4, 2013
Đinh Cường

______________________________

[1] Họa sĩ Nghiêu Đề tên thật Nguyễn Tiếp sinh năm 1939 tại Thu xà Quảng Ngăi. Mất năm 1998 tại San Diego, Cali.

[2] Nhà văn Nguyễn Đông Ngạc sinh năm 1939 tại Phúc Yên, Bắc Việt, mất tại Montreal – Canada 1996. Tuyển chọn và giới thiệu tác phẩm Những Truyện Ngắn Hay Nhất Của Quê Hương Chúng Ta, nhà xuất bản Sóng – Sài G̣n 1973. (Trích trong Tác Giả Việt Nam, Luân Hoán – Nhân Ảnh xuất bản 2006)

(trích: Đọc Nhịp Thở Luân Hoán)

 

 

Hà Khánh Quân

Viết trong ngày, nhịp máu đo đến mức 187

■

 

 

Vài Hàng Về Cố Họa Sĩ Đinh Cường

 

Họa Sĩ. Tên thật Đinh Cường, sinh năm 1939, tại Thủ Dầu Một. Cựu học sinh Petrus-Kư Sài G̣n. Tốt nghiệp Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế, 1963. Tốt nghiệp Sư phạm Hội Họa Quốc Gia, 1964. Tổng thư kư hội Họa Sĩ Trẻ Việt Nam, 1969-1971. Giáo sư hội họa trường Đồng Khánh Huế, trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế. Huy Chương Bạc Hội Họa Mùa Xuân năm 1962 và năm 1963. Giải thưởng Ṭa Lănh Sự Trung Hoa tại Triển Lăm Mỹ Thuật QuốcTế Sài G̣n. Tác phẩm được bày ở Musee D'Art Moderne Paris và tại các nước Tunisie, Brésil, Ấn Độ, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada... Triển lăm riêng và chung trên 20 lần trong thời gian 1962 đến 1975 tại Huế, Đà Nẵng, Sài G̣n, Đà Lạt, Pleiku, Nha Trang, và nhiều lần tại Sài G̣n sau 1975. Những cuộc triển lăm rất thành công tiêu biểu sau 1975 tại Hải ngoại: Tháng 2 -1990 tại McLean, Virginia USA;  Tháng 6 -1991 tại Georgetown Art Gallery, Washington, USA; Tháng 9 -1991 tại Le Jardin du Boisé, Montréal, Canada. Năm 1993 được Smithsonian Muscum, Washington, DC chọn.

Về Văn Học: Thơ, Những bài tiểu luận hội họa, Những hồi kư, tạp ghi về bằng hữu đăng trên các tạp chí Văn Học Nghệ Thuật: Hợp Lưu, Văn, Văn Học, Thế Kỷ 21... Có bài trên các tuyển tập: Trịnh Công Sơn Cuộc Đời Âm Nhạc, Thơ, Hội Họa | 20 Năm Văn Học Việt Nam Hải Ngoại (1995). Định cư tại Virginia, Hoa Kỳ. Qua đời ngày 7 tháng 1 năm 2016 tại Hoa Kỳ. Hưởng thọ 76 tuổi.

 

Tác phẩm đă xuất bản:

Cào Lá Ngoài Sân Đêm (thơ, nxb Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ 2014), Tôi Về Đứng Ngẩn Ngơ (tập thơ và tranh, Quán Văn, Việt Nam xb 2014), Đi Vào Cơi Tạo H́nh (những đoạn ghi như thơ, nxb Văn Mới 2015).

 

 

Trích từ:

THEO GÓT THƠ 2

  

https://www.amazon.com/Theo-Got-Tho-2-Vietnamese/dp/1979625174/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1521079227&sr=1-1&keywords=theo+got+tho