TÌNH BẠN

Nguyễn Huy Côn

Lâu lắm anh mới lại đến tôi chơi. Lần này anh đến với chiếc cặp sách nơi tay, chưa ngồi nóng chỗ đã lôi ra một chục cuốn sách mới in. Anh bảo: của cậu đấy. Tôi giụi mắt vì không tin ở mắt mình. Đúng là sách mới in, có tên anh và tên tôi ở bìa. Thú thật là tôi rất xúc động không phải vì có sách in, bởi tôi đã có sách in ở chín nhà xuất bản trong và ngoài nước rồi. Tôi ngạc nhiên vì anh cương quyết thực hiện cái lời nguyền năm xưa là tên anh và tên tôi nhất định có trên bìa của một cuốn sách. Chắc bạn đọc vẫn chưa hiểu về ý nghĩa của việc này. Để tôi kể chuyện cũ cho mà nghe.

Số là cách đây đúng nửa thế kỷ, sau mấy đợt phối hợp nghiên cứu cùng nhau, tuy ở hai cơ quan, hai ngành chuyên môn khác nhau nhưng chúng tôi trở thành đôi bạn. Anh hơn tôi đến năm tuổi, nhưng ý hợp tâm đầu nên mau chóng thân nhau. Anh rủ tôi viết một cuốn sách. Tôi mừng lắm vì lần đầu tiên có cơ hội thực hiện một cuốn sách phổ biến khoa học kỹ thuật. Tôi hoàn thành bản thảo của phần được phân công một cách mau chóng, dễ được đến già nửa số trang của cuốn sách đó. Khi sách sắp đưa in thì một hôm anh đến tôi với một vẻ buồn rầu, lúng túng. Cuối cùng rồi anh cũng nói ra cái điều khiến anh bực mình. Anh bảo: cái nhà xuất bản này nó máy móc, chỉ đề tên của tác giả có nghề nghiệp cùng tên với nhà xuất bản. Thế nên không chịu đề tên của cậu ngoài bìa. Tuy không vui lắm, nhưng tôi bảo anh: cần nhất là xuất bản ra được sách, bõ cái công của chúng mình là được. Tôi còn gỡ bí cho anh: nhà xuất bản hay tác giả chính (tức là anh) cho mấy lời cảm ơn ở Lời nói đầu để kỷ niệm là được. Và anh thực hiện được điều này.

Tuy vậy anh vẫn băn khoăn. Anh bảo: thế nào tôi với ông cũng phải viết một quyển sách khác và phải có tên cùng nhau ở ngoài bìa.

Lời nguyền này dường như bay đi cùng năm tháng, bởi do hoàn cảnh sống và công tác, chúng tôi hiếm khi gặp nhau. Anh trải qua những năm tháng khó khăn, mà tôi cũng không an nhàn gì để quan tâm đến việc viết lách cùng nhau. Anh vừa bận bịu ở giảng đường trường đại học, vừa chăm sóc người vợ bệnh tật mạn tính và trông coi con nhỏ. Bấy nhiêu việc chiếm hết thời giờ của anh. Tuy ít khi gặp lại nhau nhưng tình bạn nửa thế kỷ của chúng tôi không hề phai nhạt, bởi những khi gặp nhau ở các cuộc họp hay hội thảo khoa học thì cả hai đều mừng rỡ và chuyện trò vẫn rôm rả lắm.

Thế rồi, kỳ đến chơi tôi hồi năm ngoái, anh bảo tôi đưa cho anh những bài viết của tôi về đề tài mà cả hai đều quan tâm thời gian qua. Tôi bận biụ việc nhà, việc toà báo nên không viết gì mới được, đành đưa cho anh mấy chục bài viết đã đăng trên các tạp chí, tuỳ anh sử dụng. Tôi chỉ nghĩ là anh dùng để tham khảo viết lách gì đó thôi. Giờ đây cuốn sách dày hơn 300 trang ở trước mặt tôi nói lên tất cả. Anh đã thực hiện được lời nguyền từ 35 năm trước là thế nào cũng có sách đề chung tên tác giả với nhau. Chẳng phải nói, tôi biết anh đã mất thời giờ biên tập và tiền của để ra cho được cuốn sách này. Anh bảo: đáng lẽ phải để cậu là chủ biên, song biết cậu không chịu, vả lại muốn cho cậu một sự bất ngờ nên mình phải nhận chủ biên vậy. Anh còn nhắc lại chuyện cái nhà xuất bản xưa nó hẹp hòi, chỉ đề tên tác giả trong ngành, thật là ấu trĩ. Tôi cảm ơn anh và nói: anh cho tôi món quà bất ngờ đấy. Thế là cũng thoả long mong ước của chúng mình, và anh hết áy náy về chuyện sách xưa, khi họ không đề tên mình ngoài bìa. Khi tôi nói thêm rằng, sách này lại do nhà xuất bản thứ mười in sách của mình thì anh phấn khởi hẳn lên. Chúng tôi nâng cốc, chúc sức khoẻ và tình bạn đúng nửa thế kỷ của chúng tôi.

Ngay khi kết thúc những dòng này thì tôi nhận được Tập thơ mới in của anh gửi tặng. Quên nhắc rằng anh là nhà thơ, đã xuất bản hơn một chục tập thơ, công bố ở nhà xuất bản Văn học và Thanh niên từ năm 1991 đến nay với tư cách là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Đặc biệt, trong tập thơ này anh đăng tặng riêng tôi một bài thơ, tiêu đề là Dịch thuê:

1.

Những ngày chúng mình còn dịch thuê

Mình lấy vợ ở phố Thuốc Bắc

Cậu ở phố Hàng Hòm

Có bà mẹ thương con

Đói vẫn sạch, rách vẫn thơm

Chúng mình thương nhau vì những ngày nghèo sơ xác…

2.

Nhìn quyển sách mình viết để trên bàn

Cũng có bàn tay cậu mò đến

Tới luận án mình bảo vệ lần đầu

Cũng có những biểu đồ cậu trang điểm

Từ những công trình mình bước vào thực nghiệm

Cũng có có bàn tay bạn bè trìu mến nâng niu

3.

Tuổi bây giờ đã ngoại bảy nhăm

Chẳng còn phải dịch thuê tất tưởi

Lòng vẫn an, dẫu thân không có lợi,

Tâm vẫn yên, chẳng một phút buồn phiền

Thiên hạ vì tham mà nhiều đứa gục đầu trong đêm tối

Trần thế vì tiền mà lắm kẻ ngã xuống vực đen

Cuốn sách lần này in để nhớ

Những ngày dịch thuê mà tình càng bên nhau gắn bó…

(TRƯỜNG Y – KÝ ỨC TRONG TÔI,

Thơ, nxb Thanh Niên, 1912)

Nguyễn Huy Côn

Trích từ:

https://www.amazon.com/Moi-Cay-Hoa-Vietnamese/dp/1976468302/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1512059656&sr=8-1&keywords=moi+cay+moi+hoa